«Уйти по-английски» — так говорят, когда кто-кто уходит не попрощавшись. Можно подумать, что выражение высмеивает невежливое поведение англичан. Однако британские подданные, как никто другой, стремятся следовать нормам этикета. Они долго и обходительно прощаются с окружающими перед уходом, а иное поведение считают признаком дурного тона и называют его похожим выражением — «уйти по-французски».
«Հեռանալ անգլիական ձևով»՝ այսպես են ասում, երբ ինչ-որ մեկը հեռանում է առանց հրաժեշտ տալու։ Կարելի է ենթադրել, որ արտահայտությունը ծաղրում է անգլիացիների անհարգելի պահվածքը։ Սակայն բրիտանացիները, ինչպես ոչ ուրիշ մեկը, փորձում են ամեն կերպ հետևել էթիկայի նորմաներին։ Նրանք երկար ու քաղաքավարի հրաժեշտ են տալիս շրջապատին գնալուց առաջ, իսկ այլ պահվածքը համարում են անճաշակության նշան և անվանում են նման արտահայտությամբ՝ «ֆրանսիական ձևով հեռանալ»։
Согласно одной из версий, эта фраза появилась во времена Семилетней войны 1756–1763 годов. В ней основными противниками как раз были Англия и Франция. Страны часто враждовали, и их жители постоянно подшучивали друг над другом. Во время Семилетней войны участились случаи дезертирства во французской армии. Тогда английские военные начали говорить про французов, которые самовольно покидали части, «to take French leave», то есть «уйти по-французски». А французы, обидевшись, заимствовали шутку, но стали употреблять ее уже по отношению к противникам — так и появилось «уйти по-английски».
Համաձայն տարբերակներից մեկին, այս արտահայտությունը առաջացել է 1756-1763 թվականների յոթնամյա պատերազմի ժամանակ։ Այնտեղ հենց հիմնական հակառակորդներն էին Անգլիան ու Ֆրանսիան։ Երկրները հաճախ էին վիճում, պատերազմում, և նրանց բնակիչները անընդհատ ծաղրում էին միմյանց։ Յոթնամյա պատերազմի ժամանակ Ֆրանսիական բանակում դասալքության դեպքերն ավելի հաճախակի էին դարձել։ Այդ ժամանակ անգլիական զինվորականները սկսեցին ֆրանսիացիների մասին խոսել, որոնք ինքնակամ լքում էին զորամասերը, անվանելով նրանց պահվածքը «to take French leave», այսինքն «հեռանալ՝ ֆրանսիական ձևով»։ Իսկ ֆրանսիացիները, նեղանալով, փոխառում էին կատակը, սակայն հետո սկսել էին այն օգտագործել հակառակորդների նկատմամբ։ Այդպես էլ ծագել է «հեռանալ՝ անգլիական ձևով»։
Обе фразы стали крылатыми во французском и английском высших кругах. После войны их употребляли по отношению к людям, которые нарушили правила хорошего тона и покинули светское мероприятие, не попрощавшись с хозяевами и другими гостями. Так же высмеивали тех, кто незаметно удалился с дамой, не мог больше оставаться из-за количества выпитого или ушел из-за срочного дела.
Երկու արտահայտություններն էլ դարձան թևավոր ֆրանսիական ու անգլիական բարձր շրջանակներում։ Պատերազմից հետո, նրանց օգտագործում էին այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր խախտել էին էթիկայի ու ճաշակի նորմերը ու հրաժեշտ չէին տվել տերերին ու այլ հյուրերին։ Նաև այդպես էին ծաղրում այն մարդկանց, ովքեր աննկատ հեռացել էին իրենց կանանց հետ՝ մեծ քանակի ալկոհոլ օգտագործելու կամ շտապ գործերի պատճառով։
Французская культура была примером для русского аристократического общества конца XVIII — начала XIX века. И некоторые исследователи считают, что поэтому именно французский вариант этой фразы закрепился в русском языке и используется до сих пор.
Ֆրանսիական մշակույթը օրինակ էր հանդիսանում 18-րդ դարի վերջի ու 19-րդ դարի սկզբի ռուս արիստոկրատական հասարակության համար։ Եվ որոշ գիտնականներ ենթադրում են, որ այդ իսկ պատճառով ֆրանսիական տարբերակը գամվեց ռուսերենում և օգտագործվում է մինչ օրս։
Կայքը՝ այստեղ
Դավիթ Մուրադյան 