Քիմիական միացությունների մոլեկուլները որոշակի հաջորդականությամբ միմյանց կապված ատոմների համախումբ են։ Նյութերի քիմիական հատկությունները պայմանավորված են քիմիական կապերի տեսակով, կապ առաջացնող ատոմների բնույթով և մոլեկուլում դրանց փոխազդեցությամբ։

Հին ժամանակներից սկսած՝ գիտնականները փորձում են պարզել, թե ինչպես են կառուցված նյութերը, ինչպես և ինչու են ատոմները միանում, և ինչ ուժեր են նրանց միմյանց մոտ պահում։

XX դարում ֆիզիկոսները պարզեցին, որ ատոմները կապվում են էլեկտրական լիցք ունեցող մասնիկներով՝ արտաքին էներգիական մակարդակի էլեկտրոններով, որոնք ձգվում են կապվող ատոմների դրական միջուկների կողմից։

Հետևաբար, ատոմները կապող ուժերը էլեկտրական բնույթի են։ Ատոմները կապը մեկի մյուսի հետ անվանում են քիմիական կապ։

Քիմիական կապն փոխազդեցություն է էլեկտրոնների և միջուկների միջև, որը հանգեցնում է մոլեկուլում ատոմների միացմանը։

Քիմիական կապն ատոմների փոխազդեցություն է, որն ուղեկցվում է էներգիայի անջատումով: Այդ էներգիան կազմում է 40-ից մինչև 1000 կՋ մոլ: 

Էներգիայի այդպիսի լայն միջակայք հնարավոր է տարբեր փոխազդեցությունների պատճառով, որոնք ներկայումս հիմնականում դասակարգվում են, որպես կովալենտային, իոնային և մետաղային կապեր։

Կովալենտային կապ առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև:

Կովալենտային է կոչվում այն քիմիական կապը, որն առաջանում է երկու ատոմների միջև ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգի միջոցով։ Կապը, որն առաջանում է հավասարաչափ բաշխված ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգերով, որոնք կապված են երկու միջուկների /կենտրոնների/ կոչվում է կովալենտային ոչ բևեռային։ Քիմիական միացության մոլեկուլում կապն իրականացնող էլեկտրոնային զույգը դեպի իրեն ձգելու ատոմի հատկությունն անվանվում է էլեկտրաբացասականություն /ԷԲ/։

Նույն էլեկտրաբացասականությունն ունեցող ոչ մետաղների ատոմների միջև ընդհանուր էլեկտրոնային զույգով առաջացած կապը կոչվում է կովալենտային ոչ բևեռային։

Կովալենտային բևեռային է կոչվում այն քիմիական կապը, որն առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև՝ դեպի առավել էլեկտրաբացասական տարրի ատոմը շեղված էլեկտրոնային զույգի միջոցով։

Մետաղային կապը առաջանում է մետաղների ատոմների միջև:

Իոնային կապը առաջանում է մետաղների և ոչ մետաղների ատոմների միջև:

Իոնային է անվանվում այն քիմիական կապը, որն առաջանում է իոնների միջև գործող էլեկտրական ձգողության ուժերի շնորհիվ։

Իոնները լիցքավորված մասնիկներ են, որոնք առաջանում են չեզոք ատոմներին էլեկտրոն միանալիս կամ էլեկտրոն տրամադրելիս: Իոնային միացությունները համեմատաբար սակավաթիվ են: 

Արժե հիշատակել, որ դրանց թվին են դասվում ալկալիական և հողալկալիական մետաղների (I և Il խմբերի գլխավոր ենթախմբերի տարրերի) օքսիդներն ու հալոգենիդները։

Երկու ատոմներ միմյանց մոտենալիս առաջացնում են ընդհանուր էլեկտրոնային զույգ:

Ջրածնի ատոմները միանում են մեկ ընդհանուր էլեկտրոնային զույգով՝ ըստ հետևյալ ուրվագրի՝
H⋅+⋅H→H:H

Նոր առաջացած էլեկտրոնային զույգը, որն անվանվում է նաև ընդհանրացված, միաժամանակ և հավասարաչափ պատկանում է ջրածնի երկու ատոմին: Ընդհանուր էլեկտրոնային զույգը ձգվում է ջրածնի երկու ատոմների  դրական լիցքավորված միջուկների կողմից, «ցեմենտում» դրանք՝ ապահովելով մոլեկուլի կայունությունը:    

Քիմիական կապը, որն առաջանում է երկու ատոմի միջև ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգի միջոցով կոչվում է կովալենտային:

Յուրաքանչյուր էլեկտրոնային զույգ մեկ քիմիական կապ է:

Ջրածնի մոլեկուլում առկա է մեկ ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգ և հետևաբար՝ մեկ քիմիական կապ:

Ընդունված է էլեկտրոնային զույգը փոխարինել գծիկով և կստացվի ջրածնի մոլեկուլի գրաֆիկական բանաձևը (գծապատկեր-բանաձև)՝  H–H: Թթվածնի ատոմների միջև առաջանում է երկու ընդհանուր զույգ՝ երկու քիմիական կապ՝ O=O:  Այդպիսի կապը կոչվում է կրկնակի կապ:

Ազոտի մոլեկուլում ընդհանուր էլեկտրոնային զույգերը երեքն են՝ 

Ազոտի մոլեկուլում առկա է կովալենտային ոչ բևեռային եռակի կապ` N≡N 

Այն կապը, որն առաջանում է հավասարաչափ բաշխված ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգերով, որոնց կապված են երկու միջուկները (կենտրոնների) կոչվում է կովալենտային ոչ բևեռային:

Հաստատված է, որ ցանկացած քիմիական կապ առաջանում է ատոմների արտաքին էլեկտրոնային շերտի էլեկտրոնների մասնակցությամբ, և կապի բնույթը որոշվում է էլեկտրոնների շարժման օրինաչափություններով:

Որակական առումով մոլեկուլն ատոմների փոխազդեցության արդյունք է և ոչ ատոմների պարզ մեխանիկական հավաքածու:Մոլեկուլ առաջանալիս տեղի է ունենում էլեկտրոնային ամպերի վրածածկ:

Եթե էլեկտրոնային ամպերի վրածածկը տեղի է ունենում երկու ատոմների միջուկների միացման գծի ուղղությամբ (կապի առանցքով), ապա  այդ կապն անվանում են սիգմա (σ) կապ: σ− կապը՝ միակի պարզ կապ է:

Եթե կապվող ատոմների միջև մեկից ավելի էլեկտրոնային զույգ է առաջացել, ապա կապն անվանվում է բազմակի՝ կրկնակի (երկու ընդհանուր զույգ) կամ եռակի (երեք ընդհանուր զույգ):

Բազմակի  կապերից մեկն անպայման σ -կապ է, իսկ մյուսները՝ π -կապեր,
π -կապն առաջանում է ρ -էլեկտրոնային ամպերի կրկնակի, կողմնային վրածածկից՝ σ -կապի առանցքին ուղղահայաց:

Որոշ նյութեր վերցված են այստեղից

Իմ տեսանյութը՝

Մարտի 30-31

Թեմա՝  Անհավասարություններ

1) a<b => a+c < b+c

2) a<b & c>0 => ac < bc

6<7 => 6*4<7*4

3) a<b & c>0 => a/c < b/c

4) a<b & c<0 => ac > bc

5) a<b => a²<b²

4<5 => 4² < 5²

6) a<b => 1/a > 1/b

Դասարանում

Առաջադրանքներ հեևյալ խնդրագրքից՝ 353-357,էջ 130

Վարժ․353

x^-2 < 3^-2

1/x² < 1/3²

x=1 => 1<1/9

Վարժ․354

1,1n <1,1^-4

n= -5

n < -4

1,1^-5 < 1,1^-4

Վարժ․355

ա) 15 < 20

15+8 < 20+8

բ) 5 > 4

5+6 > 4+6

գ) 2,5 < 3

2,5+5 < 3+5

դ) 1,1 < 1,2

1,1+10 < 1,2+10

ե) 1,3 > 1,2

1,3+20 > 1,2+20

զ) 5 < 6

5+5 < 6+5

Վարժ․356

ա) 15 < 20

15*2 < 20*2

բ) 5 > 4

5*3 > 4*3

գ) -2,5 < 3

-2,5*5 < 3*5

դ) 1,1 < 1,2

1,1*10 < 1,2*10

ե) 1,3 > 1,2

1,3*15 > 1,2*15

զ) -5 < 6

-5*4 < 6*4

Վարժ․357

ա) 14>11 & 10>9

14+10>11+9

24>20

բ) -2>-3 & 3>2

-2+3 > -3+2

1> -1

գ) -6<-5 & 2<3

-6+2 < -5+3

-4 < -2

դ) -8<0 & 8<9

-8+8 < 0+9

0<9

Տանը

Առաջադրանքներ հեևյալ խնդրագրքից՝ 348-352,356,էջ 130

Վարժ․348

ա) 5<9

բ) -5 > -9

գ) 2,5*4=10

դ) 1,2 <1,202

ե) -6,7 < 1

զ) -5,404 < -5,4

Վարժ․349

ա) 3 < 4 < 5

բ) -25> -26 > -29

գ) 2,5 < 2,501 < 2,6

դ) 2,4 < 2,403 < 2,404

ե) -3,71 > -3,713 > -3,72

զ) -0,501 < 0,501 < 0,6

Վարժ․350

ա) -5<0 & 0<2

-5<2

բ) -2<0 & 0<2

-2<2

գ) 2>1 & 1>0

2>0

դ) 2,(1)>2 & 2>1,(6)

2,(1)>1,(6)

ե) -3,7 > -4 & -4> -7

-3,7 > -7

զ) 0,(5)<0,(6) & 0,(6)<0,(67)

0,(5)<0,(67)

է) 5/6 < 1 & 1 < 9/8

5/6 < 9/8

ը) 7/16 < 1/2 & 1/2 < 8/16

7/16 < 8/16

Վարժ․351

x<4

ա) x^-2<9

1/x² < 9

x=3

1/9 < 9

Ճիշտ է

բ) x^-2<16

1/x² < 16

x=10

1/100 < 16

Ճիշտ է

գ) x^-2<64

1/x² < 64

x=4

1/16 < 64

Ճիշտ է

Վարժ․352

x>4

ա) x^-2>9

1/x² > 9

x=5

1/25 >9

Ոչ, սխալ է

բ) x^-2>16

1/x² > 16

x=6

1/36 > 16

Ոչ, սխալ է

գ) x^-2>64

1/x² > 64

x=7

1/49>64

Ոչ, սխալ է

Միացման  ռեակցիաներ`

Փորձ 1. Մագնեզիումի այրումը`հրավառություն

2Mg+ O₂=2MgO

Սարքավորումներ` Սպիրտայրոց, լուցկի, աքցան, 

Ազդանյութեր` մագնեզիում, 

Մագնեզիումի ժապավենը  աքցանով սեղմեք և այրեք սպիրտայրոցի բոցի վրա:

Տեսանք, որ տեղի ունեցավ միացման քիմիական երևույթ։ Երկու նյութից ստացվեց մեկ բարդ նյութ։ Ականատես եղանք նաև հրավառությանը։ Շատ ուժեղ լույս արձակվեց փորձի ժամանակ։

Փորձը քիմիայի լաբորատորիայում

Լաբորատոր աշխատանք

Թելավոր ճոճանակի տատանումների պարբերության ու հաճախության ուսումնասիրումը

Աշխատանքի նպատակ․

Պարզել թելավոր ճոճանակի տատանումների պարբերության և տատանումների հաճախության կախումները թելի երկարությունից։

Անհրաժեշտ սարքեր և իրեր․

Անցքով կամ կեռիկով գնդիկ, թել, մկրատ, ամրակալան՝ կցորդիչով ու թաթով, վայրկյանաչափ, չափերիզ կամ քանոն

Փորձի ընթացքը․

Սեղանին դրեցի ամրակալանը, և նրա վերևի ծայրին կցորդիչով ամրացրեցի թաթը։ Չափաժապավենով, չափեցի հարյուր սմ թել, կտրեցի, այդ թելից կախեցի կեռիկով գնդիկը, և այն սեղանից քիչ բարձրության վրա կախեցի թաթից։ Ճոճանակի թելի երկարությունը նշանակել եմ l տառով։

l=100 սմ

Գնդիկը շեղեցի հավասարակշռության դիրքից 8-10 սմ։ Չափեցի N=40 լրիվ տատանումների ժամանակը։ Տատանումների պարբերությունը T-ն՝ T=t/N  և հաճախություն v=N/t

Փորձը կրկնեցի կարճացնելով թելը չորս անգամ։ Տատանումների լայնույթը դարձրեցի 2-3 սմ։ Ստացված արդյունքները հետևյալն են։

v=1/T

l=100 սմ

N₁=40

t= վ

T;v=?

Եզրակացություն․

Թելի երկարությունը կարճացնելով, հասկացա, որ պարբերությունը նույնպես փոխվեց՝ փոքրացավ։ Իսկ հաճախությունը ընդհակառակը բարձրացավ, գրեթե երկու անգամ։

Փորձ 1

l=100 սմ

N=40

t=75.53 վ

T, ν=?

T=t/N=75.53վ/40=1.8 վ

ν=N/t=40/75.53=0.52 Հց

Փորձ 2

l=25 սմ

N=40

t=41.13 վ

T, ν=?

T=t/N=41.13վ/40=1.02 վ

ν=N/t=40/41.13=0.97 Հց

Փորձը տեսանյութում ՝

Հանրային աուդիտի շրջանակում  8-րդ դասարանի սովորողները ուսումնասիրելու են 9-րդ դասարանցիների բլոգները` ըստ ներքոհիշյալ կետերի:  

Թադևոսյան Արամե

https://arametadevosyan98.wordpress.com/

Սովորողի բլոգը գտնվում է պասիվ վիճակում, քանզի երկու—երեք տարվա ընթացքում կատարվել է, գրվել է ընդամենը երեք փոստ։ Նաև բլոգի տեսքը բավարար վիճակում չէ, քանի որ լավ երևում է, որ չի խմաբգրվել երկար ժամանակ։ Ամբողջ բլոգը բաղկացած է երեք փոստից։

Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր 7.5 դասարան

Սովորողի բլոգը չի խմբագրվել երկար ժամանակ, մասնագիտական ուղղությամբ աշխատանք չի նկատվում։ Սովորողի բլոգում կան ընտանեկան երեք փոստ, որոնց ուսանողը արել է երկու տարի առաջ։

• Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ  —
• Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  — 
• Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) —
• Անհատական ընթերցանություն  —
• Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք  —
• Այլ նախասիրությունների արտացոլում —

—————————————————————————————————————

Ժամհարյան Նանե

https://nanejamharyan.wordpress.com/

Սովորողի բլոգը գտնվում է լավ վիճակում։ Անհատական նախագծերը, ճամփորդությունների պատումները բլոգում առկա են։ Արտաքին տեսքը՝ բաժինները, արխիվը և այլ նշումները, բլոգը սարքում են ավելի մատչելի։ Ընթերցանության բաժինը հագեցած է տարբեր գրողների ստեղծագործություններով ու դրանց վերլուծություններով։ Գոհացուցիչ արդյունք էր։

• Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ  +
• Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  +
• Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) +
• Անհատական ընթերցանություն  +
• Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք  +
• Այլ նախասիրությունների արտացոլում  +

—————————————————————————————————————

Հովհաննիսյան Մարկ

https://markhovhannisyanblog.wordpress.com/

Սովորողի բլոգը գտնվում է նորմալ, վիճակում։ Ճամփորդությունների բաժինը հագեցած է ճամփորդությունների վերլուծություններով, տպավորություններով և արդյունքներով։ Մասնագիտական կողմնորոշման բաժինը այդքան էլ հագեցած չէ, բայց կան որոշ նյութեր, որոնք ցույց են տալիս ապագա մասնագիտության ուղին։ Նախասիրություններից ցուցադրվում է կիթառ նվագելու ունակություն։ Անհատական ընթերցանության բաժինը այդքան էլ հագեցած չէր։ Ամսագրերի հետ աշխատանքը արտացոլված չէ։

• Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ  +
• Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  +
• Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) — /առկա են, բայց նյութերը ութերորդ դասարանի աշխատանքներ են։
• Անհատական ընթերցանություն —
• Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք  —
• Այլ նախասիրությունների արտացոլում  +

_________________________________________________________________

Հովհաննիսյան Սարգիս

https://sargishovhannisyan.wordpress.com/

Սովորողի բլոգում մասնագիտական կողմնորոշման բաժինը արտացոլված չէ։ Ճամփորդության բաժինը հագեցած է նյութերով, պատումներով, սակայն ոչ իններորդ դասրանի։ Անհատական նախագծերից արտացոլված է ֆիզիկական երևույթները փորձերը, թարգմանության, ստեղծագործության բաժինները առկա չեն։ Հետազոտական աշխատանքներից կան որոշ հետաքրքիր նյութեր։ Ընթերցանության բաժինը բլոգում արտացոլված չէ։ Բլոգի արտաքին տեսքը մատչելի է,կան բաժիններ, արխիվ և այլ կարևոր նշումներ։ Նախասիրությունները հետազոտական աշխատանքների ձևով են ներկայացված։

• Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ  —
• Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  —
• Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) +
• Անհատական ընթերցանություն  —
• Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք  —
• Այլ նախասիրությունների արտացոլում  +

—————————————————————————————————————

Մանուկյան Սաթենիկ

https://manukyansatenik.wordpress.com/

Սովորողի բլոգը 2021-2022 ճամփորդական բաժինը հագեցած չէ, առկա է մեկ նյութ։ Արտաքին տեսքը նորմալ է, բաժինները և արխիվը բլոգում առկա են, որոնք հնարավորություն են տալիս հեշտ զննել բլոգը։ Մասնագիտական կողմնորոշման բաժինը արտացոլված չէ։ Այլ նախասիրություններ կան, ներկայացված են հետազոտական աշխատանքների տեսքով։

• Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ  —
• Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  —
• Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) +
• Անհատական ընթերցանություն  —
• Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք  —
• Այլ նախասիրությունների արտացոլում 

____________________________________________________________________________

Չատինյան Էլեն

https://elenchatinyan.wordpress.com/

Սովորողի բլոգը գտնվում է լավ վիճակում։ Ճամփորդությունների բաժինը հագեցած է տարբեր թանգարանների, կենտրոնների, ուսումնական հաստատությունների այցելություններով, ինչպես նաև եռօրյա ճամփորդություններով և բարձրունքների հաղթահարումներով։ Մասնագիտական կողմնորոշման բաժինը բացակայում է։ Անհատական նախագծերից կան ընտանեկան ներկայացումներ։ Անհատական ընթերցանությունը արտացոլված է օտար լեզվի իմացության վրա։ Հոլովակներում կան օտար լեզուներով ընթերցանություններ։ Այլ նախասիրություններից օտար լեզվի՝ իտալերենի ուսումնասիրությունն է, նաև իրավունք ոլորտի ուսումնասիրություններ։

• Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ  +
• Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  —
• Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) +
• Անհատական ընթերցանություն  +
• Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք  —
• Այլ նախասիրությունների արտացոլում  +

____________________________________________________________________________

Սաֆարյան Արամե

https://aramesafaryan.wordpress.com/

Սովորողը չի աշխատում, չի զբաղվում բլոգավարությամբ, մասնագիտական կողմնորոշումը արտացոլված չէ: Նրա վերջին նյութը հրատարակված է 3 տարի առաջ:

1. Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ —
2. Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  —
3. Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) —
4. Անհատական ընթերցանություն —
5. Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք —
6. Այլ նախասիրությունների արտացոլում —

____________________________________________________________________________

Վերմիշյան Անահիտ

https://anahitvermishyan.wordpress.com/

Բլոգը գնտվում է նորմալ վիճակում, կան ճամփորդական նախագծեր պատումներով, ստեղծագործական աշխատանքներ և այլն: Բացակայում է մասնագիտական ուղղությունը և նախասիրությունները:

1. Ճամփորդական նախագծեր, պատումներ +
2. Մասնագիտական կողմնորոշման բաժին  —
3. Անհատական նախագծեր (ստեղծագործական աշխատանք, թարգմանություն, TV-ռադիո հաղորդումներ) +
4. Անհատական ընթերցանություն —
5. Սեբաստացիական ամսագրերի հետ աշխատանք —
6. Այլ նախասիրությունների արտացոլում —

Մարսողության նշանակությունը: 

Օրգանիզմի կենսագործունեության բնականոն ընթացքի և էներգիայի պաշարները լրացնելու համար անհրաժեշտ է ընդունել որոշակի քանակությամբ սննդանյութեր: Սննդամթերքի հիմնական բաղադրիչները՝ սպիտակուցները, ճարպերը, ածխաջրերն ու հանքային աղերն են: Դրանցից սպիտակուցները, ճարպերը և ածխաջրերի զգալի մասը բարդ օրգանական միացություններ են և ունեն խոշոր չափսեր, ինչի արդյունքում չեն կարող անցնել աղիների պատով և ներթափանցել արյան և ավշի մեջ: Այդ պատճառով այդ նյութերը պետք է նախապես ճեղքվեն՝ վերածվելով ջրում լուծելի մանր և պարզ միացությունների:

Մարսողության շնորհիվ է, որ սննդանյութերը ներծծվում են արյան հուն և յուրացվում ձեր բջիջների կողմից: Չմարսված մնացուկները հեռանում են մարսողական խողովակից որպես կղանք:

Ձեր մարսողական համակարգը սկսվում է բերանից, որից հետո գալիս են ձեր ըմպանը, կերակրափողը, ստամոքսը, բարակ ու հաստ աղիները։ Մարսողական համակարգն ավարտվում է հետանցքով: Այս օրգաններից յուրաքանչյուրն ունի իր հատուկ գործառույթը և կազմում է ընհանուր երկար և ոլորուն խողովակի մի մասը, որը կոչվում է «մարսողական ուղի» կամ «մարսողական տրակտ»:

Մարսողական համակարգի մեջ մտնում են նաև ենթաստամոքսային գեղձը (պանկրեաս), լյարդը և լեղապարկը:

Ի՞նչ է մարսողական համակարգը

Մարսողական համակարգի յուրաքանչյու օրգան ունի մարսողության ընդհանուր գործընթացի մեջ իր առանձնահատուկ դերը։

Բերան

Երբ դուք սնունդ եք ընդունում, ձեր ատամները ծամում են այն և մանրացնում փոքր կտրոների։ Ձեր այտերում և լեզվի ետևում առկա գեղձերն արտադրում են թուք, որն օծում է սննդի ծամված կտրոները և հեշտացնում հետագա ծամելը և կուլ տալը։

Թուքը նաև պարունակում է ֆերմենտներ, որոնք սկսում են սննդում առկա ածխաջրերի (բարդ շաքարների) մարսողության գործընթացը։

Կերակրափող

Ձեր կերակրափողը (որկոր) ներկայացնում է մկանային խողովակ, որը կլման ակտից հետո ծամված, մանրացված և թքով պատված սննդագունդը բերանից տեղափոխում է դեպի ստամոքս։ Կերակրափողի ստամոքսային ծայրին կա մկանային օղ, որը թուլանալով բացում է ստամոքսամուտքը, իսկ սննդագնդի ստամոքս մտնելուց հետո կրկին կծկվում է՝ թույլ չտալով, որպեսզի ստամոքսի թթվային պարունակությունը ետ բարձրանա դեպի կերակրափող։

Ստամոք

Ձեր ստամոքսի պատն արտադրում է ստամոքսահյութ, որը կազմված է աղաթթվից և ֆերմենտներից։ Դրանց շնորհիվ մարսվում են սպիտակուցները։ Ստամոքսը գործում է որպես «խառնահարիչ»՝ սննդագունդը խառնելով և հարելով ստամոքսահյութով, որի արդյունքում ստացվում է սննդախյուս՝ խիտ ապուրանման հեղուկ։

Բարակ աղիներ

Ձեր լեղապարկում կուտակված լեղին և ենթաստամոքսային գեղձում արտադրվող մարսողական հյութերը դատարկվում են բարակ աղիների վերին հատվածում՝ 12-մատնյա աղիում։ Այս նյութերն օգնում են, որպեսզի սպիտակուցները ճեղքվեն մինչև ամինաթթուների, իսկ ճարպերը՝ մինչև ճարպաթթուների։ Այս մանրագույն մասնիկները շաքարի, վիտամինների և միներալների հետ միասին բարակ աղիների լորձաթաղանթով ներծծվում են դեպի արյան հուն։

Այս աղիները կոչվում են բարակ, քանի որ ունեն միայն 3,5 սմ տրամագիծ բայց շուրջ 5 մետր երկարություն՝ ապահովելով սննդանյութերի ներծծման մեծ մակերես։ Սպիտակուցների, ճարպերի և ածխաջրերի մեծ մասի քիմիական մարսողությունն ավարտվում է հենց բարակ աղիներում։

Հաստ աղիներ և հետանցք

Հաստ աղիների լորձաթաղանթով ընթանում է ջրի, միներալային աղերի և վիտամինների ներծծումը։ Չմարսված բջջանքը խառնվում է լորձի և բակտերիաների հետ և մասամբ քայքայվում է՝ սնուցելով լորձաթաղանթի բջիջները և պահելով ձեր հաստ աղին առողջ։ Անցնելով հաստ աղիներով՝ սննդախույսից ձևավորվում է կղանքը, որը պահեստավորվում է ուղիղ աղիքում (ռեկտում), որտեղից էլ, ձեր իսկ պահանջով, հեռացվում է հետանցքով։

Սպիտակուցների, ճարպերի և ածխաջրերի քայքայումն ավելի պարզ` ջրում լուծելի միացությունների, կատարվում է մարսողական համակարգում:

Մարսողության սկզբնական փուլում սննդանյութերը մանրացվում և խառնվում են մարսողական հյութերի հետ: Այնուհետև մարսողական հյութերի ազդեցության տակ խոշոր և բարդ օրգանական միացությունները քայքայվում են ավելի պարզ միացությունների և դառնում են լուծելի ու մատչելի ներծծման համար:

Մարսողական համակարգի կառուցվածքը: Մարսողական համակարգը կազմված է մարսողական խողովակի օրգաններից և մարսողական գեղձերից:

Մարսողական օրգաններն են բերանի խոռոչը, ըմպանը, կերակրափողը, ստամոքսը, 12-մատնյա աղին, բարակ, հաստ աղիները, ուղիղ աղին և հետանցքը:

Մարսողական գեղձերն են թքագեղձերը, լյարդը, ենթաստամոքսային գեղձը, նաև ստամոքսի ու աղիների լորձաթաղանթում գտնվող հսկայական քանակությամբ մանր գեղձերը:

Մարսողական խողովակի պատերն արտաքինից պատված են շարակցական հյուսվածքային թաղանթով, միջին շերտը հարթ մկանային կազմություն ունի: Այդ մկանաթելերի կծկման շնորհիվ աղիների պարունակությունը տեղաշարժվում է, և, ի վերջո, չմարսված նյութերը հեռացվում են օրգանիզմից: Մարսողական խողովակի պատերի ներքին շերտը լորձաթաղանթն է, որը կազմված է գեղձային էպիթելից:

Մարսողական ֆերմենտներ և դրանց դերը: Օրգանական նյութերի քայքայման գործընթացը կատարվում է մարսողական հյութերի (թուք, ստամոքսահյութ, աղիքահյութ, լեղի, ենթաստամոքսային հյութ) ազդեցության շնորհիվ: Դրանք պարունակում են սպիտակուցային ծագում ունեցող ֆերմենտներ, որոնք արագացնում են քիմիական ռեակցիաները: Ֆերմենտների ազդեցությունը խիստ յուրովի է:

 Յուրաքանչյուր ֆերմենտ ազդում է միայն որոշակի նյութի վրա:

Օրինակ` սպիտակուցները ճեղքվում են պեպսին ֆերմենտի (ստամոքսում), ճարպերը` լիպազի, իսկ ածխաջրերը` ամիլազի կողմից (բարակ աղիում): Ֆերմենտները գործում են միայն որոշակի միջավայրում, օրինակ` պեպսինը` թթվային, ամիլազը` հիմնային: Ֆերմենտներն ազդում են միայն որոշակի ջերմաստիճանում, մեծ մասամբ` 36−37°C:

Մարսողական համակարգի խանգարումները առաջացնում են մի շարք հիվանդություններ, ինչպես նաև պատճառ են դառնում գիրության:

Գիրությունը (մարմնի ավելորդ քաշ) շատ բարդ խնդիր է, քանի որ դրա առաջացման պատճառները ավելի շատ են, քան դրա դեմ պայքարի արդյունավետ միջոցները:

Առողջագիտության տեղեկություն

Սնունդը մեր կյանքի ամենակարևոր բաղադրիչն է, քանի որ նրա միջոցով օրգանիզմը ստանում է իր կենսագործունեության համար ամեն ինչ։ Սնունդը ունի հինգ բաղադրիչ։

• Սպիտակուցներ
• Ջրեր
• Ածխաջրեր
• Ճարպեր
• Աղեր

Սպիտակուց — ձու, ձուկ, միս, կաթնամթերք

Ածխաջրեր — միրգ, հաց, մակարոն, բանջարեղեն

Աղ — բոլոր միկրոէլեմենտներ

Ջուր — ջրեր

Ճարպ — յուղ, ձեթ, կարագ

Իմ պատրաստած տեսանյութը՝

Թեման․Լաբորատոր աշխատանք․<<Թելավոր ճոճանակի տատանումների ուսումասիրում>>

Կրկնել և սովորել․

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում տատանումների պարբերություն

Տատանումների պարբերությունը դա այն ամենափոքր ժամանակամիջոցն է, որից հետո տատանումները կրկնվում են։

2.ինչ միավորներվ է արտահայտվում տատանումների պարբերությունը

Պարբերությունը արտահայտվում է ժամանակի չափման միավորներով՝ րոպե, վայրկյան, առավել ընդունվածը վայրկյանն է։

3.ինչ է տատանումների լայնույթը:ինչ միավորներվ է այն արտահայտվում;

Տատանվող մարմնի առավելագույն շեղումը հավասարակշռության դիրքից կոչվում է տատանումների լայնույթ։

4.ինչ է տատանումների հաճախությունը;Ինչ միավորներով է այն արտահայտվում

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մեկ վայրկյանում մարմնի կատարած տատանումների թվին կոչվում է հաճախություն։

Հաճախությունը չափվում է Հց /հերցերով/, ի պատիվ գիտնական Հայնրիխ Հերցի։

5.Որ հաճախություննէ կոչվում 1Հց;

Պարբերաբար կրկնվող տատանումների թվի հաճախությունը մեկ վայրկյանում միավոր։

6.Որո՞նք են տատանումների մարման պատճառները

Արտաքին ուծերը՝ շփման ուժ, օդի դիմադրություն

1. Արյան բաղարդություն

Արյունը դա մարդու վառելիքն է, որը ստիպում է մարդուն լինել առողջ, պայքարելով զանազան վիրուսների և միկրոբների հետ։ Խողովակներով՝ երակներով հոսում է արյունը, որը օգտակար նյութեր է մատակարարում մեր օրգանիզմի տարբեր օրգաններ։ Արյունը բաղկացած է հակամարմիններից, լեյկոզիտների, էրիթրոցիտներից և թրոմբոցիտներից։ Էրիթրոցիտները դա երկու կողմից փկված սկավառակի տեսքով հակամարմիններ են, որոնք նպաստում են մարդու նյութափոխանակությանը։ Կան նաև հակարմիններ, որոնք պայքարում են վիրուսների դեմ։

2. Արյան կարգեր

Արյունը տարբեր մարդկանց մոտ լինում է տարբեր տեսակի և կարգի։ Սերնդից սերունդ կարող է փոխանցվել նույն կարգի և տեսակի արյունը։ Արյան խմբերնը ութն են։ Առաջին՝ դրական, բացասական, Երկրորդ՝ դրական և բացասական, Երրորդ՝ դրական և բացասական և Չորրորդ՝ դրական և բացասական։ Ամենահաճած հանդիպվող արյան կարգը դա Երկրորդի դրական է, իսկ ամենահազվադեպը Չորրորդի բացասականը։ Ամբողջ աշխարհի բնակչության 4%-ը ունի միայն այդպիսի կարգ։

Գոյություն ունի նաև հակածինի երրորդ տեսակը, որը կոչվում է ռեզուս (Rh) գործոն: Դուք կամ ունեք այս հակածինը կամ էլ չունեք նույն հակածինը։ Մեր արյան մեջ կան Ա և Բ հակածինները, և ալֆա և բետա հակամարմինները, որոնք երբեք չեն կարող հանդիպել միևնույն կարգում։ Կարող է կարգը, տեսակը լինել բաղկացած Ա և ալֆա, Բ և բետա, բայց երբեք չի կարող հանդիպել ալֆան և բետան միևնույն տեսակում։

3. Շնչառական համակարգ

Մեր թոքերը գտնվում են փակ խոռոչում և գրավում են գրեթե ամբողջ ծավալը, և դրա պատճառով մարդու ճնշումը օրգանիզմում միշտ մթնոլորտային ճնշումից ցածր է։ Թոքերը ահռելի տեղ են զբաղեցնում։ Առողջ, չափահաս մարդը մեկ րոպեյում կատարում է մոտավորապես 16-20 շնչառական շարժում, իսկ մեկ օրում դրանց թիվը հասնում է մոտ 21000։ Շնչառական շարժումները բաժանվում է երկու փուլի՝ ներշնչման և արտաշնչման։ Արտաշնչումը ավելի երկարատև գործընթաց է։ Այն պայմանավորված է ստոծանու և կողերի ռիթմիկ կծկումներից։ Երեխան մեկ րոպեյում կատարում է մոտավորապես 20-25 շնչառական շարժում։

4. Թոքերի կենսական տարողություն

Կենսական տարողությունը դա առավելագույն արտաշնչման ծավալն է, որը կատարվում է ամենախորը ներշնչումից հետո։ Թոքերի կենսական տարողությունը կախված է մարդու տարիքից, սեռից, մարզական վիճակից։ Երեխայի թոքերի կենսական տարողությունը կազմում է 1200 սմ խորանարդ, կնոջինը և տղամարդունը 3500 սմ խորանարդ, իսկ մարզված մարդունը մոտ 9000 սմ խորանարդ։ Սեռը նույնպես կապ ունի, քանզի ամեն սեռ ունի կենսական տարողության չափանիշներ և ձևեր։ Տարիքը կախված է, քանզի ամեն տարի մեր թոքերի վրա ավելի մեծ ճնշում է գործադրվում, այն պատճառով, որ մեր օրգանիզմը աճում է և զարգանում է։

Աշխատանքներ մարտ ամսվա համար

Շնչառական շարժումներ։ Թոքերի կենսական տարողություն

Արյան կարգեր և տեսակներ

Արյան շրջանառության մեծ և փոքր շրջաններ

Մարտի 29-30

Թեմա՝ Կանոնավոր բազմանկյուն

Դասարանում

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից ,245-247,էջ 76

Վարժ․245

Վարժ․246

Քանի, որ կանոնավոր բազմանկյան բոլոր կողմերն ու անկյունները հավասար են իրար, հետևաբար միջնուղղահայաց տանելիս, կառուցվում է ուղիղ անկյուն, և քանի որ ուղղահայաց է տարվում բազմանկյան կողմից, հետևաբար նրանք հատվում են։

Քանի, որ եռանկյան երեք անկյունների գումարն է հավասար 180⁰, ուստի <LBA+<LAB հավասար չէ 180⁰, հետևաբար ED & DC միջնուղղահայացները զուգահեռ չեն։

Վարժ․247

Քանի, որ եռանկյան երեք անկյունների գումարը հավասար է 180⁰, ուստի DFC & EFA, եռանկյունների <FDC, <FCD & FEA, <FAE համապատասխանաբար՝ գումարը հավասար չէ 180⁰, ուստի <E-ը և <F-ի տարված կիսորդները զուգահեռ չեն։

Տանը

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից ,248-250,էջ 77.

Վարժ․248

Վարժ․249

ա) Կանոնավոր վեցանկյուն

բ) Կանոնավոր եռանկյուն

գ) Քառակուսի

դ) Կանոնավոր ութանկյուն

Վարժ․250

Կանոնավոր տասներկուանկյուն

Շնչառական շարժումներ: Թոքերի կենսական տարողությունը: Շնչառության կարգավորումը

Թոքերն օժտված են չափազանց մեծ առաձգականությամբ և գտնվում են կրծքավանդակի փակ խոռոչում՝ գրավելով նրա համարյա ամբողջ ծավալը: Դրա շնորհիվ թոքամզի խոռոչում ճնշումը միշտ լինում է մթնոլորտային ճնշումից ցածր: Բնականոն պայմաններում չափահաս առողջ մարդը հանգիստ ժամանակ մեկ րոպեում կատարում է 16−20 շնչառական շարժում, որոնցից յուրաքանչյուրը բաղկացած է ներշնչման և արտաշնչման փուլերից: Ընդ որում արտաշնչման փուլն ավելի երկարատև է: Օրվա ընթացքում շնչառական շարժումների թիվը կազմում է մոտ 21000:

Մարդը կյանքի ընթացքում կատարում է մոտավորապես 700 մլն շնչառական շարժում:

Շնչառությունն իրականանում է շնչառական մկանների՝ ստոծանու և միջկողային մկանների ռիթմիկ կծկումների շնորհիվ: Ստոծանին մկանային միջնապատի դեր է կատարում` բաժանելով որովայնի խոռոչը կրծքավանդակից:

Ներշնչման ժամանակ կծկվում են արտաքին միջկողային մկանները, կողոսկրերը փոքր-ինչ բարձրանում են, միաժամանակ կրծոսկրը շարժվում է դեպի առաջ: Այդ բոլորի հետևանքով կրծքավանդակի չափերը մեծանում են: Ստոծանու մկանների կծկման հետևանքով նրա գմբեթը հարթվում է, և կրծքավանդակը մեծանում է նաև ուղղաձիգ ուղղությամբ:

Թոքերը մկանային օրգան չեն, դրանք պասիվ կերպով հետևում են լայնացող կրծքավանդակի պատերին, որի հետևանքով թոքերում ընկնում է օդի ճնշումը: Մթնոլորտային օդը թափանցում է թոքեր, որոնք լայնացել են, տեղի է ունենում ներշնչում:

Իսկ ինչպե՞ս է կատարվում արտաշնչումը:

Միջկողային և ստոծանու մկանների թուլացման հետևանքով կողոսկրերն իրենց ծանրության տակ ուղղվում են ներքև, ստոծանին զբաղեցնում է իր նախկին դիրքը, կրծքավանդակի խոռոչը փոքրանում է, թոքերը սեղմվում են, նրանցում օդի ճնշումը մեծանում է և օդը շնչառական ուղիներով դուրս է մղվում, տեղի է ունենում արտաշնչում: Ավելի խորը շնչառությանը մասնակցում են նաև որովայնի մկանները:

Հանգիստ ներշնչման ժամանակ մարդը ներշնչում է մոտ 500 սմ³ օդ և նույնքան էլ արտաշնչում: Դա կոչվում է շնչառական ծավալ: Ի դեպ, այդ օդից միայն 360 սմ³-ն է հասնում թոքեր, իսկ մնացած 140 սմ³-ը մնում է շնչառական ուղիներում և գազափոխանակությանը չի մասնակցում:

Օդի այն առավելագույն քանակը, որը կարելի է արտաշնչել ամենախորը ներշնչումից հետո, կոչվում է թոքերի կենսական տարողություն:

Չափահաս մարդու մոտ այն մոտավորապես հավասար է 3500 սմ³: Թոքերի կենսական տարողությունը կախված է հասակից, սեռից, մարզվածության մակարդակից:

6 տարեկան երեխայի թոքերի կենսական տարողությունը 1200 սմ³ է, կնոջը` մոտ 3500 սմ³, տղամարդունը՝ մոտ 4500 սմ³: Մարզված մարդկանց մոտ այն կարող է հասնել մինչև 9000 սմ³: Ամենախոր արտաշնչումից հետո թոքերում պահպանվում է մոտ 1000 սմ³ (այսպես կոչված մնացորդային օդ), որի պատճառով թոքերը չեն դատարկվում մինչև վերջ, նույնիսկ մահից հետո:

Շնչառության կարգավորումը: Շնչառության կարգավորումն իրականացվում է նյարդային և հումորալ մեխանիզմներով:

Ուշադրություն

Երկարավուն ուղեղում գտնվում է շնչառության կենտրոնը, որտեղ մոտավորապես յուրաքանչյուր չորս վայրկյանը մեկ առաջանում են գրգիռներ, որոնք հաղորդվում են կրծքավանդակի միջկողային մկաններին և ստոծանուն:

Դրա շնորհիվ մկանները կծկվում են, և կրծքավանդակը լայնանում է, տեղի է ունենում ներշնչում: Նույն մկանների թուլացման հետևանքով տեղի է ունենում արտաշնչում:

Շնչառական կենտրոնի վրա որոշակի ազդեցություն են թողնում մեծ կիսագնդերի կեղևում տեղակայված բարձրագույն շնչառական կենտրոնները: Դրանց ազդեցության հետևանքով շնչառության հաճախականությունը փոխվում է խոսելու ընթացքում:

Շնչառության կարգավորմանը մասնակցում են պաշտպանական ռեֆլեքսները` հազը և փռշտոցը:

Հազի միջոցով օդատար ուղիներից փոշին և մանրէները լորձի ավելցուկի հետ հեռացվում են բերանի խոռոչով, իսկ փռշտոցի դեպքում` քթի խոռոչով: Երկու դեպքում էլ տեղի է ունենում կտրուկ արտաշնչում:

Շնչառության հաճախականությունը փոխվում է ոչ միայն ֆիզիկական աշխատանքի, այլև մարդու հուզական վիճակի փոփոխության դեպքում: Հուզմունքի պահին շնչառությունը տեղի է ունենում ընդհատումներով, իսկ գերլարվածության ժամանակ` աղմկոտ և հաճախ: Դրական զգայական իրավիճակում մարդու շնչառությունը դանդաղում է:

Ուշադրություն

Այսպիսով՝ արթուն և հարաբերական հանգստի պայմաններում չափահաս մարդը 1 րոպեում կատարում է մոտավորապես 16 շնչառական շարժում, քնած ժամանակ` 12:

Իմ պատրաստած տեսանյութը՝

Սնունդը մեր կյանքի ամենակարևոր բաղադրիչն է, քանի որ նրա միջոցով օրգանիզմը ստանում է իր կենսագործունեության համար ամեն ինչ։ Սնունդը ունի հինգ բաղադրիչ։

• Սպիտակուցներ
• Ջրեր
• Ածխաջրեր
• Ճարպեր
• Աղեր

Սպիտակուց — ձու, ձուկ, միս, կաթնամթերք

Ածխաջրեր — միրգ, հաց, մակարոն, բանջարեղեն

Աղ — բոլոր միկրոէլեմենտներ

Ջուր — ջրեր

Ճարպ — յուղ, ձեթ, կարագ

Ծնողների բաժանում
Հայեր, որոնք ամբողջ կյանքի ընթացքում հանդիպել են
Միշելի մահը
Առաջնորդության իդեալիզմը
Առաջնորդի հիմնական հատկությունները
Դաստիարակությունը
Հարգանքը Մեծի հանդեպ
Հարգանք ու պատիվ թշնամու հանդեպ
Ուսուցչի տվյալներ և աշխատասիրություն
Քրտնաջան աշխատանք, որի շնորհիվ նպատակը իրականացվեց
Զօրուգիշեր տանջանքը և հավերժ ցանկությունը
Ավտոկայանատեղի
Հավաքույթներ
Վարչապետի հանդեպ մեծ հարգանք և պատիվ
Հոր դաստիարակություն, պատիվ
Հոր դերը քաղաքական կյանքում
Ճիշտ խոսալը
Ելույթների ճշգրտությունը
Հասարակության և շրջապատի դերը
Շրջապատի կարեւորությունը և ներքաղաքական և անձնական
Շրջապատի դերը ելույթներում
Նպատակասլացությունը
Վարչապետի որդի
Հոր տանջալի մահը և ցավը
Հարգանքը շրջապատի հանդեպ
Ցինիկության բացակայությունը
Ընտանիքը
Սոֆին, կինը, երեխաները
Ճանաչվածության արժանիքներ
Պարտությունից հետո քաղած դասերը

Լիբերալիզմը չկերտեց Կանադան, այլ Կանադան կերտեց լիբերալիզմը։
Հարգանքը կոնսերվատիվների և Նոր կուսակցության անդամների և առաջնորդների հանդեպ
Լիբերալ կուսակցության առաջնորդ, նախագահ
Իսլամ, դավանանք, հավատք, ռասսա
Կանադայի սերը, նվիրանքը
Ջասթին Տրյուդոյի քրտնաջան աշխատանքը։
Մարդկանց բացակայությունը քաղաքական դաշտում, բերեց պարտության
Վայրէջքներ և վերելքներ
Սեր դեպի հայրենիքը, դեպի մարդկանց, դեպի իր աշխատանքը և դեպի իր ժողովուրդն ու քաղաքական մրցակիցներին
Բռնցքամարտ կոնսերվատիվների դեմ
Հաղթանակ և ռազմավարություն, տակտիկա
Սասեքս 24
Պատանեկությունը Մոնրեալում
Ուսումը ՄաքԳիլի համալսարանում
Խորհրդարանում տարած պարտությունը և քաղած դասերը
Մարդկանց վստահությունը և ապահովությունը
Շրջապատի դերը անձնական կյանքում, հասարակության օգնությունն ու աջակցությունը
Քվեբեկի նպատակը և միացումը Կանադայի

Հենց այս հետևյալ կետերն են մեր գլխավոր հերոսին դարձրել հանրաճանաչ ու ազդեցիկ մարդ։ Այդ մարդը շատ դժվար ճանապարհներով, ապրել ու անցել է շատ վատ պատահարներ, հոր և եղբոր մահը։ Այս մարդը շատ ազդեցիկ է, քանի որ Կանադան նույնպես շատ ազդեցիկ երկիր է մեր աշխարհում։ Ջասթին Տրյուդոն իր ուժերով է դարձել Կանադայի վարչապետը, նա չի ժառանգել այդ պաշտոնը իր հորից։ Իր հայրը` Պիեռ Էլլիոթ Տրյուդոն, Կանադայի վարչապետն էր, ով մտադրություն ուներ փոխանցելու ժառանգությունը։ Ջասթին Տրյուդոն նաեւ ապրել է իր ծնողների բաժանումը, բայց դրանից չի ընկճվել և իր ամբողջ ջանքերով ու ուժերով ձգտել է այդ պաշտոնին։ Նա ամեն իր խոսքում Կանադային գնահատում էր, ամեն տեղ փորձում էր վեր պահել, դեր մտցնել Կանադայի համար։ Նա շատ իմաստուն ու նպատակասլաց մարդ է, ում ես ցանկանում եմ նմանվել։ Եղել են նաեւ վայրէջքներ, որոնց միջով անցել է Ջասթինը։ Նա իր ուժերով` պայքարելով քաղաքական մրցակիցներին հետ, կարողացել է դառնալ այն, ով հիմա է։ Ես ձգտում եմ նմանվել նրան նրա նպատակասլածությամբ, ջանասիրությամբ ու աշխատանք անելու ունակությամբ։ Նրա շնորհիվ է հիմա Կանադան այսպես զարգացած ու ազդեցիկ երկիր աշխարհում։

Միջին դպրոցի դասավանդողները  կարծիքներ են հայտնում «Ուսուցիչների կամավոր ատեստավորման կարգի» վերաբերյալ։

Լսեք «Սարալանջ» ռադիոյի եթերում:
Հաղորդավարներ` Հասմիկ Սարգսյան, Դավիթ Մուրադյան
Համակարգումը` Անահիտ Մելքոնյանի

Ռադիոնյութ

Ատեստավորումը իմ կարծիքով կախված է մարդու ցանկությունից, քանզի մարդ պետք է ընտրի այն; Բայց, այնուամենայնիվ ատեստավորումը ցույց է տալիս մարդու փորձառությունը, ունակությունը, ես դեմ չեմ, քանզի այդ ատեստավորումը ստուգում է մարդու, դասավանդողի ու ուսուցչի ունակությունները, հմտությունները։

Listen to two people talking about changing their plans to practise and improve your listening skills.

Do the preparation task first. Then listen to the audio and do the exercises.

Preparation

Entertainment events

• a concert
• a ballet
• a play
• a show

Places for entertainment

• a theatre
• an opera house
• a cinema
• a gallery

People and entertainment

• a band
• an artist
• a musician
• a group

Text

Francesco: Sachi? Sachi? Sachiko! 

Sachi: Francesco! Is everything OK?

Francesco: Yes. Yes. Sorry, I saw you and I was across the street … I ran.

Sachi: I see. What’s up?

Francesco: Do you have the tickets … for the play?

Sachi: No, I don’t. I’m going to buy them this afternoon.

Francesco: Oh good, good. Listen, don’t buy tickets for this Friday.

Sachi: Oh? Why not?

Francesco: I can’t go to the theatre on Friday. Something’s come up. I have a concert this Friday.

Sachi: Another concert? But you said …

Francesco: I know, I know. I’m sorry. I forgot.

Sachi: Francesco! 

Francesco: How about next week? Are you free then? I can definitely go next Friday.

Sachi: Francesco. You did this two weeks ago, remember? I had cinema tickets for the new Marvel movie and you changed the plans then too. For band practice.

Francesco: I know, and I …

Sachi: We also missed my favourite dance group. Because your band was playing at some child’s birthday party.

Francesco: It was my nephew’s birthday …

Sachi: Ha! 

Francesco: OK, why don’t we go out for dinner before my concert? Then, next Friday we can go to the play.

Sachi: Oh …

Francesco: Come on, Sachi. Just this one more time.

Sachi: OK, but promise me next Friday. OK?

Francesco: I promise. I promise!

Task 1

Francesco runs across the street.

Sachi is going to buy tickets for the play.

Francesco can’t go to the play this Friday.

Francesco is a musician.

Sachi isn’t happy about the situation.

Two weeks ago Sachi had tickets to the cinema.

Sachi likes dance shows.

Francesco suggests that they go out to dinner.

Task 2

I can’t go to the theatre on Friday.

How about next Friday?

Are you free then?

I can definitely go next Friday.

Why don’t we go out for dinner?

I’m sorry, I forgot.

March 28-April 1

HOW TO SPOT FAKE NEWS
READ SOME TIPS FOR SPOTTING FAKE NEWS TO PRACTISE AND IMPROVE YOUR READING SKILLS.

Every time you’re online, you are bombarded by pictures, articles, links and videos trying to tell their story. Unfortunately, not all of these stories are true. Sometimes they want you to click on another story or advertisement at their own site, other times they want to upset people for political reasons. These days it’s so easy to share information. These stories circulate quickly, and the result is … fake news.

There is a range of fake news: from crazy stories which people easily recognise to more subtle types of misinformation. Experts in media studies and online psychology have been examining the fake news phenomenon. Read these tips, and don’t get fooled!

1. Check the source

Look at the website where the story comes from. Does it look real? Is the text well written? Are there a variety of other stories or is it just one story? Fake news websites often use addresses that sound like real newspapers, but don’t have many real stories about other topics. If you aren’t sure, click on the ‘About’ page and look for a clear description of the organisation.

2. Watch out for fake photos

Many fake news stories use images that are Photoshopped or taken from an unrelated site. Sometimes, if you just look closely at an image, you can see if it has been changed. Or use a tool like Google Reverse Image search. It will show you if the same image has been used in other contexts.

3. Check the story is in other places

Look to see if the story you are reading is on other news sites that you know and trust. If you do find it on many other sites, then it probably isn’t fake (although there are some exceptions), as many big news organisations try to check their sources before they publish a story. 

4. Look for other signs

There are other techniques that fake news uses. These include using ALL CAPS and lots of ads that pop up when you click on a link. Also, think about how the story makes you feel. If the news story makes you angry, it’s probably designed to make you angry.

If you know these things about online news, and can apply them in your everyday life, then you have the control over what to read, what to believe and most importantly what to share. If you find a news story that you know is fake, the most important advice is: don’t share it!

Preparation

1. A fake is something that is designed to look real but isn’t.

2. If you bombard someone with messages or information, you give them so much that it is difficult to deal with it all.

3. A phenomenon is a rare or important fact or event.

4. If something is subtle, it is not obvious and it is difficult to notice.

5. If you are fooled, you are tricked into believing something that is not true.

6. If you are sure about something, you are confident that it is true or correct.

7. If something is unrelated to something else, the two things have nothing to do with each other.

8. A source is a thing, person or place that provides information.

Exercises

Task 1

What is the best title for the text?

Experts share top tips for resisting fake news.

Task 2

Which reason is NOT given for an online fake news story?

To plant a virus in your computer

The text says some fake news …

is easy to recognize as fake.

Which of these may mean that a news site should not be trusted?

The site’s ‘About’ page does not clearly describe the organization.

Some images on fake news …

both the above

Fake news stories …

are usually only on fake news sites or social media.

Many fake news stories are written …

in a way that makes people upset.

What should you do with fake news?

Not show it to other people online

What is the purpose of this article?

To inform

DISCUSSION
HAVE YOU EVER READ A FAKE NEWS STORY ONLINE? ARE YOU WORRIED ABOUT THIS PROBLEM?