From all over the world, teenagers reach a stage in which many problems arise. Such problems are very different and long-suffering, because the main cause of the problem is reluctance, humiliation of someone, talking about someone’s personal life or another reason that makes a teenager feel bad and desperate. After such problems, even worse problems arise that can interfere with a person’s mental state. Now I will give the types of problems that I personally have encountered.

The problem may arise due to the deterioration of the relationship between two people. Teenagers are in such a state that everything can seem meaningless. When two people talk to each other and there is some kind of tense situation because of the disagreement and dissatisfaction of one of them. This discussion can turn into a fight, a verbal altercation that can lead to a bad result. This is the main reason I have personally known since I lived. But no matter how unhappy I am with the situation, I will never express it in a crowd. The second reason may be the underestimation of a teenager. That is, people are different, one strong, another weak, one beautiful, another hem. This is the type of person in which he differs from others. And this becomes the cause of a fight and a mental disorder. Because an ugly person thinks why others underestimate him, why is he so ugly and many other such things? This is what leads to a low gem, reflecting the tension of a child, a teenager in relationships with others. This becomes a big problem, as the child begins to leave himself alone, because he thinks that he is not worthy of communicating with them. He begins to think that others are stronger and more beautiful than him, but he does not think that he is special and somewhere more beautiful and smarter.

The most popular reasons.

Here are the top 10 social problems teens struggle with every day.

• Depression. …
• Bullying. …
• Drug Use. …
• Alcohol Use. …
• Obesity. …
• Academic Problems. …
• Peer Pressure.

The cause of adolescent problems can be the use of alcohol and tobacco at a young age. Yes, there are many such children who, under stress, began to suffer from bad habits: smoking, drinking, etc… . In addition to material, they also face psychological problems, because every parent wants his child to be the best, but often the opposite happens. Comparing a child with another more accomplished and intelligent child is wrong, since a teenager has an underestimation and his self-esteem decreases. I think this is a very wrong method, because it can often lead to bad habits and bad consequences .It will be more correct to explain to the child and give advice, as this will make him feel more confident and bolder.

To some extent, strained family relationships can become a problem when a person with a family is in a tense situation, or his parents do not follow and are not interested in their child. A teenager’s love for another person can become a small problem, because when a person loves someone, he begins to try to achieve this and forgets everything. This can be a deterioration of the child’s diligence․

Racism

I personally do not know people who are tired of communicating with black people, but I know that this habit, the problem is widespread. Teenagers have a hatred for a black person, as he begins to consider him unbearable, and a black person feels depressed and lonely from this, which can result in bad habits and bad consequences. We need to fight with this problem, because this is a very bad and shameful situation, because we live in a world where everyone should have equal rights, but experience shows that this is not the case.

No to racism!

The video, that I made:

28.02-07.03

Тема урок: Правописание безударных гласных в корне слова, правописание гласных а-о в корне слова. (стр. 69-71)

Читаем обсуждаем О.Генри «Последний лист»

Классная работа:

Упражнение 1.

Объясните пра­во­пи­са­ние без­удар­ных глас­ных в кор­нях слов, обра­щая вни­ма­ние на их значение.

Чистота экс­пе­ри­мен­та — частота волн;
сплотить еди­но­мыш­лен­ни­ков — заплатить долг;
спу­стить­ся в цве­ту­щую долину — быть вдалеке от дома;
спешите видеть — спишите данные;
облоченный вла­стью — облаченный судом.

Упражнение 2.

1) Пушкин всегда был скуп на прилагательные. (С. Маршак.)

2) Для Бунина характерно обилие прилагательных. (К. Паустовский.)

3) Кто ясно мыслит, то ясно излагает. (Буало.)

4) Где мысль ясна, там ясно изложенье, там нужные слова придут без затрудненья. (Буало.)

5) Ум заключается не только в знании, но и в умении прилагать знание на деле. (Аристотель.)

6) Я представить не могу положения, чтобы когда-нибудь было нечего делать. (Достоевский.)

7) Желая проверить свои предположения, Левинсон пришел на собрание заблаговременно. (Фадеев.)

8) Чужую беду руками разведу, а к своей ума не приложу. (Пословица.)

9) Если сложить все ошибки умного, получится гора. (Пословица.)

10) Бывает только неправильный путь, но не бывает безвыходного положения. (Пословица.)

11) Надобно удивляться древнему искусству, которое умело влагать душу в мрамор, и прекрасную душу. (Карамзин.)

12) Отработав, что полагается, съешь, что причитается. (Пословица.)

13) Не сиди сложа руки — так и не будет скуки. (Пословица)

Домашняя работа:

1.Вставьте без­удар­ные глас­ные, най­ди­те про­ве­роч­ные слова.

Объединение — единое, воплощение — плоть, обогащение — богатство, продолжение — долг, удивление — диво; роскошный — роскошь, пренебрежительный — небрежность, ужасающий — ужас, иссякать — иссяк, распорядиться — порядок, изменить — измена; скрепить — скрепка листы — скрипеть — скрип перьями; раскалить — калить железо — расколоть — колка полено; не обижать — обида — объезжать всю территорию; овладеть — власть знаниями, любимый преподаватель — давать, политический компромисс — политика, честолюбивый человек — честь, заявление правительства — явь, российское гражданство — граждане.

Объед…нение, вопл…щение, обог…щение, прод…лжение, уд…вление; р…скошный, пренебр…жительный, уж…сающий, исс…кать, распор…диться, изм…нить; скр…пить листы — скр…петь перья­ми; раск…лить желе­зо — раск…лоть поле­но; не об…жать сла­бых — об…жать всю тер­ри­то­рию; овл…деть зна­ни­я­ми, люби­мый препод…ватель, пол…тический ком­про­мисс, ч…столюбивый чело­век, за…вление пра­ви­тель­ства, рос­сий­ское гр…жданство.

2.Укажите а или о пропущена в корне слова.

А.Горючее вещество, угарный газ, обгорелый пень, горячий пирог, горевая дорожка, догоревший костер, загорелый спортсмен, бронзовый загар, огарок свечи, пахнет горью, горячее время, загорать на берегу, выгореть на солнце, горячка, не горячись, газовая гарелка, угар, подгоревшее молоко, разгорающийся день, перегоревший провод.

Б.Касательная, прикоснуться, предложить, предлагать, изложение, прилагательное, озорять, заренька, зорница, подгорать, загарелый, загар, выгореть, слогаемые, выросли, выростать, ростов, растительность, отросль, ровнина, равняйсь, выровнять (грядки), макать (в сметану), непромакаемый (плащ), обмокнуть (кисть в краску), вымокнуть (под дождем).

Փետրվարի 28

Թեմա՝  Ռացիոնալ արտահայտության թվային արժեք

Դասարանում

Առաջադրանքներ հեևյալ խնդրագրքից՝ 207,209,էջ 81

Վարժ․207

Վարժ․208

ա) Երբ համարիչը հավասար է զրոյի

բ) Երբ հայտարարը հավասար է զրոյի

Վարժ․209

ա) x-2/5=0; x-2=0; 2-2=0; x=2

բ) x+4/x=0; x+4=0; x+4=0, x= -4

գ) 2-x/x+3=0, x= 2

դ) 2x+5/3-x=0, x= -2,5

ե) x²+x/x+1=0; x= 0

Տանը

Առաջադրանքներ հեևյալ խնդրագրքից՝ 210-212,էջ 82

Վարժ․210

ա) (x-3)/3=0, x=3

բ) (x-2)/x=0, x=2

գ) (x+0,5)/x=0, x= -0,5

դ) (x+1/3) / x=0, x= -1/3

Վարժ․211

ա) x=0

x/2=0/2

x= -2

x/2= -2/2= -1

x=2³

x/2=8/2=4

բ) x=0

10/x=10/0

x= -2

10/x=10/(-2)= -5

x=2³

10/x=10/8=5/4

գ) x=0

2-3x/7x=2-0/0= 2/0

x= -2

2-3x/7x= 2-(-6)/(-14)=4/(-14)

x=2³

2-3x/7x=2-24/56= -22/56

դ) x=0

x-2/2-3x=0-2/2-0= -2/2= -1

x= -2

x-2/2-3x= -2-2/2-(-6)= -4/4= -1

x=2³

x-2/2-3x=8-2/2-24=6/(-22)

Վարժ․212

1) a=4,b=2

a/b+a=4/6

2) a= -10, b=20

a/b+a= -10/20+(-10)= -10/10= -1

3) a=6, b= -5

a/b+a=6/(-5)+6=6/1=6

4) a=0, b=7

a/b+a=0/7+0=0/7

5) a= -1, b=0

a/b+a= -1/0+(-1)= -1(-1)

6) a= -1/2, b= -2

a/b+a= -1/2:(-2)+(-1/2)=1/5

7) a= -0,7, b=1,4

a/b+a= -0,7/1,4+(-0,7)=0,7/0,7=1

Աղյուսակ՝

Let/ allowed to

1. My roommate reminded me that passengers are not allowed to (are not allowed to / don’t let) use electronically operated devices on the plane.

2. The hotel management lets (is allowed to / lets) us use the mini bar in our room.

3. Holidaymakers are not allowed to (are not allowed to / do not let) interfere with the timetable arranged by the tour guide.

4. John’s parents let (are allowed to / let) him have an expensive and comfortable holiday.

5. I am not allowed to (am not allowed to / don’t let) go out in the evenings.

6. Students are not allowed to (are not allowed to / don’t let) use their calculators during the exams.

7. The guards don’t let (are not allowed to / don’t let) visitors in after dusk.

8. Pets are not allowed (are not allowed / don’t let) in the classrooms.

9. Jim doesn’t let (is not allowed to / doesn’t let) Jeffrey talk bad about him.

10. Nobody is allowed to (is allowed to / lets) smoke at the gas station.

Choose the correct form to complete the question tags below.

1.You are a student, aren’t you?

2. It isn’t too cold today, is it?

3. He was at the concert, wasn’t he?

4. You like chocolate, don’t you?

5. She arrived too late, didn’t she?

6. Tom couldn’t find the place, could he?

7. Henry and Juliet have just arrived, haven’t they?

8. Your little Angie can’t walk yet, can she?

9. When you arrived, she had already left, didn’t she?

10. You would never tell him, wouldn’t you?

Translation

Translate into English.

Նրանց պատվիրակությունը կժամանի այսօր երեկոյան, այդպես չէ?

Their delegation is going to arrive tonight, isn’t it?

Ինչ էիր խոսում Թոմի հետ, երբ ես ներս մտա?

What were you talking about with Tom when I came in?

Աննան արդեն խոսել է և Մերիի և Անիի հետ։ Նրանք երկուսն էլ համաձայն են գալ մեզ հետ։

Anna has already talked to Mary and Ani. They both agree to come with us.

Ես հասկացա, որ շատ դժվար կլինի անել այդ աշխատանքը մենակ։

I realised, it would be very difficult to do the work alone.

Grammar: Present Simple Passive
In Class
Let/be allowed to
Describing person’s age

Exercise 1. Fill in the verb is or are.

1. Grammar rules are always learnt by heart.
2. Rare animals are protected in many countries.
3. This scarf is made by my granny.
4. Animals in the reserve are fed two times a day.
5. The same shirts are worn by all the members of our team.
6. New Belarussian books are shown in our library
7. Many Belarussian towns are described in this book.
8. Dinner is always cooked by my mother.
9. This place is crowded on Sunday.
10. Our village is surrounded with a forest.

Exercise 2. Write true sentences in Passive Voice. Use the words in table.

A:

1. BMW cars are made in Germany.
2. CDs are sold in music shops.
3. Tea is grown in India.
4. Modems are used to access to Internet.
5. Cricket is played in England.
6. TV pictures are sent via satellite.

B:

1. The house is built of stone.
2. We are invited to the concert.
3. The letter is written in English.
4. The newspapers are brought in the morning.
5. Dinner is cooked by my mother.
6. The picture is painted by my friend.
7. The classroom are cleaned every day.
8. I am not allowed to ride a motor-bike.
9. Potatoes are grown in many countries.

Exercise 3 . Choose the correct form of the verb in brackets to complete the sentences.

1. I like (like / am liked) this place.
2. What books by Charles Dickens are translated (translated / are translated) into Belarussian?
3. Who protects (protects / is protected) animals?
4. This city is visited (is visited / visited) by many people.
5. Who gives (gives / is given) bad marks in your class?
6. Our house is made (made /is made) of wood.
7. Our holiday begins (is begun / begins) next week.
8. Pupils are given (are given / give) textbooks by the teacher.
9. The holiday celebrated (celebrated / is celebrated) every year.

Exercise 4. Put the passive sentences in order.

1. in a lot of schools / are / used / Computers

Computers are used in a lot of schools.

2. of plastic / made / are / CDs

CDs are made of plastic.

3. seen / The information / on a screen/can be

The information can be seen on a screen.

4. are / very quickly / The answers / calculated

The answers are calculated very quickly.

5. played / The game / is / on a computer

The game is played on a computer.

6. with a modem / are / sent / E-mails

E-mails are sent with a modem.

7. is / on a disk / Information / stored

Information is stored on a disk.

8. sent / Text messages / are / using mobile phones

Text messages are sent using mobile phones.

9. to get information / used / is / The Internet

The Internet is used to get information.

Առաջարկում ենք դիտել հանրակրթական դպրոցներում կորոնավիրուսի և դրանից պաշտվանվելու թեմայի վերաբերյալ ֆիլմաշարը,որը ստեղծված է ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի «Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի կողմից։

Առաջին մաս — https://www.youtube.com/watch?v=g1RC5fzdri4&t

Երկրորդ մաս — https://www.youtube.com/watch?v=GwU0EYJeylY

Երրորդ մաս — https://www.youtube.com/watch?v=SMo_dqRfCng&t

Պարսկական գրականություն

Օմար Խայամ — 1, 2, 3։ Ծանոթացեք Օմար Խայամի ստեղծագործություններին։ Ընտրեք ժողովածուներից մեկը, ընդհանուր գիծ դուրս բերեք ստեղծագործություններից՝ մեջբերելով տողեր։ Համեմատեք Հ․Թումանյանի քառյակների հետ (օրինակներով)։ Ընթերցեք մի քառյակ և վերլուծեք այն։ Քառյակներից դուրս բերեք որևէ տող՝ ստեղծագործելու համար։

Ես վերլուծելու համար ընտրեցի առաջին ժողովածուն, քանի որ նկատեցի մի քանի ընդհանուր գիծ։ Այդ ժողովածուն ներկայացնելով՝ հեղինակը ցանկանում է մեր կենցաղային խնդիրները լուծել հոգևոր առաջնորդությամբ։ Հեղինակը խոսում է դավաճանության, ցավի, մռայլ օրերի ու ճակատագրի մասին։ Ժողովածուն շատ հետաքրքիր էր, ու որպես ընդհանուր գիծ, պետք է հաշվի առնել բոլոր ստեղծագործությունների տրամադրությունը։ Այս քառյակներում, ինձ ամենահարազատ գիծ դարձավ հոգևոր առաջնորդությունը, քանի որ առաջին անգամ չէ, որ լսում, կարդում ու մտածում եմ դրա մասին։

Այն, ինչ Տերը սահմանել է ու մեզ տվել արդեն մի օր,
Չենք կարող ո՛չ պակասեցնել,
ո՛չ հավելել ինչ-որ բանով:
Դե ուրեմն, տեղի՛ն ծախսենք ինչ որ ունենք, բարեկամներ,
Առանց այլոց նախանձելու,
ո՛չ մեկից պարտք չխնդրելով:

Այս փոքրիկ քառյակում այնպիսի հուզիչ ու իմաստավոր խորհուրդ է ասվում։ Իհարկե, Օմար Խայամը պարսիկ գրող էր, ու փաստացի նա իսլամ էր դավանում, բայց միտքն ու իմաստը նույնն է մնում, քանի որ հոգևոր առաջնորդություն ու հավատքը մարդուն ավելի ուժեղ ու հավատացյալ են դարձնում։ Օմար Խայամը հետևյալ քառյակում ասում է, որ Տերը ինչ տվել է մեզ, դրանով պետք է բավարարվենք, քանի որ էլ ոչինչի չի ստացվի ուղղել կամ շտկել։ Տեղին ծախսեք ինչ-որ ունեք, առանց նախանձելու, այս միտքը ինձ շատ դուր եկավ, քանի որ մեր իրական առօրյայում հենց այդ գիծն է նկատվում, որ ունեցողը նախանձում է ու պարծենում։ Օմարը նշում է, որ պետք չէ նախանձել, պետք չէ պարտք վերցնել, ինչ ունես դրանով պետք է բավարարվես։ Սա շատ իմաստուն ու խորհրդավոր միտք եմ համարում, որը կարող է ծառայել մեր առօրյա ամենամեծ խնդիրներից մեկի լուծում։

Ժողովածուի ընդհանուր գիծը դա հավատքն է Տիրոջը, որը ստեղծել է երկիրը ու մարդկանց։ Այդ գիծը ճիշտ եմ համարում, քանի որ հոգևոր առաջնորդվելով մարդ ավելի է ուժեղ ու անպարտ դառնում, հավատալով Տիրոջը։ Ժողովածուի ընդհանուր գծերից տրամադրությունն էր, որը այստեղ այդքան էլ ուրախ չէր, այն ավելի շատ ուղղված էր մարդկանց խնդիրների լուծման ու մի կարևոր խրատի վրա։ Այստեղ իմ կարծիքով ամենակարևոր գծերից մեկը դա ամեն քառյակի ինչ-որ խորհուրդն էր։ Ամեն քառյակում կարելի էր նկատել, որ հեղինակը օրինակներ բերելով փորձում էր մոտիվացնել ու խրատ տալ մարդկանց, որով էլ նրանք կառաջնորդվեն։ Ամենակարևոր խրատներից մեկը դա չնախանձելն է, ունենալով բավարարվելն է, փոքրին չնվաստացնելն է, ինքն իրեն չթերագնահատելն է, ու իմ կարծիքով գլխավորը դա իշխանը աչք տալն էր, դա մի մեծ խորհուրդ է հանդիսանում, ինչպես մեր կյանքում, այնպես էլ հոգևոր։ Ժողովածուն շատ հագեցած էր առօրյա խնդիրներով ու դրանց համապատասխան լուծումներով։ Օմարը շատ հետաքրքիր ու բացատրությամբ լի հարցերին փորձում է տալ գլխավոր խրատը, փորձում է հեշտ լուծում գտնել դրան։ Օմարի քառյակները շատ հուզիչ ու տպավորիչ են, քանի որ, համեմատելով Հ․ Թումանյանի քառյակների հետ, նկատվում է, որ Օմարը գրում է հուզիչ, տպավորիչ ու տխուր քառյակներ ու ստեղծագործություններ, իսկ մեր Ամենայն բանաստեղծը փորձում է ամեն տողում ուրախ նորություն հասցնել։ Դա իմ անձնական կարծիքն է։ Թումանյանը քառյակներում նույնպես ունի տխուր տրամադրություն։

Վերջացա՜վ…
Կյանքս մաշվեց, վերջացա՜վ.
Ինչ հույս արի` փուչ ելավ,
Ինչ խնդություն` վերջը ցա՜վ։

Այս քառյակում ու Օմարի քառյակում նկատվում է ընդհանուր գիծ կյանքի վերաբերյալ, որ այն վերջացավ, ցավը կորավ ու այդպիսի զանազանություններ։

Դժբախտ իմ հոգի՛,
ճակատագրով վերուստ սահմանվա՛ծ,
Քեզ այս երկնի տակ
ամեն օր ցա՛վ ու տանջա՛նք է տրված:
Կյանքը ծիծաղում, չարախնդում է վրադ շարունակ,
Ու վիշտն աշխարհում
հենց քե՛զ համար է միայն ստեղծված:

Այս երկու ստեղծագործություններում կա ընդհանուր վիշտ ու ցավ, կա տխուր ու մռայլ տրամադրություն։ Հովհաննես Թումանյանը իր ստեղծագործություններում փորձում էր ավելի չխորանալ անձնական կյանք ու խնդիրներ, բայց Օմարը միշտ խորանալով ու վերլուծելով փորձում էր ճշգրիտ պատասխան ու լուծում գտնել դրա համար, բերելով օրինակներ ու կյանքից հատվածներ։

Քառյակի վերլուծություն

Մեր օրերում դու ընկերներ քիչ ունեցիր ինձ նման,
Շողոմ ստեր քիչ ականջիր,
շատ մի՛ ձգտիր ճանաչման:
Եթե խելքո՛վ շուրջդ նայես, կնկատես դու իսկույն,
Որ ում վրա հույս ես դրել, դավաճան է իսկական:

Ինձ նաև շատ հուզեց հետևյալ ստեղծագործությունը Օմարի։ Այս ստեղծագործությունը իմ կարծիքով ամենատարբերվողն էր հոդվածում իր խորիմաստությամբ։ Օմարը ուզում է ասել, որ ինչքան քիչ ընկեր ունես, այդքան ավելի բախտավոր ես, քանի որ նա ում վրա հույս էր դրել, բոլորը դավաճան էին։ Դա մեծ իմաստ ունի։ Կարող եմ, որպես օրինակ ասել իմ դիրքորոշումը, իմ անձնական կյանքը։ Ես ունեցել եմ այդպիսի շատ ընկերներ, որոնք արդեն չեն համարվում ընկեր, որոնք ինձ դավաճանել են, բայց ես իրանց վստահել եմ։ Ես չեմ իմացել, որ իրանք դավաճան են ու ամեն անձնական կյանքից մի գաղտնիք, որը ես իրանց պատմել եմ, հասցրել են ուրիշի ականջին, որը հստակ դավաճանություն է։ Ավելի լավ է ունենալ քիչ ընկեր, բայց վստահելի, քանի լինել ճանաչված ընկերների շրջապատում, բայց այդտեղ ունենալ լիքը դավաճան ու սրիկա։ Պետք է ընտրել այնպիսի ընկեր, որը կդառնա կյանքի ընկեր, որը կլինի միշտ կողքիդ ու ձեռք կմեկնի ամենադժվար պահին։ Ես հիմա եմ հասկանում, թե ինչ է իսկական ընկեր ունենալը։

Քառյակներից ընտրած տող, որը կդառնա ստեղծագործական աշխատանք։

Մեր օրերում դու քիչ ընկերներ ունեցիր ինձ նման․․․

Մեր օրերում դու քիչ ընկեներ ունեցիր ինձ նման։ Սա կյանքի ամենակարևոր պահերից մեկն է ընկեր ընտրել ու իր հետ մեծ ճանապարհ անցնել։ Ընկերը դա կյանքի ուղեկիցն է, կյանքի շարունակությունը, որը համարվելով իսկական առաջնորդ, ամենադժվար պահին կլինի կողքդ ու ձեռք կմեկնի օգնության համար։ Քիչ ընկերներ ունենալը դա ցավ չէ, դա վիշտ չէ, դա բախտ է, քանի որ մեր օրերում կան այնպիսի դավաճաններ, այնպիսի մատնիչներ, որոնք դժվար ու ցավտո պահին ավելի մեծ ցավ կպատճառեն։ Անցնելով սատանայի կողմ, անցնելով թշնամու կողմ, նա այնպիսի ցավ կպատճառի, այնպես կմատնի թշնամու առջև, որ նույնիսկ թշնամին կլինի դրան անպատրաստ։ Ընկեր ունենալը, որը ուժեղ է ու հավատարիմ, դա ամենամեծ երջանկությունն է։ Շատ ընկերներ, աշխարհի տարբեր ծայրերից ունենալը դա ճանաչություն չէ, դա հայտնիություն չէ, դա ավելի շատ նախանձի ու պարծանքի նշան է։ Մարդ ունի ամեն հարցի իր անձնական, սեփական արժեքն ու տեսակետը։ Այդ տեսակետերը միշտ չէ, որ կարող են կրել նույն իմաստը։ Ընկերը պետք է ունենա հավասար բնավորություններ ու տեսակետեր, որպեսզի գտնի վստահելի մարդու։ Բնավորություն ասելով, ուզում են նշել, որ չպարծենալ, չնախանձել ու առավել ևս չթերագնահատել ու չգերագնահատել։ Սա են կործանում ընկերությունը։ Կա մի ասացվածք, մի ունեցիր հարյուր դրամ, ունեցիր հարյուր ընկեր, բայց ընկեր ասելով չպետք է լինի անծանոթ որևէ մեկը, պետք է լինի հավատարիմ, ուժեղ, զգայուն, խելացի ու վստահելի անձ, որը իր թիկունքով կպաշտպանի ընկերոջը դժվար ու ցավալի պահին։ Այ սա է իսկական ընկերը ու իսկական ընկերությունը։

ԱՐՏՈԻՏԻ ԵՐԳԸ
(Ժողովրդական ավանդության)

Մի մարդ տեսավ գարնան մարգում
Վեր ճախրելով,
Ճըռվողելով,
Ոնց էր արտուտն անուշ երգում։

«Սա որ, ասավ, էս վայրի տեղ
Երգ է ասում էսքան շքեղ,
Հապա թե մեր տանը լինի
Ի՜նչ դրախտի ձայն կըհանի»։
Ու ներշընչման տենդի միջին

Բռնեց մարգի սիրուն երգչին,
Տարավ փակեց նեղ վանդակում.
— Տեսեք, հիմի ոնց է երգում։
Բայց ի՜նչ. գերի, վանդակի մեջ.
Թըռչնակը լուռ նայում էր խեղճ

Հեռո՜ւ–հեռո՜ւ ճոխ մարգերին.
Միտն էր բերում կյանքը նախկին,
Երբ որ ազատ,
Էն ցողապատ
Թարմ արոտում,

Թավիշ խոտում
Ման էր գալի,
Սորոլ տալի…
Միտն էր բերում,
Տըխրո՜ւմ, տըխրո՜ւմ,

Ու հառաչում,
Ցավոտ ճըչում
Մաշող կարոտն ազատության.
«Վա՛յ, վաթա՛ն… վա՛յ, վաթա՛ն»։
— Գուցե սրա կուտն է աղքատ

Կամ թե փայտե վանդակն է վատ,
Որ իր զըվարթ երգը թողեց։
Միտք արավ տերն ու ողջ փոխեց.
Փայտե կոպիտ հին բանտի տեղ
Ոսկի վանդակ շինեց շըքեղ

Ու կերակուրն, էն օրից վեր,
Արավ շաքար ու թանկ մըրգեր։
Սակայն մարգի քընքուշ գերին
Մըտիկ չարավ թանկ մըրգերին։
Ոսկի բանտից՝ նեղ ու խավար,

Սըլանում էր միտքն անդադար
Դեպ վե՜ր, դեպ վե՜ր…
Ու հիշում էր,
Թե մայիսի
Արշալույսի

Ջինջ երկընքում
Ո՜նց էր երգում,
Խորո՜ւնկ, անվե՜րջ,
Լույս ծովի մեջ
Անփույթ լողում,

Խընդում, խաղում…
Միտն էր բերում,
Տըխրո՜ւմ, տըխրո՜ւմ,
Ու էն կյանքի հուր կարոտով,
Նեղ վանդակում, կոտրած սըրտով

Հընչում էր ողբն իր գերության.
«Վա՛յ, վաթա՛ն… վա՛յ, վաթա՛ն…»
— Ո՞րն է սրա լավ վաթանը,
Որ չի կենում իր ճոխ տանը,
Ո՛չ մի ուրախ երգ է երգում

Էս ոսկեղեն թանկ վանդակում։
Ասավ տերը ու ետ տարավ՝
Թողեց հանդում։ Գերին թըռավ,
Կարոտալի մըտավ էն պերճ
Ծաղիկների, խոտերի մեջ։

Ապա վերև,
Դեպի արև
Ճախրեց, խընդաց.
Օդում թընդաց,
Հոսեց երգը… Սակայն նորեն

Էլ առաջվա երգը չէր էն…

Ու էն օրից
Ջինջ այերից
Զիլ, թրթռուն
Ինչ էլ երգի,—

Արև, գարուն,
Բույրը մարգի,—
Նըրա զըվարթ, հընչուն երգում
Դեռ լալիս է ու հեկեկում
Հիշատակը իր գերության

«Վա՛յ, վաթա՛ն… վա՛յ, վաթա՛ն…»

1908

---

Դուրս բերել ստեղծագործության գաղափարախոսությունը, արտահայտել սեփական դիրքորոշումը այդ գաղափարների շուրջ, գնահատել դրանց արդիականությունը

Ստեղծագործության գաղափարախոսությունը անազատությունն է։ Այս ստեղծագործության մեջ արտույտը ազատության մեջ իրեն անկախ էր զգում և ուրախ, զվարթ անցկացնում էր օրերը՝ ուրախ երգելով ու պարելով։ Բայց երբ տերը իրան տարավ վանդակի մեջ գցեց, նա իրեն շատ վատ զգաց, նա անազատության մեջ էր, նա չէր ուզում այդտեղ երգել, ինչքան էլ իրեն լավ բաներ էին անում տերերը, բայց ամեն դեպքում ինքը իրեն անազատ ու կախված էր զգում։ Նա սովոր էր ազատությանը, սիրում էր այն և վայելում էր, բայց երբ անազատության մեջ մտավ, սկսեց զգալ անազատ ու կախված, նաև կրեց հոգեբանական խնդիրներ։ Ազատ ժամանակ թույլ էր տալիս անկախ պարել ու երգել, բայց վանդակում ՝ բանտում, նա սկսեց իրան պահել տարօրինակ։ Նրան առաջարկում էին լավ բաներ, բայց ինքը չէր երգում միևնույնն է։

Սեփական դիրքորոշմամբ, կարող եմ ասել, որ անազատությունը շատ մեծ ազդեցություն է թողում մարդու, կենդանու վրա, քանի որ այդ կտրուկ տեղահանումը և գերիությունը մարդու վրա թողում է մեծ ազդեցություն։ Երբ արտույտը վանդակից ելավ դուրս և նորից ազատության մեջ գտնվեց, միևնույնն է, նրա վրա մնաց այդ հետքը։ Նա ամեն օր հիշում էր այդ կախված օրերը։ Նույն էլ մարդու հետ է լինում։

Արդիականությունը համարում եմ ճիշտ, քանի որ մարդու վրա նույնպես ազդում է այդ անազատությունը։ Երբ մարդ ազատությունից տեղափոխվում է գերիություն, այսինքն ընկնում է գաղութ, կամ էլ ընկնում է ինչ-որ մեկի մոտ գերի կամ ծառա, ինքը հոգեբանական խնդիրներ է ունենում, քանի որ նա սովոր էր ազատությունը։ Իսկ ազատությանը ինքը սովոր էր, որ կարողանում էր ազատ քայլել ու շնչել, բայց գերիության մեջ պետք է կատարեր միայն մեկ բան ու ստանար դրա համար թանկարժեք իրեր։ Արդիականությունը ճիշտ է, քանի որ երբ մարդ ընկնում է գաղութ ու դուրս է գալիս, ինքը կրում է հոգեբանական խնդիրներ ու որոշ ժամանակ միայնակ ու լքված է իրեն զգում։ Շատ են եղել այդպիսի դեպքեր, երբ մարդ չի կարողացել նորից ընտելանալ։ Գերիությունը, գաղութը և անազատությունը մարդու վրա թողում են շատ մեծ հետք, որը կարող է նաև դառնալ հոգեկան խանգարումների պատճառ։ Ես իհարկե չունեմ այդպիսի ծանոթներ, բայց լսելով ու տեսնելով դրանց մասին, հասկացել եմ, որ մարդուն հոգեկան խանգարումներ ստանալու կարևոր պատճառը դա անազատությունն է, գերիությունը։

Փետրվարի 21

Թեմա՝  Ռացիոնալ արտահայտություններ

Դասարանում

Առաջադրանքներ հեևյալ խնդրագրքից՝ 199-201,էջ 77

Տանը

Առաջադրանքներ հեևյալ խնդրագրքից՝ 202-204,էջ 78

Փետրվարի 22-24

Շարժում գետով

Առաջին

1) Ուղղությամբ շարժվելիս արագությունները գումարվում են = 15+3=18 կմ/ժ

2) Հակառակ շարժվելիս արագությունները հանվում են= 15-3=12 կմ/ժ

3) Մեկ ժամում անցնում է 18 կմ, իսկ եկուսուկես ժամում կանցնի 18*2,5=45 կմ

4) Քանի, որ շարժվում է հակառակ ուստի մեկ ժամում անցնում է 12 կմ, ստացվում է 60/12=5 ժամում․

Երկրորդ

1) Նավակի արագությունը 10 կմ է, իսկ գետինը 2,=> 10+2=12=>> 48/12=4 ժամում։

2) Պետք է 12+6=18 կմ-ի վրա։

3) Պետք է սկզբից 8*2.5=20 կմ, հետո պետք է 48-20=28 կմ։

4) Սկզբից պետք է 4-3.5=0․5 ժամ, որը հավասար է ժամի կեսին, ուստի հավասար է 12-ի կեսին, հավասար է 6 կմ։

5) 4*8=32 կմ

6) Սկզբից պետք է 48/4=12=> 1 ժամ, իսկ երկրորդ դեպքը, որ նորից գնա ու նույնպես ետ գա: Երկրորդ դեպքը հավասար է 8.5 ժամի։

7) Առաջին դեպքում 3, քանի որ (48-12)/12=3 ժամ, մյուս դեպքն էլ կես ժամ։

8) 4 ժամ+6 ժամ=10 ժամ

1) Առաջին նավակի արագությունը կավելանա, քանի որ ինքը գնում է 20 կմ/ժ արագությամբ, իսկ մյուսը տաս, քանի որ հոսանքին հակառակ է գնում։ Արագությունները գումարվում են 20+10=30 կմ/ժ, 60/30=2 ժամ, 2*10=20 կմ։

2) Մեկ ժամում գնում է 30 կմ, պետք է նրանց միջև հեռավորությունը, 50/30=1 ժամ և 40 րոպե։

3) 1,5 ժամ հետո կլինի — 15 կմ, 2.6 ժամում էլ կանցնի 18 կմ

4) 30 կմ

5) 24 կմ

6)

1,2 ժամ

7) S=vt

t=S/v

60-x/20=2x/10=60-x=4x

60=5x

x=12

BE=2x=12*2=24

60-12=48կմ

48/20=2,4 ժամ

Պատ՝․ 2,4 ժամ

8)

9) 60/30=2 ժամ

3,6-2=1,6 ժամ

40/1,6=25կմ/ժ

10)

80-6x=20-x

60=5x

x=12

40-36=4 կմ

4/10=0,4

0,4+2=2,4 ժամ

Պատ՝․ 2,4 ժամ

Կրթահամալիրում թումանյանական օրեր են: Ներկայացնում ենք մեր ճանաչած Թումանյանին:

Լսե’ք «Սարալանջ» ռադիոյի եթերում
Հաղորդավարներ` Հասմիկ Սարգսյան, Դավիթ Մուրադյան
Համակարգումը` Անահիտ Մելքոնյանի

Այն հարցին, թե ես ինչպես եմ պատկերացնում մեծն Հովհաննես Թումանյանին, կպատասխանեմ հետևյալ կերպ։ Հովհաննես Թումանյանը հայ գրականության այն նշանավոր մարդկանցից մեկն է, առանց որի գրականությունն պատկերացնելը, գրեթե անհնար է։ Հովհաննես Թումանյանն է սիրտ ու զգացմունք նվիրել հայ գրականությանը։ Իր ապրած կյանքի շրջանում մեզ նվիրել է այնպիսի հիասքանչ ստեղծագործություններ, բալլադներ, քառյակներ, հեքիաթներ և բանաստեղծություններ, որոնք մեզ են մեծացրել, մենք նրանցով ենք մեծացել և դաստիարակվել։ Հովհաննես Թումանյանը իր ստեղծագործությամբ փոխանցում էր խրատ, փոխանցում էր իր զգացմունքները։

Ամենայն հայոց բանաստեղծը գրում էր, ինչպես փոքրերի, այնպես էլ մեծերի համար, և գաղտնիք չէ, որ հիմա շատերը հերթական անգամ ընթերցում են նրա ստեղծագործությունները։

Իմ կարծիքով Հայաստանում չկա այնպիսի դպրոցական ով չիմանա Հովհաննես Թումանյանին, իր նշանավոր ստեղծագործություններից <<Շունն ու կատուն>>, <<Մի կաթիլ մեղրը>>, <<Ախթամարը>>, <<Լուսավորչի կանթեղը>>, <<Քաջ Նազարը>>, <<Բարեկենդանը>> և իհարկե <<Սուտլիկ որսկան>>-ն ու <<Սուտասանը>>։ Այս հեթիաքներով ենք մենք մեծացել, դաստիարակվել։

Շնորհա՛վոր ծնունդդ մեծ բանաստեղծ

ՀՍԿԱՆ
(Կովկասյան առասպել)

Լավ չեմ հիշում, թե որ դարում,
Հին ժամանակ, մեր աշխարհում
Ասում են թե՝ կար մի իշխան.
Մի մեծ իշխան, էնքան ուժեղ,

Որ թե մարդիկ նըրա աչքում,
Թե՛ հասարակ ճանճ ու մըժեղ:
Ինչ որ աներ ու կամենար,
Օրենք էր էն երկրի համար.
Ո՞վ էր գըլխից ձեռ վեր կալած,

Ո՞վ դուրս կըգար նըրա դիմաց:
Ուներ անթիվ ու անքանակ
Ոչխարի հոտ, մարդի բանակ,
Կովի նախիր, խոզի բոլուկ,
Երամակներ ձիու, ջորու,

Էս բոլորը ցըրված, փըռված
Մինչև ծովի ափը հեռու:
Մինչև ուր որ քըշեր, տաներ,
Իր աշխարհքի սահմանն էն էր.
Ո՞վ էր գըլխից ձեռ վեր կալած,

Ո՞վ դուրս կըգար նըրա դիմաց:
Մի անգամ էլ էս իշխանը
Երբ նըստած էր իրեն տանը,
Լեղապատառ ներս ընկավ տուն
Իր հոտերի վերակացուն.

— Ապրած կենաս, մեր տեր իշխան,
Հապա՜, էսպես հրաշք մի բան.
Արածում էր ծովի ափին
Բազմությունը քո հոտերի,
Մին էլ տեսնենք՝ ծովի միջին

Մի վիթխարի մարդ է գալի:
Մի վիթխարի մարդ եմ ասում,
Որ մենք իր մոտ լու ենք չընչին,
Ծովը մինչև ծունկն է հասնում,
Իսկ գըլուխը ամպի միջին:

Եկավ, կանգնեց մեր հանդիման
Ու որոտաց ամպի նըման.
«Ո՞վ է, ասավ, էսպես բերում
Թողնում ապրանքն իմ հանդերում.
Կորե՛ք իսկույն, դուք մարդուկներ,

Ձեռըս քանի չի հասել դեռ…»
Էն ժամանակ վեր կացա ես
Ու պատասխան տըվի էսպես.
«Էդ սևակնած, մութ ամպերում
Զուր ես էդքան բարձըր գոռում.

Ով էլ լինես, ուսկից էլ գաս,
Էս մի բանը լավ իմանաս,
Դու, երկնահաս, ահեղ հըսկա,
Մեծ իշխանի ապրանքն է սա,
Ո՞վ է գըլխից ձեռ վեր կալած,

Ո՞վ դուրս կըգա նըրա դիմաց»:
Բայց ինձ իսկի չըլսեց էլ
Էն անճոռնի աժդահակը,
Էն ամպերից ցած կըռացավ,
Ձեռը կոխեց ծովի տակը,

Դուրս հանեց մի ձուկն ահագին
Ու դեմ արավ արեգակին,
Որ խորովի…» — Հազիվ էսքան
Պատմեց հովիվն իշխանական
Ու վեր ընկավ, շունչը փչեց:

Խիստ զայրացավ իշխանը մեծ.
— Ո՞վ է, ասավ, համարձակվել
Իմ տերության սահմանն եկել
Ու էդպես էլ վըրես հաչում…
Ինձնից ուժեղ չեմ ճանաչում

Ես ոչ մի տեղ և ոչ մեկին…
      Էսպես ասավ ու զայրագին
Հըրամայեց՝ զորքերը գան:
Հըրամայեց՝ զորքերն եկան.
— Կեցցե՛ մեր տեր, մեր թագավոր,

Անհաղթ, անմահ, ամենազոր…
— Ապրե՛ք, ասավ իշխանը սեգ,
Ելեք իսկույն ու գընացեք,
Մանուկ ու ծեր
Իմ առյուծներ,

Ո՞վ է, տեսեք, վըրես հաչում
Ու իմ ուժը չի ճանաչում:
Ցույց տըվեք դուք, որ ոչ մի տեղ
Չըկա ոչ ոք ինձնից ուժեղ…
Ասավ՝ զորքերն իրենց կարգին

Փող փըչեցին, թըմբուկ զարկին,
Շըրըխկոցով, զըրընգոցով
Ճամփա ընկան դեպի մեծ ծով:

   Հասան, տեսան — ա՜յ քեզ հըսկա,
Գըլուխն էստեղ, ոտներ չըկա.

Գընա՜, գընա՜, թե որ գըտնես…
Երկար ու մին ձըգված էսպես,
Հըսկայական քընով քընած:
Էստեղ, էնտեղ դիրքեր բռնած՝
Դես չոքեցին, դեն պառկեցին,

Հա զարկեցին ու զարկեցին,
Տեսան տեղից ժաժ չի գալի,
Խըռըմփում է զարհուրելի,
Խըռըմփոցից, ինչ-որ խոսում,
Մարդիկ իրար ձեն չեն լըսում:

Մոտ գընացին, էլի՜, էլի՜…
Դարձյալ տեղից ժաժ չի գալի:
Կամաց-կամաց սիրտ առնելով,
Գոռգոռալով, հարայ տալով,
Դուրս թափվեցին թաքուստներից,

Ելան վըրեն, դեսից, դենից,
Որը ոտին,
Որը քըթին,
Որը լանջին,
Որն ականջին,

Փորի վըրա, միրքի միջում,
Ձի են քըշում, նիզակ ճոճում,
Զարկում, զարկում,
Ձըգում, թըքում,
Հայհոյում են էսպես, էնպես…

Մին էլ հըսկան էն սարի պես
Վըրա նստեց—մե՜ծ, ահարկու.
Ինչ պատահեց—ոչ տեսնես դու:
Հազարներով մարդն ու իր ձին
Տակովն եղան, կոտորվեցին.

Որն էլ գըլխից, քըթից, լանջից,
Կամ ուսերից, կամ ականջից
Ներքև ընկավ՝ թե մարդ, թե ձի,
Նըրա օրն էլ դու իմացի:
      Շատ զարմացավ հըրեշ հըսկան,

Թե, տեր աստված, արդյոք էսքան
Մանըր-մունըր ինչ բաներ են,
Որ եկել են թափվել վըրեն:
Տեսավ, ինչ որ կենդանի կան՝
Վազ են տալի, թե ետ գընան.

Բուռն արավ իր բըռնովը մեծ,
Իրար խառնեց, ողջ հավաքեց
Գըրպանն ածավ
Ու վեր կացավ,
Լընգլընգալեն իրիկունը

Գընաց հասավ իրենց տունը:
Տանը իը պես մեծ, ահագին
Մի մեր ուներ, բարի մի կին:
Գընաց հըսկա մորը պատմեց
Թե իրեն հետ ինչ պատահեց,

Ու գըրպանից հանեց բոլոր՝
Ահից խելառ ձին-ձիավոր:
Բարի կինը հենց որ տեսավ,
— Ամա՜ն, որդի, վա՜յ ինձ, ասավ.
Ի՞նչ ես անում էդ խեղճերին,

Բա չե ՞ս տեսնում, թե քո ձեռին
Ոնց են դողում: Ասենք մեծ ես,
Մի՞թե պիտի փոքրին տանջես:
Մեծ թե փոքըր, ինչ էլ լինի,
Ամեն ապրող շունչ կենդանի,

Որ ծընվել է արևի տակ,
Էս աշխարհքում միատեսակ,
Մինը պակաս, մյուսը ավել,
Ողջ էլ գիտեն խընդալ, ցավել,
Չըպարծենա երբեք ոչ ոք,

Թե ինքն անհաղթ մի բան է ջոկ.
Միշտ ուժեղից ուժեղը կա,
Իսկ ամենից ուժեղը՝ մահ…
Բա՛ց թող, որդիս,
Բա՛ց թող՝ գընան,

Ապրեն ազատ
Ուր կամենան:

 Ու, հընազանդ մոր խըրատին,
Իսկույն հանեց հըսկա որդին
Իր գըրպանից ձին-ձիավոր,

Իրար խառնած զորքը բոլոր,
Թողեց գընան՝
Ուր կամենան:

1908

---

Դուրս բերել ստեղծագործության գաղափարախոսությունը, արտահայտել սեփական դիրքորոշումը այդ գաղափարների շուրջ, գնահատել դրանց արդիականությունը:

Ստեղծագործության գաղափարախոսությունը կայանում է նրանում, որ պետք չէ պարծենալ, երբեք չի կարելի թերագնահատել փոքրին, թույլին։ Գաղափարախոսությունը սովորեցնում է, որ ուժեղից էլ կա ուժեղը, ամենաուժեղիցն էլ մահնա։ Այսինքն հեղինակը ուզում է ասել, որ ինչքան էլ ուժեղ լինես, երբեք չես կարողանա հաղթել մահին, ինչքան էլ կամենաս։ Գաղափարախոսությունը վկայում է, որ չի կարելի թերագնահատել ուրիշին։ Կարող է թվալ, որ հակառակորդը թույլ է, վտիտ է, բայց կարող է այնպիսի հանկարծակի պատասխան տա, որի ինքդ զարմացած կլինես։ Ինչքան էլ մարդ ուժեղ լինի, ինչքան էլ գեղեցիկ ու խելացի, երբեք չպիտի պարծենա այդ գծերով։ Մարդ ինչքան էլ ուժեղ լինի, չպիտի թույլին թերագնահատի, կամ էլ ընդհակառակը ինք իրեն գերագնահատի։ Այդ ինքնվստահությունը օրերից մի օր կարող է բերել մի հսկայական աղետի, որն կարող է ջարդել մարդու բոլոր երևակայությունները իր մասին։ Երբեք չի կարելի թերագնահատել հակառակորդին։ Մարդ չգիտի, թե հակառակորդն ով է, պիտի միշտ պատրաստ լինի վատին ու միշտ պիտի իմանա, թե ինչքան ինքն է ուժեղ ու խելացի, երկու անգամ ավելի կարող է լինել իր հակառակորդը; Մարդ միշտ պետք է ունենա հարգանք հակառակորդի նկատմամբ։

Ես այս դիրքորոշման հետ լիովին համաձայն եմ, քանի որ ես ունեմ բազում ընկերներ, որոնք այդպես անելով, այդպես պարծենալով հասել են այն օրի, որ իրենց ամեն մեկը կարող է նվաստացնի, ստորացնի։ Դա շատ սխալ է, քանի որ մարդ չի գիտակցում, ինչքան ինքն է խելացի ու ուժեղ, կարող է այնպես պատահել, որ դիմացինը լինի տաս անգամ ավելի։ Չի կարլի երբեք թերագնահատել, նվաստացնել, ստորացնել ու ձեռք առնել դիմացինին, քանի որ երբեք չես իմանա, թե ինչ սպասել իրանից։ Ես այս դիրքորոշման հետ համամիտ եմ, քանի որ այդպիսի պարծենկոտությունը, ուրիշների նկատմամբ անհարգանքը կարող է մի օր բերել աղետի։

Արդիականությունն կարող եմ գնահատել հետևյալ կերպ։ Ստեղծագործության մեջ նշվում է մեկ հեոս, որն պարծենում էր, բայց մեր իրական կյանքում արդիականությունը կարող է լինել տարատեսակ։ Դա կախված է մարդու կենսակերպից, մտածելակերպից և իր շրջապատային հեղինակությունից։ Մարդ կարող է լինել այդպիսի ուժեղ, հավատարիմ, գեղեցիկ ու խելացի, բայց ոչ պարծենկոտ, կարող է լինել նաև ճիշտ հակառակը։ Իմ կարծիքով դա կախված է մարդու մտածելակերպից, բայց ինչ կապված է արդիականության հետ, դրա հետ լիովին համաձայն եմ, որովհետև մեր դարում ակն այդպիսի շատ մարդիկ, այդպիսի ինքնասիրահարված, ինքնավստահ, եսասեր ու անհարգալի, որոնք իրենց չունեցածով փորձում են ապացուցել հակառակը։

Մասնակիցներ՝

Միջին դպրոցի 8-րդ դասարանի սովորողներ

Նպատակը՝

1. Բացատրել Ի՞նչ եք հասկանում արժեք ասելով:

Ես արժեք ասելով հասկանում են ինչ-որ արարքի, ինչ-որ իրի կարևորությունը, նշանակությունը։ Արժեքը դա այն խորը ու բարձրագույն իմաստն է, որն տրվում է մեկին, ինչ-որ բանին, ինչ-որ բարի արարքին, որն կարևոր ենք համարում մեր կյանքում։ Արժեքը կարող է լինել տարբեր։ Կարող է լինել բարի արարքը, կարող է լինել պետությունը, պետության խորհրդանիշները։ Արժեքը ինձ համար բազմիմաստ է, քանի որ ամեն մարդ ինձ համար ունի իր արժեքը իր կարևորությունը իմ համար։ Մեկը կարող է լինել իմ ամենավստահելի մարդը, մյուսը կարող է լինել պարզապես հումորով կամ խելացի, ում հետ ես հաճույքով եմ հարաբերվում։ Արժեքը ինձ համար կարող է դառնալ այն արարքը, որն ես համարում եմ արժանի, նպատակավոր, հստակ ու մտավոր։ Ես արժեք չեմ կարող համարել պարզապես սովորական իրին, սովորական գործողությանը։ Արժեքը ինձ համար դա բարձրագույն կոչում է։ Արժեքի կարող է արժանանալ ամենալավը, ամենագերագույնը, ամենախելացին ու ամենանպատակասլածը։ Այդպիսիք են ինձ համար մեր քաջարի զինվորները, նրանց սխրանքները և նրանց հերոսական արարքները։ Արժեքը կարող է լինել ամենաբարի, կարևորը սրտանց նվիրած իրը, նվերը, որն արտացոլում է հեղինակի վերաբերմունքը։ Արժեքը միայն կարող է լինել սրտանց նվիրված, սրտանց հորինված և սրտանց փոխանցված։ Ոմանց համար դա գումարն է, բայց ես այդպես չեմ համարում, իհարկե գումարն նույնպես ունի արժեք ու նշանակություն, բայց չունի այն դերը, որն ունենք մենք։

2. Թվարկեք մի քանի կարևոր արժեքներ:

Կարևոր արժեքներ կարող են լինել ցանկացած իրերը, որոնք ինչ-որ կարևոր նշանակություն են կրում։ Ինձ համար արժեքը դա իմ ծնողներն են, իմ ընտանիքը, իմ հայրենիքը, որի սահմանները ես կպաշտպանեմ հետագայում և հպարտ կլինեմ դրանով։ Արժեք է ինձ համար իմ պետականությունը, իմ պետական խորհրդանիշները, քանի որ դրանցով է տարբերվում մեր պետությունը, մեր հայրենիքը և մենք՝ ինքներս։ Գերագույն արժեքներից է իմ բանակը, իմ հերոսը, իմ զինվորն ու իմ ծառայակիցը, քանի որ նրանք նույնպես իր դերն ունեն հայրենիքի, պետականության մեջ։ Նրանց հերոսական գործերը, սխրանքները, նույնպես կարևոր արժեք է յուրաքանչյուրից կյանքում, չէ որ նրանք իրենց կյանքն են զոհաբերում, որպեսզի մենք ապրենք։ Արժեքը ինձ համար կարող է լինել նվերը, որն նվիրված է սրտանց, ոչ թե ձևի համար, ոչ թե ցուցադրելու համար։ Դա ես համարում եմ իրական արժեք։

3. Ձեր կարծիքով այս կամ այն արժեքը  գնահատելու, կարևորելու համար անհրաժեշտ է արդյոք գիտելիքների որոշակի պաշար կամ կենսափորձ:

Իմ կարծիքով ամեն մարդ պետք է արժեքը գնահատի իր գիտելիքի չափերով։ Այսինքն այստեղ գիտելիքը նույնպես դեր ունի, քանի որ առանց գիտելիք մարդ կարող է կայացնել շատ անիմաստ, անճիշտ որոշում, որը հետո կարող է բերել վատ հետևանքների։ Ինչ կախված է արժեքի հետ, այստեղ նույնպես հարկավոր է բավարար չափով խելք ունենալ, որպեսզի ճիշտ դատել, թե չէ ամեն ինչն էլ կարող է արժեքավոր լինել։ Արժեքավորը միայն թանկ իմաստը չէ, արժեքավոր արժեք ունեցողն է, իմաստ ունեցողն է, որն ամեն մարդու կյանքի մեջ ունի տարբեր ֆունկցիաներ։ Գիտելիքը սահմանվում է տարիքային։ Տարատարիք մարդիկ ունեն տարբեր մտածելակերպեր, տարբեր գիտելիքներ, որոնց հաշվի առնելով դատում են իրավիճակը, գնահատում են արժեքը։ Ամեն մարդ տարբեր տեսակետեր ունի տվյալ պահի, տվյալ արժեքի նկատմամբ։ Իմ կարծիքով նույնիսկ ամենափոքրը կարող է ինքնակամ որոշում կայացնել, մտաշելով ոչ ստանդարտ ու որոշում կայացնելով ոչ ուրիշի օգնությամբ։ Իմ կարծիքով մարդու որոշումը, դա իր սեփական մտածմունքն է, սեփական գիտելիքը և դատողությունը, որն կարող է ունենալ իր շահերը, իր վնասները, թե իր նկատմամբ, թե ուրիշների։ Արժեք որոշելուց անպայման պետք է լինել շատ զգույշ, քանի որ կարող է առաջին հայացքից լավը թվալ, բայց հետո զղջալ այդ որոշման համար։ Պետք է դատել ըստ արժեքի, ըստ նշանակության։

4. Թվարկեք արժեքներ, որոնք չեն կորցնի իրենց նշանակությունը:

Այդպիսի արժեքներ շատ քիչ կան։ Ես կարող եմ թվարկել հետևյալները․

• Հայրենասիրությունը
• Հայոց բանակը
• Հայրենիքը
• Պետական խորհրդանիշները
• Պետականության անկախությունը
• Հայրենիքի ազատությունը և անկախությունը
• Ընտանիքը
• Ծնողները
• Քաջարի ու արի զինվորները

Թվարկածները կարող են թվալ տարօրինակ, բայց դա է իսկական արժեքը։ Քանի, որ մեր պետականության, մեր հայրենիքի, անկախության և ազատության համար պայքարել են հազարավոր մարդիկ, որոնց գործը հավերժական մնացել է և՛ պատմության գրքում և՛ մեր սրտերում։ Ծնողները, մեր մայրերը, հայրերը նույնպես արժեք են, քանի որ հենց իրենք են մեզ կյանք նվիրում, սովորացնում են տարբերել ճիշտն ու սխալը, սովորացնում են լինել շնորհքով, բարի, աշխատասեր ու դաստիարակված։ Սրանք են իսկական մարդկային արժեքները։

Ընթերցանության օր՝ մաս երկու

 Արդեն մեր ընթերցանության երկրորդ օրն է, և ես շարունակում եմ ընթերցել Ռոալդ Դալի <<Չարլին և շոկոլադե գործարանը>> վիպակը։ Այն շատ հետաքրքիր սյուժեյի շրջապտույտներ է ներկայացնում ընթերցողներին։ Նախորդ ընթերցանության ժամանակ ես ծանոթացա գլխավոր և երկրորդական հերոսների հետ, իմացա իրենց դրությունը, իրենց կենցաղային վիճակը։ Այսօր ես ծանոթացա ավելի խորը հերոսների հետ և այստեղ առաջին անգամ կատարվեց սյուժեի շրջապտույտ։

Այդ շրջապտույտը ուներ իր ենթատեսքտը։ Երբ Վիլլի Վոնկան իմանում է, որ իր անձնակազմում լրտեսներ կան, նա միանգամից փակում է այն, աշխատանքից զրկելով հարյուրավոր բանվորների, քանի որ նա չի իմանում, թե նրանցից ով է լրտես, ով՝ ոչ։ Բայց մի քանի ամիս հետո բացում է իր գործարանը, որպեսզի շարունակի իր արտադրությունը։ Մի քանի օր հետո Բաքեթների ընտանիքը իմանում է, որ Վիլլին խաղարկում է հինգ ՈՍԿԵ ՏՈՄՍ, ինչը կարող էր շահել յուրաքանչյուր ոք։ Առաջին չորս տոմսերը ստանում են միջին, բարձր խավի երեխաները, որոնք իրենց պահվածքով զարմացնում էին, ոչ միայն իրենց ծնողներին, այլ նաև ամբոխին, որը հավաքվել էր իրենց տանը։

Այսքան հպարտ և ինքնավստահ երեխաներն են ստանում, իսկ Չարլին մնում է առանց ոչինչ։ Բայց քանի, որ իր ծնողները խոստացել են, որ ամեն իր ծննդյան տարդերաձին գնելու են շոկոլադե սալիկ, այս տարեդարձին նույնպես գնեցին այն։

Չարլիի ծնողները շատ աղքատ էին, և կարող էին թույլ տալ ընդամենը մեկ սալիկ ամբողջ տարվա ընթացքում։ Եվ դա է պատճառ դառնում, որ տնեցիները և նույն ինքը Չարլին հիասթափվում է, քանի որ հավանականությունները քիչ են, որովհետև այդ սալիկները ներմուծված են բոլոր երկրներով, բոլոր խանութներով։ Ինձ շատ դուր եկավ իր տատիկների և պապիկների վերաբերմունքը, նրանք գիտեին, որ կա մի փոքր հնարավորություն շահելու այդ տոմսը, բայց ամեն դեպքում հիասթափություն ցույց տալու փոխարեն, ընդհակառակը համուզում էին, սովորեցնում էին փոքրիկ տղային, որ պարտությունն էլ կա, պարտությունն էլ է պատիվ, այնուամենայնիվ Չարլին տարեկան ընդամենը մեկ անգամ էր ստանում շոկոլադե սալիկ և այդ իսկ պատճառով տատիկների և պապիկների մեջ կար այդ հավատը, որ հաղթանակ կարող է լինել։ Այդ օգնությունը հոգեբանական տատիկների ու պապիկների կողմից ինձ շատ դուր եկավ, քանի որ նրանք ճիշտ են դաստիարակում երեխային, ասելով նրան ճիշտը, պատմելով կյանքի դասավորվածությունը, որ մի անգամ կարող է հաջողվել, մյուս անգամ ոչ։ Դա ճիշտ եմ համարում։ Այդ հոգեբանական հանգստությունը շատ ճիշտ արտահայտում է տատիկների և պապիկների սերը Չարլիի հանդեպ։