Կայքեր,որոնցից օգտվել եմ․
Երկրարադեմք կամ մոխրագույն փոկը բնակվում է Արկտիկական ջրերում։Լինում է տարբեր տեսակների ու ձևերի։Նրանց տարածվությունը բականին ծավալուն է,և դրա համար բացի տեսակներից,կան նաև 2 ջրատեսակ։Նրանցից մեկը կոչվում է Բալտիկական և իր տարածվածությունը կապված է Բալտիկական ծովի և իր նեղուցների հետ:Երկրորդ ջրային տեսակը դա Արկտիկական է,և դրանց վերաբերվում են այն փոկերը,որոնք ապրում են Հյուսիսային Արկտիկայում։
Ընդանուր տարաստեսակներով հաշվելու դեպքում ստացվում է 120-170 հազար հատ փոկ,իսկ Բալտիկական տարասետասկին պատկանում են 7-8 հազար փոկ։
Մոխրագույն փոկը բավականին մեծ կենդանի է: Նրա զանգվածային մարմնի երկարությունը 2 -2,5 մետր է, մարմնի զանգվածը տատանվում է 150-ից մինչեւ 300 կգ, արական սեռի ներկայացուցիչները ավելի մեծ են, քան իգականի ներկայացուցիչները:
Կենդանիների վերին մասն ունի թեթև կամ մուգ գորշ գույն, որովայնը թեթև է։
Փոկերը մաշկոտանիների կարգի ծովային կաթնասուններ են: Հայտնի է փոկերի 13 ցեղի 34 տեսակ՝ ծովային նապաստակներ, փուփուլավոր, գրենլանդական, սովորական, ճգնավոր փոկեր, ծովափղեր, ծովառյուծներ և այլն: Փոկերը տարածված են գրեթե բոլոր օվկիանոսներում (բացառությամբ Հնդկականի), առափնյա և բաց ջրամբարներում (առավելապես՝ բևեռային), նաև որոշ ներքին ջրամբարներում, այդ թվում՝ քաղցրահամ (օրինակ՝ Բայկալ, Լադոգա լճերում) և այլն:Այս ընտանիքի ներկայացուցիչների մարմնի երկարությունը 1,2 մ-ից (օղակավոր փոկ) մինչև 6,5 մ է (ծովափիղ), կենդանի զանգվածը՝ 90 կգ-ից մինչև 3,5 (երբեմն՝ 5) տ: Գլուխը դեպի առաջ նեղանում է, արտաքին ականջախեցի չունեն:Փոկերը ժամանակի մեծ մասն անցկացնում են ջրում, սակայն շնչում են մթնոլորտային օդ:
Երբ կենդանին սուզվում է, նրա սրտի զարկերի հաճախությունը նվազում է (մինչև 4–15 զարկ), որի հետևանքով օգտագործվող թթվածնի քանակը պակասում է: Սովորաբար փոկերն ապրում են խմբերով, որոշ տեսակներ միայնակ են (ճգնավոր փոկ): Սնվում են ձկներով, գլխոտանի փափկամարմիններով, փշամորթներով և խեցգետնակերպներով: Նրանց մեջ կան գիշատիչներ. ծովառյուծի սիրած սնունդը պինգվիններն են և այլ տեսակի փոկեր։
Այս տեսակի փոկերի դեմքը շատ լայն է,այդ իսկ պատճառով տեղի չի թողնում քթի համար։Մռութի երկարությունը գրեթե նույն է,ինչպես ուղեղից մինչև վերին հատված մարմնի։Քթերի անցքերը շատ մեծ են և գտնվում են մարմնի հետևի հատվածում։Իգականների մռութը ավելի նեղ է,քան արական սեռի ներկայացուցիչներինը։Դիմացի լաստերը շատ հաստ են և շարժունակ։Դրանց ճկունության պատճառով,նրանք կարողանում են մեկ ակնթարթում դուրս գալ ջրից ափ։
Փոկերը լինում են տարբեր չափսերի։Փոկերը շատ են սիրում ընկերությունը։Կարող ենք տեսնել,որ նրանք ստեղծում են խմբակներ և զվարճանում են։Խաղում են և խոսում են,բայց մենք չենք կարողանում զգալ և տեսնել։Փոկերը շատ խելացի կենդանիներ են։Սովորաբար նրանք շատ ընկերասեր են,բայց սպիտակ արջերի հետ ունեն վատ հարաբերություններ։Փոկերը շատ ծանր են և ծավալուն։Արջերը հաճույքով կուզենան համտեսել դրա միսը։Բայց փոկերը իրենց ժանիքներով կարողանում է պաշտպանվել։Փոկերը ընկերասեր են,բայց իրենց միջև էլ կարող են ծագել կոնֆլիկտներ և լեզվակռիվներ։Եթե փոկը ավելի ուժեղ է և ճկուն,նա հանգիստ կարող է խժռել արջին։Բայց եղել են դեպքեր,որ արջերը աննկատելիորեն մոտեցել են և սպանել են խեղճ կենդանուն։Փոկերը ընկերություն են անում նաև մոռժերի հետ։Նրանք շատ նման են իրար։Կարող ենք տարբերել մարմնի գույնով,ժանիքների հաստությամբ և իրենց պահվածքով։Մոռժերի ավելի ագրեսիվ են այլ կենդանիների դեմ,ու այդքան էլ չեն սիրում ընկերություն անել։Իսկ Փոկերը շատ խելացի են,Միքիչ վախկոտ են,բայց կարողանում են պաշտպանվել։Քանի,որ երկուսներ էլ չունեն նորմալ ձևի ոտքեր`նրանէ օգտագործում են լաստերը։
Դավիթ Մուրադյան 