Մարտի 10-14. Հասարակագիտական ստուգատես 2025.
Թեման՝ Պատերազմի միջազգային իրավական կարգավորումը.
ա/ Մարդասիրական մտքի զարգացումը
բ/ Պատերազմ վարելու միջազգային իրավական կարգավորումը
Օգտակար հղումներ՝
- Էլ. դասագիրք՝ Հասարակագիտություն-11 /էջ 240-244/
- Ժնևի 1949թ․ օգոստոսի 12-ի կոնվենցիային կից Արձանագրություն 1
- 1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան պատերազմի ժամանակ քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության մասին
- 1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին
- Հաագայի կոնվենցիա
Առաջադրանքներ
1․ Ուսումնասիրե՛ք «1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան պատերազմի ժամանակ քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության մասին» և «1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին Հաագայի կոնվենցիա» փաստաթղթերը և վերլուծե՛ք բլոգներում այսօր աշխարհի տարբեր տարածաշրջաններում ընթացող պատերազմների համատեքստում:
1949 թվականի Ժնևի կոնվենցիաներ
1949 թվականի Ժնևի կոնվենցիաները միջազգային մարդասիրական իրավունքի (ՄՄԻ) հիմնական փաստաթղթերն են, որոնք սահմանում են պատերազմի զոհերի պաշտպանության չորս հիմնական կանոններ, դրանք են.
- Ժնևի առաջին կոնվենցիա. Գործող բանակներում վիրավորների և հիվանդների վիճակի բարելավման մասին։
- Ժնևի երկրորդ կոնվենցիա. Ծովային զինված ուժերի վիրավորների, հիվանդների և նավաբեկյալների վիճակի բարելավման մասին։
- Ժնևի երրորդ կոնվենցիա. Ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին։
- Ժնևի չորրորդ կոնվենցիա. Պատերազմի ժամանակ քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության մասին։
Հաագայի կոնվենցիա
Հաագայի կոնվենցիաներն էլ մի շարք միջազգային պայմանագրեր են, որոնք բանակցվել են 1899 և 1907 թվականներին Հաագայում, Նիդեռլանդներում՝ նպատակ ունենալով սահմանափակել պատերազմի վարման ձևերը։ Դրանք ներառում են պատերազմի հայտարարման, չեզոք երկրների իրավունքների և պարտականությունների, ինչպես նաև ռազմագերիների հետ վարվելակերպի վերաբերյալ կանոններ։
Ժամանակակից հակամարտությունների համատեքստում
Ցավոք, ժամանակակից զինված հակամարտություններում Ժնևի կոնվենցիաների և Հաագայի կոնվենցիաների խախտումները տարածված են։ Դրանք ներառում են.
- Քաղաքացիական բնակչության դիտավորյալ թիրախավորում /Իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտություն/
- Ռազմագերիների խոշտանգում և դաժան վերաբերմունք /Ռուս-ուկրաինական և հայ-ադրբեջանական հակամարտություններ/
- Բուժաշխատողների և հումանիտար աշխատողների վրա հարձակումներ
- Արգելված զենքերի օգտագործում /հայ-ադրբեջանական հակամարտություն/
Այս խախտումները հաճախ արտացոլվում են սոցիալական մեդիայում և լրատվամիջոցներում, որոնք փաստում են պատերազմի սարսափները և մարդկային տառապանքները։ Օրինակ, Ուկրաինայում, Գազայի հատվածում, Եմենում և այլուր տեղի ունեցող հակամարտությունների ընթացքում բազմիցս արձանագրվել են քաղաքացիական անձանց թիրախավորման դեպքեր, ինչը միջազգային հումանիտար իրավունքի կոպիտ խախտում է։ Սակայն, ինչպես փաստում են մի շարք փորձագետներ, Ժնևի կոնվենցիաների և Հաագայի կոնվենցիաների կիրառումը ժամանակակից հակամարտություններում բարդ է մի շարք գործոնների պատճառով, ինչպիսիք են ոչ պետական դերակատարների աճը, ասիմետրիկ պատերազմների բնույթը և տեղեկատվական պատերազմի ազդեցությունը։ Այնուամենայնիվ, միջազգային հանրությունը պետք է շարունակի ջանքեր գործադրել՝ խթանելու և ապահովելու այս կարևոր կոնվենցիաների պահպանումը։
Հայկական իրականության համատեքստում, Ժնևի կոնվենցիայի վերջին երկու կետերը, որոնք ռազմագերիների հետ վարման ձևերի ու պատերազմի ժամանակ քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության մասին են, կոպտորեն խախտվել են Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի ժամանակ։
2․ Տիգրան Հայրապետյանի հոդվածների ընթերցում-վերլուծություն /բլոգային աշխատանք/.
Վերլուծություններին ծանոթացե՛ք այստեղ՝ Պատերազմը և քաղաքականությունը․Պատերազմը որպես հասարակական երևույթ
Դավիթ Մուրադյան 