Այսօր ընտրության դասաժամին,մեզ էին միացել քոլեջի ուսանող Թամարան,և 6-երորդ դասարանցիներ։ Մենք շատ հետաքրքրիր ժամանակ անցկացրեցինք։ Մաթեմատիկայի ժամին մենք հաճախ խնդիրներ ենք կազմում և փորձում լուծել Quizizz & Learningapps ծրագրերով։ Այսօրվա դասը հիմնված էր այդ կայքերի վրա։ Մենք այն սովորել ենք և պետք է մեր փորձը փոխանցենք չիմացողներին։ Բաժանվելով խմբերի մենք սկսեցինք ամեն մի բան բացատրել և օգնել խաղի ստեղծման համար։ Մի խումբ անում էր Learningapps-ով ,մյուս խումբը Quizizz-ով։
Թամարան քոլեջի ուսանող էր,ով եկել էր մեր դասին մասնակցելու և կայքը ուսումնասիրելու համար։ Կայքը ինքն իրենով դժվար չի,դրա համար էլ մենք շուտ ավարտեցինք տեսական մասը և անցանք գործնականին։ Գործնականի համար պետք էի պատրաստեինք խաղ,որը հիմնված լիներ ցանկացած ոլորտի վրա։ Մենք ընտրեցինք աշխարհագրությունը և կազմեցինք հարցաշար,որը կազմված էր հարցի տարբեր տեսակներից։
Covid-19-ի մասին տվյալների հավաքագրում, մշակում և վերլուծություն
Մասնակիցներ՝ 6-8-րդ դասարանի սովորողներ
Կատարման ժամանակահատված՝ նոյեմբեր
Նախագծի նկարագրությունը
Սովորողները համացանցից վերցնում են տարբեր երկրներում Covid-19 հիվանդությամբ վարակվածների թիվը՝ ըստ օրերի և անում հետևյալ մաթեմատիկական վերլուծությունները.
1.Համեմատել տվյալները (վարակվածների թիվ, ապաքինվածների թիվ) այս տարվա և նախորդ տարվա նույն ամսվա տվյալների հետ։
2.Կազմել գրաֆիկ կամ դիագրամ, որը ցույց կտա տարվա եղանակի և վարակվածների թվի կախվածությունը։
3.Ըստ երկրների կատարել վերլուծություն և կազմել գրաֆիկ, որը ցույց կտա տվյալ երկրում պատվաստվածների տոկոսը և վարակվածների թիվը։
4.Պատվաստանյութերի տեսակները, առկայությունը, օգտագործումը տարբեր երկրներում և արդյունավետությունը։
5.Գտնել կախվածությունը հիվանդության տարածման ակտիվության և տարվա եղանակների միջև։
1. Երկու ամբողջ թվերի գումարը 19 է: Մեծ թիվը փոքրին բաժանելիս քանորդում ստացվում է 1, իսկ մնացորդում՝ 5: Գտե՛ք այդ թվերը:
{ x+y=19
{ x:y=1.(5)
(x;y)=?
x+y=19
x=19-y
x=19-7
x=12
Պատ՝․ x=12,y=7
2. Մի թվի 5%-ը և մյուսի 4%-ը միասին 46 է, իսկ առաջինի 4%-ը և երկրորդի 5%-ը միասին 44 է: Գտե՛ք այդ թվերը:
5%x+4%y=46
4%x+5%y=44
Տոկոսները վերածում ենք կոտորակի
5%=1/20
4%=1/25
a/20+b/25=46,
a/25+b/20=40,
Պատ՝․ a=600, b=400
3. Ձկնորսը ձուկ էր բռնել: Այն հարցին, թե որքա՞ն է ձկան զանգվածը, պատասխանեց, որ պոչը 1կգ է, գլուխն այնքան, որքան պոչն ու մարմնի կեսը, իսկ մարմինը այնքան, որքան գլուխն ու պոչը միասին: Ինչքա՞ն էր ձկան զանգվածը:
Պատ՝․ 8
4. Քանի՞ ութանիշ թիվ կա, որոնց թվանշանների գումարը 2 է:
Պատ՝․ 8 թիվ
5. Գտե՛ք x-ի փոխարեն թաքնված թիվը:
Թվերի հերթականությունը մեծանով է կենտ թվերի աճման կարգով՝ 9,11,13,15,17,….
16-7=9;
27-16=11;
40-27=13;
55-40=15;
72-55=17;
6. Անկյուն CAD-ն 42 աստիճան է, իսկ անկյուն CBF-ը՝ 41 աստիճան, AD-ն զուգահեռ է BF−ին: Գտե՛ք անկյուն ACB-ն:
Լուծում՝ գծագիր
7. Երկու մրջյունների հեռավորությունը 33սմ է: Մեծ մրջյունը վազում է 4սմ/վ արագությամբ, փոքրը՝ 2սմ/վ : Որքա՞ն կլինի մրջյունների հեռավորությունը 6վ հետո, եթե նրանք սկսում վազել իրար ընդառաջ:
2սմ/վ=2*6=12սմ/վ
4սմ/վ=4*6=24սմ/վ
24+12=36
36-33=3սմ
Պատ՝․ 3սմ
8. Ուղղագիծ հավասարաչափ շարժվող մեքենայի արագաչափի հաշվիչը ցույց էր տալիս 45954կմ: Երկու ժամ անց առաջին անգամ ցուցիչի վրա նորից հայտնվեց մի թիվ, որը նույն կերպ էր կարդացվում ձախից աջ և աջից ձախ: Ի՞նչ արագությամբ էր ընթանում մեքենան:
Պատ՝․ 55 կմ/ժ
9. BC հիմքով ABC հավասարասրուն եռանկյան ներսում M կետը վերցրված է այնպես, որ <𝑀𝐵𝐶=30 աստիճան է, իսկ <𝑀𝐶𝐵=10 աստիճան: Գտե՛ք AMC անկյունը, եթե <𝐵𝐴𝐶=80 աստիճան:
Պատ՝․ 1150
10. Տղան ուներ փայտե խորանարդ: Այդ խորանարդը նա ներկեց ամբողջությամբ՝ օգտագործելով 36գ ներկ: Որից հետո խորանարդը սղոցեց (առանց կորստի) 125 փոքր միատեսակ խորանարդների: Ամենաքիչը հավելյալ ինչքա՞ն ներկ է անհրաժեշտ այդ փոքրիկ խորանարդիկները ամբողջությամբ ներկելու համար:
Նիկոլայ Լոբաչևսկին 1807 — 1811 թթ. ուսանել և ապա դասավանդել է Կազանի համալսարանում, որտեղ 1816 թ. ստացել է պրոֆեսորի կոչում։ 1820 — 1822 թթ. եղել է այդ համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի դեկան, 1827 — 1846 թթ.՝ ռեկտոր։ 1830 թ. Լոբաչևսկին հրատարակել է իր նոր ստեղծած երկրաչափության հիմունքները, որոնք թերևս սկզբում չընդունվեցին, բայց հետագայում մեծ ազդեցություն ունեցան XIX դարի մաթեմատիկական մտածողության վրա։
Նիկոլայ Լոբաչևսկին աշխատանքներ ունի հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի, հավանականությունների տեսության, մեխանիկայի, ֆիզիկայի, աստղագիտության վերաբերյալ։ Լոբաչևսկին ստեղծել է նոր՝ Էվկլիդեսյանից տարբեր երկրաչափություն՝ Լոբաչևսկու երկրաչափությունը, որն արմատապես փոխեց տարածության բնույթի մասին մինչ այդ իշխող պատկերացումները և մեծապես խթանեց մաթեմատիկական մտածողության զարգացմանը։
Ռուս մաթեմատիկոս Լոբաչևսկին ստեղծել է նոր` էվկլիդեսյանից տարբեր երկրաչափություն՝ Լոբաչևսկու երկրաչափությունը, որն արմատապես փոխեց տարածության բնույթի մասին մինչ այդ իշխող պատկերացումները և մեծապես խթանեց մաթեմատիկական մտածողության զարգացումը:
Նիկոլայ Լոբաչևսկին 1807–11 թթ-ին ուսանել և ապա դասավանդել է Կազանի համալսարանում, որտեղ և 1816 թ-ին ստացել է պրոֆեսորի կոչում: 1820–22 թթ-ին նա եղել է այդ համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի դեկան, 1827–46 թթ-ին՝ ռեկտոր:1830 թ-ին Լոբաչևսկին հրատարակել է իր ստեղծած նոր երկրաչափության հիմունքները, որոնք թեև սկզբում չընդուվեցին, բայց հետագայում մեծ ազդեցություն ունեցան XIX դարի մաթեմատիկական մտածողության վրա:Լոբաչևսկին աշխատանքներ ունի հանրահաշվի, մաթեմատիկական անալիզի, հավանականությունների տեսության, մեխանիկայի, ֆիզիկայի, աստաղագիտության վերաբերյալ:
Էվկլիդես մ. թ. ա. 323մ. թ. ա. 285։Նա եղել է հին հույն մաթեմատիկոս, ում աշխատություններն են կանգնած ժամանակակից երկրաչափության հիմքում։ Նա ծնվել է Աթենքում, Պտղոմեոս Առաջինի ժամանակներում։ Թագավորի հրավերով Ալեքսանդրիա մեկնելուց հետո Էվկլիդեսը հիմնում է մաթեմատիկական դպրոց, երբ արդեն հույն մաթեմատիկոսները հավաքել էին երկրաչափական փաստերի հսկայական պաշար։ Սակայն այդ պաշարը դեռևս բավարար չէր դասավանդելու համար։ Այդ հանգամանքից ելնելով՝ Էվկլիդեսը գրում է իր առաջին աշխատությունը՝ «Սկզբունքները»։ Էվկլիդեսը Ալեքսանդրյան դպրոցի առաջին մաթեմատիկոսն է:
Էվկլիդեսի գլխավոր աշխատանքը «Սկզբունքներն» է, որը պարունակում է հարթաչափության, տարածաչափության և թվերի տեսության մի շարք այլ հարցերի բացատրություններ, նրանում Էվկլիդեսը ի մի է բերել նախկինում զարգացած Մաթեմատիկան Հին Հունաստանում աշխատությունը և ստեղծել է մաթեմատիկայի զարգացման հետագա հիմքերը: Մաթեմատիկայի վերաբերյալ նրա այլ աշխատություններից հարկ է նշել «Ֆիգուրների բաժանման մասին» աշխատությունը, որը պահպանվել է արաբերեն թարգմանությամբ, «Կոնական հատույթների» չորս գրքերը, որոնց համար նյութ էր հանդիսացել Ապոլլոնիոս Պերգացու համանուն ստեղծագործությունները, ինչպես նաև «Պրիզմաները», որոնց մասին պատկերացում կարելի է կազմել Պապուս Ալեքսանդրիացու «Մաթեմատիկական ժողովածուից»: Էվկլիդեսը աստղագիտության, օպտիկայի, երաժշտության և այլ բնագավառներում մի շարք աշխատանքների հեղինակ է:
Հայտնագործությունները և աշխատանքները
«Սկզբունքները» Էվկլիդեսի ամենակարևոր աշխատությունն է։ Այս անվամբ գրքերը, որտեղ հաջորդաբար շարադրվում էին երկրաչափության և տեսական թվաբանության հիմնական փաստերը, նախկինում կազմվել էին Հիպոկրատ Քիոսացու, Լեոնտիոսի և Ֆեոդիոսի կողմից: Սակայն Էվկլիդեսի գիրքը դուրս մղեց դրանց շրջանառությունից և շուրջ երկու հազարամյակի ընթացքում մնաց երկրաչափության հիմնական դասգիրքը: Իր դասագիրքը ստեղծելով, Էվկլիդեսը շատ բաներ ընդգրկեց նրա մեջ իր նախորդների հայտնագործություններից, իհարկե մշակելով և համադրելով իր տեսակետների հետ: «Սկզբունքները» կազմված է 13 հատորներից, որոնցից առաջինն ամբողջովին նվիրված է եռանկյունների և զուգահեռակողմ քառանկյունիների հատկություններին, այս գրքի հիմնասյուներից է Պյութագորասի հանրահայտ թեորեմը, որը վերաբերում է ուղղանկյուն եռանկյուններին: 2-րդում տրվում են բազմանկյունը հավասարամեծ քառակուսի դարձնելու մեթոդներ և նվիրված է այսպես կոչված «երկրաչափական հանրահաշվին»: 3-րդը շրջանագծերի մասին է, 4-րդը՝ շրջանագծերին ներգծյալ և արտագծյալ բազմանկյուններին, այս գրքերի վրա աշխատելիս, Էվկլիդեսը հիմնվել է Հիպոկրատ Քիոսացու ուսումնասիրությունների վրա: 5-րդ գրքում տրված է Եվդոքսի կառուցած համամսնությունների ընդհանուր տեսությունը, իսկ 6-րդում այն համադրվում է նման պատկերների հետ, 7-րդ, 8-րդ և 9-րդ գրքերը նվիրված են թվերի տեսությանը և հանգնում են պյութագորասականներին:
Էվկլիդեսը, իր Տարրեր գրքում, երբևէ գրված ամենաազդեցիկ գրքերից մեկում, երկրաչափության նկատմամբ աբստրակտ մոտեցում է որդեգրում։ Նա կետերի, ուղիղների և հարթությունների սկզբնական կամ ակնհայտ հատկությունների արտահայտման համար առաջարկեց որոշակի աքսիոմներ և պոստուլատներ։ Այդ մարմինների այլ հատկությունները նա դուրս բերեց խիստ մաթեմատիկական մտահանգումների միջոցով։ Երկրաչափության նկատմամբ Էվկլիդյան մոտեցման բնորոշ առանձնահատկությունը դրա խստությունն էր և այն հայտնի դարձավ որպես աքսիոմատիկ կամ սինթետիկ երկրաչափություն։ 19-րդ դարի սկզբում Նիկոլայ Լոբաչևսկու (1792–1856), Ջանոս Բոլվաիի (1802–1860), Կառլ Գաուսի (1777–1855) և այլոց կողմից ոչ-Էվկլիդյան երկրաչափության հայտնագործումը բարձրացրեցին այդ ուղղությունների նկատմամբ հետաքրքրությունը և 20-րդ դարում Դավիդ Հիլբերտը (1862–1943) աքսիոմատիկ հիմնավորումներն օգտագործեց ապահովելու երկրաչափության ժամանակակից հիմքը։
Էվկլիդեսի գրչին պատկանող մի շարք այլ աշխատություններից պահպանվել են՝
Տվյալներ այն մասին, թե ինչ է պետք գծագրի համար,
Բաժանման մասին ՝պահպանվել են մասնավորապես և միայն արաբերեն թարգմանությամբ, տալիս է երկրաչափական պատկերների, իրար հավասար կամ համաչափ մասերի բաժանման տվյալները,
Երևույթյեր ՝ գնդաձև երկրաչափության համադրումը աստղագիտության հետ,
1.Արուսյակի, Արսենի, Կարենի տարիքների գումարը 31 է: Արսենը Արուսյակից 5 տարով մեծ է, իսկ Կարենը Արսենից՝ 6 տարով: Քանի՞ տարեկան է նրանցից յուրաքանչյուրը: Արսեն-x Արուսյակ-x-5 Կարեն-x+6 x+x-5+x+6=3x,11
1)31+5=36
2)36-6=30
3)30:3=10
4)10+6=16
5)10-5=5
Արսեն-10,Արուսյակ-5,Կարեն-16 տարեկան
2. Ամանով մեղրը կշռում է 500գ, իսկ նույն ամանով յուղը՝ 350գ : Ինչքա՞ն է կշռում դատարկ ամանը, եթե հայտնի է, որ ամանում եղած յուղն առանձին երկու անգամ թեթև է այդ ամանում գտնվող մեղրից:
1)500-350=150 2)150*2=300 3)350-150=200 գրամ
3. Երեք ընկերներից Արամը գնեց խանութում վաճառվող կոնֆետի միանման տուփերից երկուսը, իսկ Կարենը՝ երեքը: Երբ խանութ եկավ Հայկը, էլ կոնֆետ չկար: Ընկերները հավասարապես բաժանեցին կոնֆետները: Պարզվեց, որ Հայկը ընկերներին պարտք է 1500 դրամ: Ի՞նչ արժեր 1 տուփ կոնֆետը, և Հայկը որքա՞ն է պարտք Արամին:
4. Զամբյուղում կա մեկական կարմիր, կապույտ, դեղին, սպիտակ ծաղիկ: Մեղուն զամբյուղի յուրաքանչյուր ծաղկի այցելում է մեկ անգամ: Նա սկսում է կարմիր ծաղկից և դեղին ծաղկից անմիջապես չի թռչում դեպի սպիտակ ծաղիկը: Քանի՞ տարբեր եղանակներով կարող է մեղուն այցելել բոլոր ծաղիկներին: 17 եղանակ
5. 4000538 թվից հինգ թվանշան ջնջեք այնպես, որ մնացած թիվը լինի հնարավոր ամենամեծը : Գրիր ստացված թիվը: 58
6. Գտնել 4-ից մեծ և 200-ից փոքր այն բնական թվերի քանակը, որոնք ունեն ճիշտ երեք բաժանարար:
Մտածեցինք,որ մեր թիվը պետք է լինի պարզ թիվ բազմապատկենք։ պարզ թիվ,օրինակ 5*7,բայց տեսանք,որ չստացվեց,քանի,որ ուներ 4 բաժանարար։Հետո վերցրեցինք պարղ թվի քառակուսիները,օրինակ 5*5,11*11,13*13.Ստացվեց Օրինակ-9,25,49,121,169
7. Անուշը տրված 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 թվերից ընտրում է այնպիսի թվեր, որ ոչ մի ընտրած թիվ չլինի երկու անգամ մեծ ընտրված յուրաքանչյուր թվից: Անուշը ամենաշատը քանի՞ այդպիսի թիվ է կարող է ընտրել:
Գրենք հետևյալ թվերը,և ջնջենք կրկնապատիկները 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10։ Հիմա ջնջենք կրկնապատիկները,օրինակ 4-ը 2 ի կրկնապատիկն է։Հիմա թողնում ենք 2,ջնջում ենք 4-ը։Հիմա հերթականությամբ`թողնում ենք 1,2,3,5,7,9,իսկ ջնջում ենք 4,6,8,10
8.Գոհարը որոշում է կոնֆետները շարել զամբյուղների մեջ: Եթե նա ամեն զամբյուղում դնի 12 կոնֆետ, ապա նրա մոտ 7 կոնֆետ կավելանա, իսկ եթե ամեն զամբյուղում դնի 16 կոնֆետ, ապա նրա մոտ 5 կոնֆետ կպակասի: Քանի՞ կոնֆետ ուներ Գոհարը:
1)12+4=16 /1 տուփ/
2)12+3=15 /2 տուփ/
3)3 տուփն էլ կստացվի 12 հատ կոնֆետ
4)16+15+12=43 կոնֆետ
9.Որքա՞ն է կետագծերով նշած ճանապարհի երկարությունը, տես նկարը:
1)40-36=4
2)4:2=2
3)36+2=38
4)28-2=26
5)20-4+3=19
6)38+19+26=83
Պատ,83
10. 10 վազորդներ վազում են ուղիղ վազքուղով: Վերջնակետում Արմենը տեսնում է, որ իր ետևում գտնվող վազորդները 2 անգամ շատ են, քան իր դիմաց գտնվողները: Ո՞րերորդ տեղում Արմենը ավարտեց մրցույթը։
Կար 10 վազորդ։
Որպեսզի գտնենք Արմենի տեղը,պետք է նրան հանենք 10 վազորդներից։
10-1=9
Հիմա բաժանում ենք երկու մասի,քանի որ դիմացից վազում էին 2 անգամ քիչ մարդ,իսկ ետևից 2 անգամ շատ են։Այսինքն
9:3=3
3*2=6 ետևից Այսինքն Արմենը գտնվում է դիմացից երեք հոգու հետևը։Ինքը գտնվում էր 4 տեղում։
2018-2019 թվականներին դպրոցում սովորում էր 1973 հոգի։2019-2020 թվականին սովորում էր 2632 հոգի։Իսկ 2020-2021 թվականներին՝այսինքն հիմա դպրոցում սովորում է 3094 հոգի։
Քանի հոգով էր ամեն տարի ավելանում կամ պակասանում սովորողների հաշվիչը։
1․2632-1973=659(2019 թվ․/ավել/)
2.3094-2632=462(2020 թվ․/ավել/
3․3094-1973=1121(2020-2018)
Ստացվում է,որ 2018 թվականին սովորում էր 1973 հոգի,2019-ին 2632,այսինքն,659 հոգով ավել։Իսկ 2020 թվականին սովորում է 3094 հոգի։Այսինքն 462 հոգով ավել,քան 2019 թվականին և 1121 հոգով ավել,քան 2018 թվականին։Ահա և արդյունքները․․․
1. Մի երկրում կան միայն 7, 8 և 9 թվանշանները: Քանի՞ եռանիշ թիվ կա այդ երկրում:
27 հատ եռանիշ թիվ կա
2. Մեծ քառակուսու մակերեսի ո՞ր մասն է ստվերագծված:
1/4 մասը
3. Բեռնատարներից առաջինում 4 անգամ ավելի շատ բեռ էին բարձել, քան երկրորդում: Երկրորդ բեռնատարում 24 տոննայով քիչ բեռ էին բարձել, քան առաջինում: Քանի՞ տոննա բեռ էին բարձել երկրորդ բեռնատարում:
Լուծում՝
1․x*4=x+24
2․4x=x+24
3.4x-x=24
4.3x=24
x=8
Ուրեմն 4 x է,հետևաբար կլինի 32
5․8*4=32
6.32-24=8
Պատ․Առաջինում-32,երկրորդում-8 տոննա։
4. Քառակուսու պարագիծը 24 սմ է: Գտեք այդ քառակուսու մակերեսը:
Լուծում՝
1․24/4=6 սմ
2.6*6=36 սմ2
Պատ․36 սմ2
5. Գտեք 50-ից մեծ այն երկնիշ թիվը, որը պատիկ է 5-ին, և որի թվանշանների գումարը 8 է:
80-ը,որովհետև այն մեծ է 50-ից,պատիկ է 5-ին,թվանշանների գումարը հավասար է 8-ի։
Պատ․80
6. Գերանը պետք է սղոցելով բաժանել 10 մասի: Յուրաքանչյուր սղոցումը տևում է 4 րոպե: Քանի՞ րոպեում կավարտվի ամբողջ աշխատանքը:
Լուծում՝
1.9*4=36
Որովհետև 10 սղոցումը արդեն կատարված կլինի,և առաջին սղոցումը արդեն կբաժանի 2 մասի։
Պատ․36 րոպե
7. Որքա՞ն է CD հատվածի երկարությունը՝ արտահայտված սանտիմետրերով, եթե AD=125մմ, AB=25մմ, BC=70մմ:
Լուծում՝
CD=?
125մմ-25մմ-70մմ=30 սմ
30սմ=3 սմ
Պատ․3 սմ,30 մմ
8. Գտեք հետևյալ պատկերներից մեծի մակերեսը:
Առաջին պատկերը՝
Լուծում՝
Բաժանել ենք մասերի և հիմա պետք է հաշվենք։
1․10*5=50 սմ2
2.10*7=70 սմ2
3.4*7=28 սմ2
4.50+70+28 սմ2=148 սմ2(առաջին պատկերը)
Երկրորդ պատկերը՝
1․6*6=36 սմ2
2.11-6=5 սմ
5*6=30 սմ2
3.11*7=77 սմ2
4.77+36+30=143 սմ2
143<148 սմ2
Պատ․Առաջին պատկեր-148 սմ2
Երկրորդ պատկեր-143 սմ3
9. Երեք իրար հաջորդող բնական կենտ թվերի գումարը 225 է: Ո՞րն է այդ թվերից ամենափոքրը:
73+75+77=225
Որովհետև պետք է լինի,այսպես․
Պետք է ստանանք 5,գումարելով 3+5+7,մնաց գտնենք տասնյակները․
Ահա այսքանը․
Պատ․73,75,77
10. Երեք ծառայող 9510 դրամ ստացան։ Եթե առաջինը 410 դրամով պակաս ստանար, երկրորդը՝ 550-ով ավելի, իսկ երրորդը՝ 140-ով պակաս, բոլորը հավասար վարձատրված կլինեին։ Որքա՞ն ստացավ երկրորդը: