Ադրբեջանն ու Իրանը պայմանավորվել են երթուղու շուրջ, որն այլընտրանք կլինի Զանգեզուրի միջանցքին. Իրան-Ադրբեջան սահմանին Արասի վրայով անցնող նոր ճանապարհը, որը կապվելու է նոր կամրջի հետ, Իրանի Արևելյան Ադրբեջան վիլայեթով կապվելու է Նախիջևանին։

Թուրքիայի աջակցումն էլ այս նոր երթուղուն, մասնավորապես՝ ամեն տեսակ ինքնիշխանության խոսքի թեմա չէ։ Ժամանակի ընթացքում պլանավորվում է երկաթ գծի ինտեգրացիան էլ։ Այս երթուղով Հայաստանից միասին նախօրոք /Սյունիք / Զանգեզուր/ պլանավորված Զանգեզուրի միջանցքի նախագիծը կեսից ավել չի բարձրանում։ Ավելին Հայաստանում Ադրբեջանի կողմից Ղարաբաղի ամբողջությամբ ազատագրումից հետո և Փաշինյանի շատ դժվար եղած գործընթացի պատճառով այդ պահի համար Զանգեզուրի միջանցքի պահանջարկը, որտեղ առաջընթաց չկա, կարծես թե մի փոքր սառել է։

Բաքու — Թեհրան հարաբերություններ

Եվրոպայի մայրաքաղաքներում և ԱՄՆ-ում՝ Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի տարածքները, որը նա շուտով զբաղեցնելու է, ստեղծել է բացասական տեսակետ և Թեհրանի Երևանի հետ միացումների կտրումը, Թուրքիա-Ադրբեջան ուղիղ միությունից ընկալվող սպառնալիքի պատճառով հիմա հետին պլանում անցկացվում է Զանգեզուրի փոխարեն՝ Իրանի միջանցքը, գոնե Բաքու-Թեհրան հարաբերությունների նորմալիզացմանն ուղղված, Անկարայի և Բաքվի կողմից Թեհրանի չբացառումը, նրա հետ համագործակցելու ցանկությունը նախատեսվում է ցուցադրել որպես ապացուցող քայլ։

Իրանը՝ Կովկասի աշխարհաքաղաքական հավասարակշռության դեմ փոփոխությունների դեմ անհանգստացած՝ նախապատվություն տվեց Բաքվի հետ միությանը։ Ղարաբաղի վերադարձով Ադրբեջան-Իրան սահմանը ամբողջությամբ Բաքվի վերահսկողության տակ անցնելը, Ռուսաստանի ծանրությունը Բաքվի վրա դնելը, Զանգեզուրի միջանցքի ինքնուրույն վերահսկողությունը և այլ հարցեր, ինչպիսիք են հաստատումը՝ բացելու պայմանով, Իսրայելի Բաքվի հետ մերձեցումն էլ հաշվի առնելով, Թեհրանի Բաքվի առաջ գործոններ են, որոնք տանում են դեպի համագործակցության գիծ վերադառնալուն, այլ ոչ թե առճակատման։

Տնտեսական օգուտ

Զանգեզուրի միջանցքի հարցով Հայաստանում լարվածության մի քիչ թուլացումը կտրամադրի Երևանին այս երթուղու տնտեսական օգուտի ավելի հստակ հեռանկար, կարևոր է նաև վերջ տալ այն վեճին, թե ում ինքնիշխանության ներքո կգտնվի Ռուաստանի հետ Հայաստանի միջև միջանցքը։ Ռուսաստանը իր սեփական սահմանապահներին կտրամադրի միջանցքում անվտանգության համար՝ ասված է 2020թ․ պայմանավորվածության մեջ։ Իսկ Փաշինյանը հայտարարում է, որ սա կարող է լինել երթուղի` Երևանի ինքնիշխանության ներքո և առանց ռուսների կամ որևէ երրորդ դերակատարի իշխանության, այլ ոչ թե միջանցք։ Այս հարցում Երևանն ու Մոկսվան շատ հեռու են միմյանցից։ Իսկ Բաքուն այս հարցում կարծում է, որ դա վերաբերվում է Հայաստանին և Ռուսաստանիմ։

Էներգետիկ գիծ

Սրա միջև Բաքուն՝ Անկարայի հետ, Նախիջևանի կախվածությունը Իրանի էներգետիկայից վերջ տալու համար խողովակաշարի կառուցման աշխատանքներ են սկսվել, որոնք հնարավորություն կտան այն տրամադրել և տեղափոխել Նախիջևան։ Իգդիր-Նախիջևան խողովակաշարը պլանավորվում է ավարտել 2024-ին։ Այսպիսով՝ Իրանից տարածաշրջանի կախվածության կարևորագույն տարրերից մեկը կվերանա ։

Կարճ ասած՝ թեև Զանգեզուրի հետ կապված այս պահին զարգացում չկա, սակայն հետին պլանում արվում են որոշ քայլեր, որոնք կարող են զարգացում առաջացնել։

Թարգմանությունն արվել է cumhuriyet.com.tr կայքից։