Ա․ Վիվալդի «Տարվա եղանակները»․ Գարուն
1723 թվականին գրված 4-համերգից բաղկացած “Four Seasons” ցիկլը Անտոնիո Վիվալդիի ամենահայտնի ու բարոկկո դարաշրջանի հայտնի ստեղծագործություններից մեկն է համարվում։
«Տարվա եղանակներ» համերգի առաջին մասում հանրահայտ կոմպոզիտորը արտահայտել է գարնան ամբողջ հզորությունը ուղեկցելով բանաստեղծական սոնետով երեք ստեղծագործություն, գույնզգույն նկարագրելով բնության երևույթները։
Վիվալդին սոնետը ևս բաժանել է երեք մասի․ առաջին մասում հանդես է գալիս բնությունը, ազատվելով ձմեռվա գերեվարությունից, երկրորդում՝ հովիվը խաղաղ քնով է քնած, իսկ երրորդում հովիվը պարում է նիմֆերի հետ գարնան քողի տակ։
Համերգ №1 մի մաժոր «Գարուն»
Վիվալդիի մտահաղացմամբ, յուրաքանչյուր եղանակնին համապատասխանում է Իտալիի որոշակի շրջան, և գարնան համար ռոմանտիկ Վենետիկն է ու Անդրիատիկ ծովի ափերը, որտեղ առանձնապես գեղեցիկ են ծովային տեսիլքները և արևածագը Երկրի վրա, որը արթնանում է ձմեռային քնից:
Սոնետ․
Գարուն է գալիս։ Եվ ուրախ երգ
Բնությամբ լի։ Արև և ջերմություն
Առվակները մրմնջում են. Եվ տոնական նորություններ
Զեֆիրը կախարդանքի պես տարածվում է։
Հանկարծ թավշյա ամպեր են գլորվում
Հայհոյանքի պես երկնային որոտ է հնչում։
Բայց հզոր մրրիկը արագորեն փախչում է,
Եվ թռչունը կրկին լողում է կապույտ երկնքում։
Ծաղիկների շունչը, բույսերի խշշոցը,
Երազների բնույթը լի է։
Հովիվը քնած է, օրվա հոգնած,
Իսկ շունը մի քիչ լսելի է հաչում։
Հովվի պարկապզուկի ձայնը
Տարածվում է մարգագետիններով,
Իսկ նիմֆերը պարում են կախարդական շրջան կազմած
Գարունը գունավորված է սքանչելի շողերով։
Հետաքրքիր է ոչ միայն «Գարուն» երաժշտական համերգի հին բարոկկո ձևը, այլև գործիքների սոլո հնչյուններ։ Ջութակի մեղմ հնչյունները փոխարինվում են տագնապալի հոբոյով, բասերը աստիճանաբար ներս են մտնում՝ վերադրվելով այն մեղեդու վրա, որտեղ «կայծակ» և «որոտ» են պատկերված։
Գարնանային ցիկլի առաջին մասի մեղեդին ալեգրո է, հաճախ փոխում է ռիթմը, կոտրվում, պարզ լսվում են «թռչունների ձայներն ու տրիլները», «առվակի խշշոցը», զեփյուռի թեթևությունը։ Երկրորդ մասը Largo է, մեղեդային, երաժշտության հնչողության ժամանակ եռաշերտ հյուսվածք է։ Վերին շերտը մեղեդային ջութակի մենանվագ է, մեղեդայնություն և տխրություն։ Հյուսվածքի միջին շերտը ընդօրինակում է տերևների և խոտի հանդարտ խշշոցը, հնչյունները միապաղաղ են և լավ համընկնում են երրորդ շերտի բասերի հետ՝ ռիթմիկ՝ պատկերելով հազիվ լսելի «շան բղավելը»: Ցիկլի երրորդ մասը տեմպով և ձայնային դինամիկայով նման է առաջինին, սակայն յուրաքանչյուր մեղեդիական ալիքի վերջում նկատելի է ռիթմիկ արգելակում։ Վիվալդին որպես «Գարուն» ցիկլի գլխավոր հերոս ընտրեց մենակատար ջութակը՝ յուրաքանչյուր «ամիս» բաժանելով երեք փուլի՝ ցուցադրություն, մշակում և կրկնություն։
Չայկովսկի «Տարվա եղանակները». Գարուն
«Արտույտների երգը». Մարտ
«Դաշտը դողում է ծաղիկներից,
Լույսի ալիքներ են թափվում երկնքում։
Գարնանային արտույտները երգում են,
Կապույտ անդունդները լցվում են։»
Կայք՝ այստեղ
Դավիթ Մուրադյան 