ա) Աուտոսոմ-դոմինատ ժառանգմամբ հիվանդությունները հետերոզիգոտ վիճակում դրսևորվում են, ուստի սովորաբար հիվանդի ծնողներից մեկը հիվանդ է: Եթե ծնողներից մեկը հիվանդ է (հետերոզիգոտ), իսկ մյուսը՝ առողջ, ապա հիվանդ երեխա ունենալու հավանականությունը 50% է: Որոշ դեպքերում հիվանդների ծնողները հիվանդ չեն: Այդպես կարող է լինել այն դեպքերում, երբ մուտացիան առաջացել է ձվաբջջում կամ սպերմատազոիդում: Հիվանդի քույրերը և եղբայրները, բնականաբար, առողջ են, իսկ հիվանդի սերունդը կարող է ժառանգել այդ մուտացիան:
Էվոլյուցիան կենսաբանական պոպուլյացիաների հաջորդական սերունդներում ժառանգական հատկանիշների փոփոխությունն է։ Էվոլյուցիոն գործընթացի արդյունքում կյանքի կազմավորման բոլոր մակարդակներում՝ տեսակներից, անհատական օրգանիզմներից մինչև մոլեկուլներ առաջանում է կենսաբազմազանություն։
Կյանքի էվոլյուցիոն պատմության ընթացքում նոր տեսակների առաջացման շարունակական գործընթացը՝ տեսակառաջացումը, տեսակների ներսում ընթացող փոփոխությունները՝ անագենեզը և տեսակների ոչնչացումը նկարագրվել են ձևաբանական և կենսաքիմիական հատկանիշների ընդհանուր գծերի, այդ թվում՝ ԴՆԹ֊ի հաջորդականությունների միջոցով։ Այս ընդհանուր հատկանիշները ավելի շատ են և նման՝ ավելի մոտիկ ընդհանուր նախնի ունեցող օրգանիզմների մոտ, որը թույլ է տալիս կենդանի և ոչնչացած օրգանիզմների՝ էվլոյուցիոն փոխհարաբերությունների՝ ֆիլոգենետիկայի ուսումնասիրությամբ կառուցել «կյանքի ծառը»։ Բրածո մնացորդները ներառում են վաղ կենսածին գրաֆիտից, միկրոբային խսիրի մնացորդներից մինչև բրածոյացված բազմաբջիջ օրգանիզմները։ Կենսաբազմազանությունը ձևավորվել է տեսակառաջացման և ոչնչացման արդյունքում։
Հիբիդների առաջին սերնդում ռեցսիվ հատկանիշը չի դրսևորվում, այն ի հայտ է գալիս երկրորդ սերնդում և կազմում սերնդի առանձնյակների մոտ 25%-ը: Այս օրինաչափությունն իր արտացոլումն է գտել Մենդելի երկրորդ օերնքում, որն ստացել է «ճեղքավորման օրենք» անունը: Այն պնդում է, որ առաջին սերնդի հիբիդները հետագա բազմացման արդյունքում տալիս են ճեղքավորում, նրանց սերնդում նորից հայտնվում են ռեցեսիվ հատկանիշներով առանձնյակներ: Դժվար չէ համոզվել, որ երկրորդ սերնդում դիտվող ճեղքավորումը ըստ ֆենոտիպի 3:1 է, իսկ ըստ գենտիպի ` 1:2:1:
Գրեգոր Մենդել
Ոչ լրիվ դոմինանտություն՝
Դոմինանտը ունի նաև հակադիր ձև, որի մասին ասվում է, որ այն գտնվում է ոչ լրիվ դոմինատության վիճակում։ Երբ խաչասերում են անդալուզիական հավերի սև և սպիտակ մաքուր գծերը, հիբրիդների առաջին սերնդում ծնվում են մոխրագույն գունավորմամբ ճտեր։
Մենդելի առաջին օրենքն իրենից ենթադրում է առաջին սերնդի միակերպության կանոնը։ Եթե խաչասերվող օրգանիզմները միմյանցից տարբերվում են մեկ հատկանիշով, ապա այդպիսի խաչասերումը կոչվում է միահիբրիդային խաչասերում: Միահիբրիդային խաչասերման ժամանակ ուսումնասիրվում է միայն մեկ հատկանիշ։
Փորձի ընթացքը՝
Մենդելը խաչասերեց ոլոռի դեղին և կանաչ բույսերով սերմերը։ Մենդելը իր փորձում օգտագործեց ոլոռի այն բույսերը, որոնք մի քանի սերունդ հետազոտվող հատկանիշի առումով անփոփոխ էին եղել և ճեղքավորում չէին տվել, այսինքն մաքուր գծեր էին և հետազոտվող հատկանիշի նկատմամբ դոմինանտ հոմոզիգոտ էին (AA) և ռեցեսիվ հոմոզիգոտ էին (aa)։
Օրգանիզմում հատկանիշների ժառանգման օրինաչափությունների մասին գիտությունը կոչվում է գենետիկա։
Այս ուսումնասիրում է ժառանգականության և փոփոխականության օրենքները։ Ավստրիացի գիտնական Գրեգոր Մենդելը 19-րդ դարի վաթսունական թվականներին առաջինը մշակեց գենետիկական հետազոտությունների մասին մեթոդները և տվեց հատկանիշների ժառանգման հիմնական օրինաչափությունները։
Ժառանգականություն և փոփոխականություն՝
Ժառանգականություն ասելով մենք հասկանում ենք ծնողական օրգանիզմներում՝ իրենց հատկանիշների զարգացման առանձնահատկությունները հաջորդ սերունդինին փոխանցելու հատկությունն ու ունակությունը: Այս ամենը իրականանում է բազմացման միջոցով: Սեռական բազմացման դեպքում, ժառանգականությունն ապահովվում է հատուկ սեռական բջիջների գամետների միջոցով, իսկ անսեռ բազմացման ժամանակ մարմնական սոմատիկ բջիջների միջոցով: Գամետները և սոմատիկ բջիջները իրենց մեջ կրում են ոչ թե ապագա օրգանիզմի հատկանիշները և հատկությունները, այլ դրանց նախադրյալները, որոնք ստացել են գեներ անվանումը: Գենը ԴՆԹ-ի մոլեկուլի կամ քրոմոսոմի որոշակի հատված է, որը որոշում է սպիտակուցային որևէ մոլեկուլի սինթեզը կամ որևէ տարրական հատկանիշի զարգացման հնարավորությունը: Փոփոխականությունը օրգանիզմի՝ իր անհատական զարգացման ընթացքում, նոր հատկանիշների ձեռք բերելու հատկությունն է:
Գենոտիպ — օրգանիզմի գեների ամբողջություն և դրանց փոխհարաբերությունները միմյանց հետ, ներառյալ ալելները և գեների կապը քրոմոսոմում: Նեղ իմաստով այս հասկացությունը կարող է նշանակել գենի կամ գեների խմբի բոլոր ալելները, որոնք վերահսկում են օրգանիզմի ցանկացած հատկանիշ, իսկ ավելի լայն իմաստովօրգանիզմի բոլոր ժառանգական հատկությունների ամբողջությունը, որոնք գրանցված են նրա ԴՆԹ-ում (ներառյալ ոչ կոդավորող): հաջորդականություններ), որոնք որոշում են դրա ֆենոտիպը արտաքին տեսքը և ներքին կառուցվածքը:
Ինքը՝ «գենոտիպ» տերմինը, «գեն» և «ֆենոտիպ» տերմինների հետ միասին, ներմուծել է գերմանացի գենետիկ Վիլհելմ Լյուդվիգ Յոհանսենը 1909 թվականին իր «Ժառանգականության ճշգրիտ ուսմունքի տարրերը» աշխատությունում։ Գենոտիպը չպետք է շփոթել գենոմի հետ. առաջին դեպքում խոսքը կոնկրետ օրգանիզմի ժառանգական տեղեկատվության մասին է, երկրորդում՝ ամբողջ տեսակին բնորոշ հատկանիշների մի շարքի մասին։
Օրգանիզմների անհատական զարգացումը կամ օնտոգենեզը սկսվում է զիգոտի ձևավորման պահից մինչև տվյալ օրգանիզմի մահը կամ վախճանը։ Անհատական զարգացումը՝ օնտոգենեզը, բաժանվում է երկու ժամանակահատվածների՝ սաղմնային զարգացում և հետսաղմնային զարգացում։ Սաղմնային զարգացման շրջանը տևում է օրգանիզմի զիգոտի առաջացման պահից մինչև նրա ծնվելը կամ ձվաթաղանթից դուրս գալը։
Հետսաղմնային զարգացման շրջանը սկսվում է օրգանիզմի ձվաթաղանթից դուրս գալուց կամ ծնվելուց մինչև նրա վախճանը։ Սաղմնային զարգացման շրջանը իր հերթին բաղկացած է երեք փուլերից, դրանք ենք՝ տրոհում, գաստրուլյացիա, առաջնային օրգանոգենեզ։
Այս բոլոր նյութերը, իմ կարծիքով, լիովին համապատասխանում են անվանակարգերին, քանի որ նրանք նույնպես առանձին-առանձին նախագծեր են։ Իհարկե, գրեթե բոլորը, բացառությամբ մի քանիսի, դասերն են մեր կենսաբանության, սակայն ես ցանկանում եմ ասել, որ այստեղ ներկայացված բոլոր նյութերում կան իմ ձեռքով ստեղծած տեսանյութեր։ Կան, որ 3-4 րոպե տևողությամբ են, կան որ 5-6-7, նույնիսկ ավելին։ Ես ցանկանում եմ առաջադրվել երկու անվանակարգերում, սակայն կարծում եմ, որ երկրորդ անվանակարգին այս նյութերը ավելի շատ են համապատասխանում, թեկուզ միայն այն բանով, որ ստեղծվել են ուսուցողական ու ստեղծագործական ծրագրերի շնորհիվ։ Ես բոլոր տեսանյութը անձամբ մշակում եմ, կազմում, ձայնագրում, խմբագրում ու հրապարակում, իսկ թարգմանությունների ժամանակ ձայնն եմ կտրում և ինքս եմ ձայնագրում ու մշակում։ Կան բազում թարգմանություններ, աշխատանքներ, նյութեր։
Ես ամենից շատ օգտագործել եմ CapCut, InShot, YouCut — Video Editor, VivaVideo ծրագրերը, ինչպես նաև համակարգչային ծրագրեր։ Նաև պետք է ուշադրության հրավիրեմ այն, որ մեծամասամբ վիդեոների հետնանկարները նույնպես ես եմ պատրաստել՝ որպես դիզայն։ Համարում եմ, որ նյութերս անվանակարգի հետ լիովին համապատասխանում են, սակայն ես կարող էի ներկայացնել ավելի շատ, բայց քանի որ ժամկետը սահմանափակ էր, ուստի ներկայացրել եմ ամենակարևորներն ու ամենահիշվողները։ Ջանք և եռանդ չեմ խնայել ու ամեն կերպ փորձել եմ հետաքրքիր, առանձնահատուկ, ըմբռնելի դարձնել ամեն վիդեոն։ Հուսամ, անվանակարգի բովանդակության ու իմաստի հետ համապատասխանում են նյութերս, և ես կարծում եմ, որ կարող եմ հավակնել Բնագիտատեխնիկական ստուգատեսի մրցանակին՝ ըստ անվանակարգի։
Բջջի կյանքի ցիկլում տարբերակում են երկու փուլ՝ ինթերֆազա, որի արդյունքում բջիջը պատրաստվում է բաժանման, և միթոզ, որի բնօրինակ ծնողական բջջից ձևավորվում են երկու “երեխա” բջիջներ՝ քրոմոսոմների նույն քանակով։ Ինթերֆազան՝ բջջային ցիկլում, զբաղեցնում է ամենաշատ ժամանակը, այդ ժամանակ տեղի է ունենում բջջի ակտիվ աճ, սինթեզվում են սպիտակուցները, համալրվում է էներգիան՝ ԱԵՖ-ի մոլեկուլների սինթեզի հաշվին։ Այդ շրջանում հստակորեն երևում են միջուկը և փոքր միջուկը։ Քրոմոսոմները չեն երևում, նրանք հպված ու պտտեցված են և հավասարաչափ բաշխված են ամբողջ միջուկով։ Ինթերֆազայի ժամանակ տեղի է ունենում քրոմոսոմների կրկրնապատկում։ Այդ պրոցեսի հիմքում է ընկած ԴՆԹ-ի կրկնապատկումը։ Կրկնապատկված քրոմոսոմը բաղկացած է երկու մասից, ամեն մասնիկը՝ քույրական քրոմատիդը, պարունակում է երկշղթա ԴՆԹ մոլեկուլներ, որոնք միացված են քրոմոսոմային սպիտակուցների հետ։ Քրոմատիդները ամբողջովին նույնական են, կապված են կենտրոմերով և սերտորեն մոտեցված են իրար։
Վիրուսները մարդու, կենդանիների և բույսերի վարակիչ հիվանդությունների մանրագույն հարուցիչներ են: Հին ժամանակներից հայտնի են կատաղությունը, ծաղիկը, պոլիոմիելիտը, գրիպը, կարմրուկը, դեղին տենդը և այլ հիվանդություններ, որոնցից միլիոնավոր մարդիկ էին մահանում, իսկ հիվանդահարույց մանրէները հայտնաբերել չէր հաջողվում: Միայն 1892 թ-ին ռուս գիտնական Դ.Ի. Իվանովսկին հայտնաբերեց բակտերային զտիչից անցնող ախտածին այդ տարրը, որը հետագայում անվանեցին լատիներեն «վիրուս» (թույն) բառով: Վիրուսն առանձին հաջողվել է տեսնել էլեկտրոնային մանրադիտակով, և պարզվել է, որ ամենապարզ վիրուսը գալարաձև ոլորված, թաղանթապատ մեծ մոլեկուլ է, որին բնորոշ է գոյության 2 ձև՝ արտաբջջային (հանգստացող) և ներբջջային (բազմացող կամ վեգետատիվ):
Նյութափոխանակությունը համակարգ է, որը կարգավորում է մեր էներգիա: Դա քիմիական ռեակցիաների մի շարք է, որոնք տեղի են ունենում մեր մարմնի բջիջներում և փոխակերպում և կարգավորում են սննդի միջոցով սպառվող էներգիան: Այս էներգիան դառնում է այն վառելիքը, որն անհրաժեշտ է ամեն օր կատարելու համար այն ամենը, ինչ մեզ հարկավոր է ՝ շնչառություն, շարժում և բոլոր կենսական գործառույթները:
Դա մեզ թույլ է տալիս էներգիան այրել այս կամ այն կերպ ՝ մեզ ավելի շատ էներգիա տալով, եթե նյութափոխանակությունն արագանում է, և, ընդհակառակը, դանդաղ նյութափոխանակությունը մեզ ավելի հոգնած է դարձնում, հոգնած, և մենք նաև ավելի քիչ ենք այրվում `մեզ ավելի շատ քաշ հավաքելով:
Նյութափոխանակությունը սովորաբար պատասխանատու է որոշ մարդկանց մոտ նիհարելու դժվարության համար, այս մասին մենք կխոսենք ավելի ուշ:
Բարև բոլորին, մեր տեսանյութում կտեսնենք, թե օրգանիզմի ինչպիսի տեսակներ կան, կախված տեսակից կամ սնվելու ուղիներից։ Ովքեր են ավտոտրոֆները, հետերոտրոֆները, հեմոտրոֆները, ֆոտոտրոֆները և միքսոտրոֆները։ Այս թեման, մի կողմից, պարզ է ու հեշտ, բայց մյուս կողմից՝ ոչ այնքան հասկանալի։ Բանն այն է, որ դպրոցական ծրագրում և ավարտական քննություններում այն հաճախ հանձնարարվում է կտրտված ու աղավաղված տեսքով, և այստեղից են այդ բոլոր դժվարությունները գալիս։ Ուստի կփորձենք միասին ամեն ինչ հասկանալ։
Այսպիսով, սնունդը օրգանիզմի կողմից ստացվող էներգիայի ու նյութերի պրոցես է։ Եվ սրա շնորհիվ մենք ստանում ենք երկու դասակարգում։ Առաջինը օրգանիզմների դասակարգումն է ըստ օրգանական նյութերի ստացման աղբյուրի կամ էլ ածխածնի ստացման աղբյուրի։ Այստեղ կարող է լինել երկու տարբերակ՝ ավտոտրոֆներ ու հետերոտրոֆներ։ Ավտոտրոֆները ինքնուրույն են սինթեզում օրգանական նյութերը անօրգանականներից, նաև կարելի է ասել, որ ավտոտրոֆները օգտագործում են ածխածնի անօրգանական աղբյուրներ։ Իսկ հետերոտրոֆները ստանում են օրգանական նյութերը դրսից, ուստի օգտագործում են ածխածնի օրգանական աղբյուրներ։
Օրգանիզմների երկրորդ դասակարգումը ըստ սննդի տեսակի հիմնված է էներգիայի ստացման աղբյուրների վրա։ Եվ այստեղ նույնպես երկու տարբերակ է՝ ֆոտոտրոֆներ ու հեմոտրոֆներ։ Ֆոտոտրոֆների էներգիայի աղբյուրը լույսն է, իսկ հեմոտրոֆներինը՝ քիմիական միացությունների օքսիդացումը կամ էլ թթվացումը։
Միմյանցից խիստ տարբերվող այնպիսի օրգանիզմներ, ինչպիսիք են՝ բակտերիաները, բույսերը, սնկերը, կենդանիները, այդ թվում նաև մարդը, ունեն միևնույն կառուցվածքային միավորը: Այդ տարրական կառուցվածքային միավորը, որից կազմված են բոլոր օրգանիզմները կոչվում է բջիջ:
Բջիջը կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային տարրական միավորն է և օժտված է կենդանի օրգանիզմին բնորոշ հատկանիշներով։
17-րդ դարում անգլիացի բնագետ Ռոբերտ Հուկը իր կողմից ստեղծված պարզագույն մանրադիտակով ուսումնասիրեց գինու խցանի կտրվածքը և առաջին անգամ բացահայտեց ու նկարագրեց բջիջը: Այնուհետև հոլանդացի գիտնական Անտոնի վան Լևենհուկը անձրևաջրի կաթիլի մեջ բացահայտեց շարժվող բակտերիաներին:
Կենդանական և բուսական բջիջների միջև կան տարբերություններ, սակայն նրանք ունեն նման կառուցվածք: Բոլոր բջիջները կազմված են բջջաթաղանթից, ցիտոպլազմայից, կորիզից և օրգանոիդներից:
Օրգանոիդներ կամ օրգանելներ կոչվում են ցիտոպլազմայի մասնագիտացված մասերը, որոնք ունեն որոշակի կառուցվածք և կատարում են բջջի այս կամ այն գործառույթը։ Էլեկտրոնային մանրադիտակի օգնությամբ պարզվել են օրգանոիդների կառուցվածքի բոլոր մանրամասները։
Օրգանոիդներ՝
ապահովում են բջջի կենսագործունեությունը՝ շնչառությունը, թթվածնի անջատումը, աճը, զարգացումը և այլն:
Օրգանոիդները, ըստ էության, ցողունային բջիջներից աճեցված հյուսվածքների եռաչափ կուլտուրաներ են: Որպեսզի օրգանոիդները «ճիշտ» աճեն, գիտնականները հատուկ միջավայր են ստեղծում ցողունային բջիջների համար, որը թույլ է տալիս նրանց հետևել իրենց արմատացած գենետիկ հրահանգներին՝ կազմակերպվելու նշված կառուցվածքում:
Այս նախագծի շրջանակներում, ես դիտեցի բնական աղետի մասին հետաքրքիր ու ուսուցողական տեսանյութ։ Այն պատմում էր մի աշխատանքայի խմբի մասին, որը ցանկանում էր իշխանությունների կայացրած որոշման դեմ գնար։ Այդ տեսանյութը դուք կարող եք դիտել՝ հղմամբ։
Տեսանյութի հերոսները մեզ շատ հետաքրքիր ու ստեղծագործական ձևով բացատրեցին այն, որ Աֆրիկայի բնական ու կենդանական աշխարհը վտանգված է։ Տեսանյութի առաջին հատվածում, գործարարները ստեղծեցին մի թռչնի մակետ, որը հետագայում նրանց հարկավոր էր լինելու։ Մեզ ցույց տվեցին աֆրիկական երկու պետության՝ Ուգանդայի ու Տանզանայի նպատակը՝ կառուցել երկար նավթային գիծ, որը կմատակարարի օգտակար հանածոները Ուգանդայի տարածքից և դուրս գալով Տանզանիա, կկարողանա Հնդկական օվկիանոսով, Կարմիր ծովով ու Սուեզի նեղուցով, այն հասցնել դեպի Եվրոպա՝ դեպի Ֆրանսիա։
Այս աշխատանքային խումբը իշխանությունների շահավետ ու եկամտային նպատակին որոշել է դեմ դուրս գալ, քանի որ այդ նպատակի իրականացման զուգահեռ արագ կերպով կոչնչանա նավթային գծի մոտակա բնական աշխարհը։ Նավթային գծի պատճառով կտուժեն եթե ոչ հարյուրավոր, ապա հազարավոր կենդանիներ, բույսեր, ծառեր, և այդ իսկ պատճառով այս նախագիծը միտված է դրան վերջ դնելու։
Մյուս րոպեներին նրանք արդեն ուղևորվում են Ֆրանսիա, Փարիզ, որպեսզի մասնակցեն մի մեծ կոնֆերանս-հանդիպումի, որի ժամանակ ցույց կտան կեղծ “աղետը”։ Նրանք երեք օր շուտ են ժամանում և սկսում են պատրաստվել այդ կարևոր օրվան։ Նրանք այդ երեք օրվա ընթացքում հասցնում են հանդիպել շատ մարդկանց ու կազմակերպությունների հետ, որպեսզի իրենց դժգոհությունը հայտնեն իշխանությունների կողմից առաջարկված նախագծի հանդեպ։ Այսպես, մոտենում է վերջին ու ամենակարևոր օրը․․․
Մարդիկ սկսում են հավաքվել կոնֆերանսի դահլիճ և վերջինս սկսում է աստիճանաբար լցվել։ Այդ հանդիպման հիմնական նպատակն էր բացատրել, թե ինչու՞ է առաջարկած նախագիծը այդքան վտանգավոր։ Ի դեպ, պետք է նշեմ, որ դահլիճում կար նաև ծածկոցով ծածկված վանդակ, որի մեջ էր գտնվում իրական թռչնի նման, գեղեցիկ պատրաստված մի մակետ, որը շատ հետաքրքիր մեխանիզմ էր իրենից ներկայացնում։ Հենց այդ թռչնի շնորհիվ հանդիպումը հետագայում դառնալու է ավելի լարված։
Այս տեսանյութում մենք կքննարկենք, թե ի՞նչ բան է ապոպտոզը։ Առաջարկում եմ սկսենք «ապոպտոզի» տերմինաբանությունից։ Այն հունական ծագում ունի և բաժանվում է երկու մասի՝ «ապո» և «պտոզ»։ «Ապո»-ն նշանակում է «հեռացում», իսկ «պտոզիզ»-ը՝ ընկնում, այսինքն դա ծրագրավորված բջջային մահն է և մենք կարող ենք անցկացնել անալոգիա տերևաթափի հետ։ Սա պատահական պրոցես չէ, բջիջները մուտք են գործում այնտեղ որոշակի նպատակով, և հենց դրա շնորհիվ է, որ առաջին գիտնականները այն նկատել են և անվանել են «ապոպտոզ»։ Պետք է ընդգծել, որ այս տեսակի բջիջների մահը նորմալ և առողջ զարգացման ու օրգանիզմի գործունեության մասն է հանդիսանում։ Այն պաշտպանում է օրգանիզմը վիրուսներից և նույնիսկ քաղցկեղից, և ես կասեմ ավելին, որ այս պրոցեսը հենց հիմա մեր բոլորի օրգանիզմներում ընթանում է։
Ձեր մոտ կարող է առաջանալ հարց, թե ինչպե՞ս բջիջը կարող է այդպես մահանալ և հիմա ես կփորձեմ ձեզ ամեն ինչ բացատրել։ Ահա իմ մոտ կա երկու նկար։ Առաջինում պատկերված է առողջ բջիջ, իսկ երկրորդում կարծես թե այն պայթել է, սակայն սա բջիջների մահվան հիմնական տեսակներն են։ Հեշտ լեզվով նրանց կարելի է անվանել «կեղտոտ» և «մաքուր»։ Այն բջիջը, որը նման է պայթյունի կոչվում է «նեկրոզ»։ Նեկրոզի ժամանակ բջիջը փկվում է ու պայթում՝ տարածելով շուրջը պարունակությունը։ Այս տեսակը ոչ ցանկալի է, քանի որ դրա պայթյունից կարող են տուժել հարևան բջիջները։ Նաև նեկրոզը ազդանշան կհանդիսանա իմունային համակարգի բջիջների համար և կառաջանա բորբոքում։
Երկրորդ նկարը դա հենց ապոպտոզն է։ Սա բջջի կոկիկ ու մաքուր մահվան տեսակն է։ Բջիջը կարծես սեղմվում է ու ոչնչացնում է իր ԴՆԹ-ն, իր միջուկը։ Իսկ այս նարնջագույն մասնիկները դա խրոմոսոմների կոտրված փոքր բեկորներն են։ Եթե մենք պատկերեինք իրական չափսերը, ապա դրանք ավելի փոքր կլինեին, քան թե մեր նկարում պատկերվածը։ Մի խոսքով, ապոպտոզի ժամանակ բջիջը սկսում է բաժանվել փոքր ֆրագմենտների և այնուհետև իմունային համակարգի բջիջները՝ մակրոֆագները, որոնց խնդիրն է կլանել մարմնի համար ավելորդ աղբը, գալիս են և ուտում են դրանք, գիտականորեն՝ ֆագոցիտացնում են այդ ֆրագմենտները և բջջից ոչինչ չի մնում։ Նույնիսկ կարող ենք անալոգիա անցկացնել։ Ապոպտոզի դեպքում դուք կարծես թե, աղբ եք թափում հատուկ վերամշակման կոնտեյներներով։ Եվ այդպես մնացած բջիջները կարող են օգտագործել ապոպտոզից հետո ֆրագմենտները իրենց նպատակների համար։
Դավիթ Մուրադյան 