Տարրի բնութագրումը`                                                                             

1) քիմիական  տարրի  նշանը

Mg — մագնեզիում — magnesium

2) կարգաթիվ— 12 /12 պրոտոն և էլեկտրոն/

միջուկի  լիցքը + 12

3) հարաբերական  ատոմային  զանգվածը

զ․ա․մ 1,66⋅10⁻²⁷կգ, կամ 1,66⋅10⁻²⁴գ

հարաբերական ատոմային զանգված — 24․350

Հարաբերական ատոմային զանգվածը չափողականություն չունի, այն հարաբերական մեծություն է:

Տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը ցույց է տալիս, թե այդ տարրի մեկ ատոմի զանգվածը (m₀)  քանի՞ անգամ է գերազանցում զանգվածի ատոմային միավորը:

(m₀) (Mg)=24

4)մեկ  ատոմի  զանգվածը (գ)

(m₀) (Mg)= (m₀) (Mg)=24*1,66*10 ^-27 , 24*1,66*10 ^-26=3,9*10^-26 կգ,կամ 3,9*10^-23 գ

5) Դիրքը պարբերական համակարգում“ո՞ր  պարբերության տարր  է,խումբը,ենթախումբը

3 պարբերության,2 խումբ,3 շարք,գլխավոր ենթախումբ

6)  Ատոմի  բաղադրությունը՝

Ատոմը բաղկացած է նեյտրոնից,էլեկտրոնից և պրոտոնից,նաև միջուկից

Կարգաթիվ-12

Նեյտրոն-n-0

Պրոտոն-p-12

Էլեկտրոն-e-12

Միջուկի լիցքը- /+/

Ատոմի լիցքը-չեզոք

n=հ․ա․զ․-կարգաթիվ,քանի էլեկտրոնը 2000 անգամ փոքր է ,դրա համար այն նշանակում ենք 0։

Ստացվում է 24-12=12

n=12

p=12,n=12,e=12

7)էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը

Քանզի գտնվում է 3 պարբերությունում,ուստի ունի 3 էլեկտրոնային շերտ

1 շերտ — 2

2 շերտ- 8

3 շերտ — 2

Քանի,որ երրորդ շերտում 4-ից պակաս էլեկտրոն ունեցող ատոմները կորցնում են էլեկտրոնները,մագնեզիումը նույնպես կորցնում է վերջին շերտի էլեկտրոնները,այն չի կարող վերցնել ուրիշ ատոմից։

| (2) | (8) |(2)

8)ինչպիսի՞ տարր է` մետաղ  է, թե՞ ոչմետաղ

Մետաղ է,որովհետև ունի մետաղական փայլ,նաև մետաղական հատկություններ

9) Օքսիդացման աստիճանը`ՕԱ

Օքսիդացման աստիճանն է 2

10)իզոտոպներ

Mg-24, Mg-25 եւ Mg-26՝կայուն իզոտոպներ
11)

1․հավաքել տեղեկություններ այդ տարրի մասին՝տարածվածությունը,հատկությունները,որ նյութերի բաղադրության մեջ է մտնում այդ տարրը,այդ նյութերի կիրառումը:

Տարածվածություն․

Երկրակեղևում կազմում է մոտ 2%։ Հանդիպում է հիմնականում կարբոնատների (MgCO₃, CaCO₃), սուլֆատների (MgSO₄՝ ծովի ջուր) սիլիկատների և ալյումասիլիկատների ձևով։Ընդերքում ամենատարածվածն է, մեծ քանակներով գտնվում է ծովի ջրերում

Հատկություններ․

Ֆիզիկական

Սովորական պայմաններում մագնեզիումի խտությունը 20 °C-ում — 1,738 գ/սմ³ է։ Հալման ջերմաստիճանը 650 °C է, իսկ եռման՝ 1090 °C:

Քիմիական

1․Փոխազդում է օդի հետ և ազոտի հետ, այս ռեակցիաները միացման են և ուղեկցվում են ջերմության անջատմամբ։

2․Մագնեզիումը տաքացման պայմաններում և ճնշման տակ միանում է ջրածնի հետ՝ առաջացնելով հիդրիդներ։

3․Մագնեզիումը փոխազդում է նաև այլ ոչ մետաղների հետ։

4․Լինելով ուժեղ վերականգնիչ փոխազդում է ոչ մետաղների օքսիդների հետ.

5․Մագնեզիումը բուռն փոխազդում է թթուների հետ՝ առաջացնելով ջրածին.

Կիրառում․

Զգալի քանակներով մագնեզիում օգտագործվում է այլ մետաղների արտադրության համար։ Գործնական մեծ նշանակություն ունեն մագնեզումական համաձուլվածքներըորոնք մագնեզիումից բացի պարունակում են նաև Al Mn, Zn րայլ տարրեր։

Այն օգտագործվում է թեթև և ուլտրամանուշակագույն ձուլվածքների համաձուլվածքներ արտադրելու համար (ինքնաթիռների կառուցում, ավտոմոբիլային արտադրություն), ինչպես նաև պիրոտեխնիկայում և ռազմական գործերում լուսավորության և հրկիզման հրթիռների արտադրության համար: 20-րդ դարի երկրորդ կեսից ի վեր մաքուր մագնեզիումը և սիլիկոն-երկաթի խառնուրդի ֆերոսիլիկոմագնեզիումի բաղադրության մեջ սկսեցին լայնորեն կիրառվել երկաթե ձուլարանում իր ունեցվածքի հայտնաբերման պատճառով, չուգուն երկաթով գրաֆիտի ձևի վրա ազդելու համար, ինչը հնարավորություն տվեց ստեղծել նոր եզակի կառուցվածքային նյութեր մեխանիկական տեխնիկայի համար:

Բժշկության մեջ․

Մագնեզիումի կենսաբանական նշանակությունը նույնպես էական է։ Բժշկության մեջ, որպես դեղամիջոց, օգտագործում են մագնեզիումի սուլֆատը, օքսիդը և կարբոնատը։ Այդ մետաղն անհրաժեշտ է մկանների և նյարդային համակարգի ճիշտ գործունեության համար։ Մարդու օրգանիզմը պարունակում է մոտ 25 գ մագնեզիում, որի մեծ մասը գտնվում է ոսկորներում։ Մարդը մագնեզիում է յուրացնում բանջարեղենի միջոցով. բոլոր կանաչ բույսերը պարունակում են քլորոֆիլ, առանց որի, ինչպես գիտեք, անհնար է ֆոտոսինթեզը։

Օգտագործում են կոսմետիկական և ատամի մածուկների արտադրության մեջ, ռենտգենյան ախտորոշման միջոց, ներկերի և գունանյութերի արտադրության մեջ, առնետների ոչնչացման միջոց։

3.Տարրի հայտնագործումը և անվանակարգը

1695-ին Անգլիայում Epsom աղբյուրի հանքային ջրից ստացվեց աղ, որը դառը համ և մեղմ ազդեցություն ունեցավ: Դեղագործներն այն անվանել են «դառը աղ», ինչպես նաև «անգլիական» կամ «Epsom »:

Հանքային էպսոմիտը մագնեզիումի սուլֆատ բյուրեղային հիդրատ է և ունի քիմիական բանաձև MgSO4 · 7H2O:

Տարրքի լատինական անվանումը գալիս է Փոքր Ասիայի հինավուրց Մագնեզիա քաղաքի անվան տակ, որի հարևանությամբ կան մագնեզիտային հանքանյութի հանքավայրեր: 1808 թվականին անգլիացի քիմիկոս Համֆրի Դեյվը, օգտագործելով մագնեզիայի և սնդիկի օքսիդի խոնավեցված խառնուրդի էլեկտրոլիզը, ձեռք բերեց անհայտ մետաղի ամալգա, որին տրվեց «մագնեզիում» անվանումը, որը մինչ օրս պահպանվում է շատ երկրներում:

Խտությունը — 1,738 գ/սմ³
Եռման ջերմաստիճանը — 1090 °C
Հալման ջերմաստիճանը — 650 °C
Էլեկտրական հաղորդականություն — Այո

Տարածվացությունը բնության մեջ։

1.94%

Մագնեզիումի միացություններ

MgCO3

1. Մագնեզիումի կարբոնատ
2. Մագնեզիում,ածխածին,թթվածին
3. 5 ատոմ՝1 մոլեկուլ մգ
4. Mr(MgCO3)=24+12+16*3=84
5. M(Mg):m(C):(O)=24/12/48
6. W(Mg)=24/84*100%=29%
7. W(C)=12/84*100%=14%
8. W(O)=100-(29+14)=57%

MgO

1. Մագնեզիումի օքսիդ
2. Mg-Մագնեզիում,O=թթվածին
3. 1 մոլեկուլ՝1Mg,1O
4. Mr (MgO)=24+16=40
5. m (Mg): m (O)=24:16
6. w (Mg)=24/40*100%=60%
7. w (O)=100-60=40%

Mg(NO₃)₂

1. Մագնեզիումի նիտրատ
2. Mg-Մագնեզիում,N-ազոտ,O-թթվածին
3. 1 մոլեկուլ՝1Mg,2N,5O
4. Mr (Mg(NO₃)₂=24+28+48=100
5. m (Mg): m (N₂) : m (O₃)=24:28:48
6. w (Mg)=24/100*100%=24%
7. w (N₂)=28/100*100%=28%
8. w (O₃)=100%-28-24=48%

Իմ տեսանյութը

 

Նախագիծ`Մեկ տարրի պատմություն

Նպատակը`

1.Կրկնել ամբողջ 7-րդ դասարանի թեմաները
2.Զարգացնել սովորողների մոտ  ինքնուրույն աշխատելու և իրենց ստեղծագործական աշխատանքի ներկայացնելու կարողությունները  և ունակությունները

Ընթացքը`
Սովորողները ընտրում են  իրենց ցանկացած տարրը,պատասխանելով հարցերին         պրեզենտացիայի կամ ֆիլմի ձևով ներլայացնում իրենց բլոգներում

Հարգեր կրկնողության համար

1.Ինչ է ուսումնասիրում քիմիան,ինչ բնագիտական գիտություններ գիտեք

Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը՝նրանց կառուցվածքը,բաղադրությունը և կիռարումը։

Բնական գիտություններից են օդևերաբանությունը,աշխարհարգությունը,կենսաբանությունը,ֆիզիկան,աստղագիտությունը,էկոլոգիան և իհարկե քիմիան։

2․Մարմին,նյութ,բերել օրինակներ

Մարմին-Բաժակ,մեխ,աթոռ,սեղան,գրիչ

Մարմինները կազմված են նյութերից,մարմինները այն բոլոր իրերն են որոնք շրջապատում են մեզ։

Նյութ-ապակի,փայտ,ալյումին,երկաթ,մետաղ

Նյութերից են բաղկացած մարմինները։

3․Պարզ և բարդ նյութեր,բերել օրինակներ

Պարզ նյութերը կազմված են մեկ տարրից,իսկ բարդ նյութերը 1-ից ավելի․

Պարզ-երկաթ,ալյումին,ազոտ,ցինկ,ֆոսֆոր,ջրածին

Բարդ-կերակրի աղ,շաքար,ջուր,ածխաթթու գազ

4․Ֆիզիկական,քիմիական երևույթներ,բերել օրինակներ

Ֆիզիկական են անվանում այն երևույթները, որոնց ընթացքում  նյութերը մեկը մյուսի չեն փոխարկվում, այսինքն՝ նոր նյութեր չեն առաջանում:Երբ տեղի է ունենում ֆիզիկական երևույթ, փոփոխության կարող են ենթարկվել  նյութի ագրեգատային վիճակը, խտությունը, առարկայի չափսը կամ ձևը, սակայն նյութի բաղադրությունը և կառուցվածքը անփոփոխ են մնում: Նոր նյութեր չեն առաջանում

Քիմիական են անվանում այն երևույթները, որոնց ընթացքում  նյութերը փոխարկվում են  մեկը մյուսի, այսինքն նոր նյութեր են առաջանում:Քիմիական երևույթները, նաև անվանում են քիմիական ռեակցիաներ։Քիմիական ռեակցիաների հատկանիշներն են գույնի և հոտի փոփոխություն,նստվածքի,ջրի և առաջացումը, ջերմության կլանում կամ անջատում:

Ֆիզիկական երևույթներ-բաժակի կոտրվելը,կայծակ՝ամպրոպ,մոմի,սառույցի հալչելը,ջրի գոլորշիանալը,ջրի սառչելը․

Այս դեպքերում փոխվեցին ագրեգատային վիճակները,չափսերը,ձևերը,բայց նոր նյութ չառաջացավ,բաղադրությունը նույնպես չփոխվեց։

Քիմիական-երկաթի ժանգոտումը,կաթի թթվելը,ձվի նեխելը,այրումը

Այս դեպքում նոր նյութեր առաջացան,բաղադրությունը փոխվեց,առաջացան գույներ,հոտեր և այլն․․․

5․Սահմանել մոլեկուլ,ատոմ հասկացողությունները,ատոմի բաղադրությունը;

Ատոմ

Ատոմները նյութի փոքրագույն,քիմիապես անբաժանելի մասնիկներն են:

Ատոմները նյութի փոքրագույն մասնիկներն են,որոնք անհնար է քիմիապես բաժանել։Միևնույն քիմիական տարրի ատոմները ունեն նույ կշիռը,տարբեր տարրերի ատոմներ ունեն տարբեր կշիռներ։

Ատոմ բառը թարգամանաբար նշանակում է անբաժանելի

Ատոմը կազմված է էլեկտրոնից, պրոտոնից և նեյտրոնից։Սակայն,ջրածնի ատոմը նեյտրոն չունի, իսկ հիդրոնը չունի էլեկտրոն։

 Ատոմը էլեկտրաչեզոք ,որովհետև պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը հավասար են իրար:Պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը հավասար է տարրի կարգաթվին :

Էլեկտրոն — , e

Պրոտոն + , p

Նեյտրոն () , n

Մոլեկուլ

Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները: Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից:

6․Ինչ ատոմամոլեկուլային տեսության կետեր գիտեք

Նյութերը կազմված են մոլեկուլներից,ատոմներից,իոններից ,

Մոլեկուլները և ատոմները մշտապես գտնվում են շարժման մեջ:

Նյութի ագրեգատային վիճակը կախված է մոլեկուլների միջև տարածությունից:Ինչքան մոտիկ են,ապա պինդ է,միքիչ հեռու հեղուկ,շատ եմծ հեռավորության վրա՝արդեն գազ։

Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ և մոլեկուլները ,և ատոմները պահպավում են :

Քիմիական երևույթների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են,ատոմները պահպանվում են։

Պարզ են կոչվում այն նյութերը,որոնք կազմված են մի տեսակի ատոմներից կամ մի տարրի ատոմներից ,բարդ են կոչվում այն նյութերը որոնք կազմած են տարատեսակ մեկից ավելի ատոմներից։

7․Հարաբերական ատոմային,մոլեկուլային զանգված

Հարաբերական ատոմային զանգվածը,որը նշանակում ենք Ar,r լատիներեն  relative(հարաբերական) բառի սկզբնատառն է։Ցույց է տալիս,թե մեկ ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ զ.ա.մ- ից :

Զ․Ա․Մ․- Զանգվածի ատոմային միավոր

Մոլեկուլային զանգված

Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, թե քանի անգամ է մեկ մոլեկուլի զանգվածը մեծ զ.ա.մ.-ից

8․Տարրերի առաջին դասակարգումը,ինչպես է ստեղծվել պարբերական համակարգը

Պարբերական աղյուսակը ստեղծել է ֆիզիկոս Մենդելեևը։117 տարր է հայտնի մեզ այս պահին,որոնք հայտնաբերվել են։Քանի,որ տարրերը շատ էին,դրանք սկսեցին դասակարգել։Սկզբից դասակարգում էին ըստ ատոմների մեծության,հետո սկսեցին դասակարգել մեզ հայտնի ձևով։

Մենդելեևը հայտնաբերել է պարբերականության օրենքը և կազմել քիմիական տարրերի պարբերական աղյուսակը։ Տարրերի պարբերական համակարգում տարրերը դասավորված են ըստ կարգահամարների՝ ատոմների միջուկներում եղած պրոտոնների թվի աճի։Քանի որ շատ էին տարրերը և ցաքուցրիվ էր նրանց վիճակը Դ.Ի. Մենդելեևը համարակալեց և դասակարգեց:

Տարրերի առաջին դասակարգումը`Մետաղներ և ոչմետաղներ

Քիմիական տարրերը բաժանվում են մետաղ պարզ նյութ և ոչ մետաղ պարզ նյութ առաջացնողների։Եթե տվյալ քիմիական տարրին համապատասխանող պարզ նյութը մետաղ է (ունի մետաղական փայլ, բարձր ջերմա- և էլեկտրահաղորդականություն, կռելիություն, կոփելիություն և այլն), ապա դրան համարում են մետաղական տարր։Ոչ մետաղական տարրեր են համարվում նրանք, որոնց առաջացրած պարզ նյութերը ոչ մետաղներ են։

Ինչու էր թերի այդ դասակարգումը

Այդ դասակարգումը թերի է, որովհետև գտնվեցին մետաղներ, որոնք ունեին ոչ մետաղական հատկություններ

9․Պարբերություններ,ինչ է ցույց տալիս պարբերության համարը․

Պարբերությունները հորզոնական շարքերն են,որոնք սկսվում են ալկալիական մետաղներով և վերջանում են ազնիվ գազերով։

Գրված են ըստ կարգաթվի մեծացումով։

10․Կարգաթիվ,ինչ է ցույց տալիս տարրի կարգաթիվը

Տարրերի համակարգում տարրերը դասավորված են ըստ կարգաթվերի,որոնք գրված են աճման կարգով,և ցույց են տալիս ատոմների միջուկներում եղած պրոտոնների թիվը:

Օրինակ՝Լիթիում Li 3-ն է ըստ կարգաթվի,ուրեմն պարունակում է 3 պրոտոն։

11․Խմբեր,ենթաղմբեր,ինչ է ցույց տալիս խմբի համարը

Ցույց է տալիս նյութի վերջին շերտի էլեկտրոնների թիվը

Օրինակ՝Լիթիում

1,2,այսպես․