22․03-26․03;29․03-2․04

Բլոգներում կարգի բերել<<ֆիզիկայի>> բաժինը

Թեման.Մարմնի կշիռ։Ծանոթանալ թեմային

       Քննարկվող հարցեր.

1.Ինչն են անվանում մարմնի կշիռ:

Այն ուժով, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա, կոչվում է մարմնի կշիռ։ 

2.Ինչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը:

Մարմնի կշիռը իր բնույթով առաձգական ուժ է։

3.Ինչպես է ուղղված մարմնի կշիռը,և որտեղ է այն կիրառված

Այն ուղղված է ուղղաձիգ՝ դեպի վերև։ Այդ ուժը հենարանի առաձգականության ուժն է, որն առաջանում է մարմնի ազդեցությամբ հենարանի դեֆորմացիայի հետևանքով։

4.Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը:

P=m*g

5.Պարզաբանել մարմնի կշռի և ծանրության ուժի տարբերությունները:

Մարմնի կշռի և ծանրության ուժի միջև հարաբերակցույունը կփոխվի, եթե եթե մարմինը ծանրության ուժի ազդման գծի ուղղությամբ սկսի շարժվել անհավասարաչափ։

6.Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի տարբերությունները

Առօրյա կյանքում մարմնի կշիռը հաճախ շփոթում են մարմնի զանգվածի հետ։ Պատճառն այն է, որ երկուսն էլ հաճախ կշեռքով են որոում։ Եթե մենք կշռվում ենք կամ խանութից ինչ որ բան ենք գնում, մենք ոչ թե կշիռը, այլ զանգվածն ենք որոշում։ Կշռի միավորը կգ է, իսկ կշիռն ուժ է և չափվում է նյուտոնով։

Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ72 -ից մինչև էջ 73

Լրացուցիչ առաջադրանք․

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I>>-ից.էջ39-ից  մինչև 44-ը տարբերակները

Միջատներ (լատ.՝ Insécta), անողնաշարավոր հոդվածոտանի կենդանիների դաս է, որի ներկայացուցիչների մեծ մասը կարող է թռչել։ Ավանդական դասակարգման համաձայն միջատները հազարոտնուկների հետ միասին պատկանում են տրախեաշունչների ենթատիպին։ Դասի անվանումը ծագել է «տարանջատել»,«մասնատել» բայից, որը նույն իմաստն է արտահայտում, ինչ, որ ֆրանսերեն՝ «insecte», լատիներեն՝ insectum, միջին հունարեն՝ ἔντομον բառերը և նշանակում է «կտրվածքներով կենդանի»։

Միջատների մարմինը պատված է խիտինացված կուտիկուլայով, որն առաջացնում է նրա արտաքին կմախքը (էկզոսկելետ) և կազմված է երեք բաժիններից՝գլուխ, կուրծք, փորիկ։ Միջատների շատ խմբերի ներկայացուցիչների մարմնի երկրորդ և երրրդ սեգմենտները կրում են մեկական զույգ թևեր։ Ոտքերն երեք զույգ են և ամրացած են կրծքային բաժնին։ Միջատների մարմնի չափերը լինում են 0,2 մմ-ից մինչև 30 սմ և ավելին։ Միջատների կենսական բոլորաշրջանն ընդգրկում է սաղմնային զարգացման (ձվի փուլ) և հետսաղմնային զարգացման փուլը, որին ուղեկցվում է կերպարանափոխությամբ՝ մետամորֆոզով։ Տարբերում են կերպարանափոխության երկու հիմնական ձևեր՝ լրիվ և ոչ լրիվ։ Ոչ լրիվն ուղեկցվում է զարգացման երեք փուլերով (ձու, թրթուր, իմագո՝ հասուն միջատ), իսկ լրիվը՝ չորս (ձու, թրթուր, հարսնյակ և իմագո)։ Թերի կերպարանափոխությամբ զարգացող միջատների թրթուրները նման են հասուն ձևերին, տարբերվում են նրանցից մարմնի փոքր չափերով, թևերի բացակայությամբ կամ դրանց ու սեռական օրգանների զարգացման սաղմնային վիճակով։ Լրիվ կերպարաափոխությամբ զարգացող միջատներին բնորոշ են որդանման թրթուրները, և միայն իմագոն է, որն օժտված է կարգին բնորոշ բոլոր առանձնահատկություններով։ Թրթուրային փուլում ընթանում է միջատների աճն ու զարգացումը, իսկ իմագոյի փուլում՝ բազմացումն ու տարածումը։ Միջատների ձևերի բազմազանությունը հանդիսանում է նրանց ամենազարմանահրաշ առանձնահատկությունը։ Կենդանիների այս դասը տեսակների թվով ամենաբազմաքանակն է, լցնում է բոլոր հնարավոր էկոլոգիական խորշերը՝ նիշաները և հանդիպում է ամենուրեք ընդհուպ՝ Անտարկտիդայում։ Ներկայումս նկարագրված է միջատների ավելի քան մեկ միլիոն տեսակ, և գիտնականները դեռ շարունակում են հայտնաբերել նորանոր տեսակներ։ Միջատներն ուսումնասիրողգիտությունկոչվում է էնտոմոլոգիա (միջատաբանություն)։

Միջատների բազմազանությունը և դասակարգումըՄիջատներիների դաս Ինչպես արդեն գիտեք, միջատները պատկանում են հոդվածոտանիների տիպին և ունեն մոտ 1,5 միլիոն տեսակ: Բազմազանությամբ միջատները գրավում են առաջին տեղը կենդանիների թագավորությունում: Այդ հսկայական բազմազանությունը ներկայացված է թվով 32 կարգերում, որոնք միավորված են 2 հիմնական ենթադասերում՝ 1.Առաջնաանթևավորների ենթադաս2.Թևավորների ենթադաս Միջատները երկրագնդի հնագույն բնակիչներից են, որոնք գոյակցել են ցամաքը գրաված պսիլոֆիտների՝ մամուռների նախնիների, առաջին երկկենցաղների, հսկա դինոզավրերի հետ: Միջատները կարողացել են հարմարվել և հաղթահարել ցամաքի կլիմայական բոլոր վայրիվերումները, գոյատևել են երկու համամոլորակային աղետների արդյունքում: 

 Միջատներին կարելի է համարել ցամաքի իսկական տիրակալներ: Հնագիտական պեղումները ցույց են տվել, որ դեռևս դինոզավրերի ժամանակաշրջանում միջատները հասել են հսկայական չափսերի: Գտնվել է հնադարյան ճպուռի արտապատկեր, որտեղ նա ունի թևերի 2մ բացվածք:Միջատների հսկայական չափսերը արդյունք են եղել օդում O2-ի ավելի մեծ խտության՝ գրեթե 30:Միջատների դասակարգումը և կարգաբանական դիրքը կենդանիների թագավորությունում հետևյալն է. 

 Միասին կդիտարկենք հիմնական կարգերի առանձնահատկությունները և բազմազանությունը: Մասնավորապես դիտարժան են հետևյալ կարգերը. Կարծրաթևավորների կարգ Այս կարգում ընդգրկված են բզեզները: Ներկայացուցիչներն են՝   I. Բզեզների առաջին զույգ թևերը կարծր են, կոչվում են վերնաթևեր, իսկ երկրորդ զույգը՝ թաղանթաթևերն են: Վերնաթևերը ծածկում և պաշտպանում են թաղանթանման թևերը, որոնք էլ օդ են բարձրացնում բզեզներին:II. Բզեզների բերանային ապարատը կրծող տիպի է:III. Կարծրաթևավորները զարգանում են լրիվ կերպարանափոխությամբ:IV. Վարում են հիմնականում ազատ կենսակերպ, որոշ տեսակները տնտեսության վնասատուներ են: Զատկաբզեզ Սնվում է լվիճներով՝ բույսերի հյութը ծծող մանր միջատներով: Լվիճները մեծ վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը: Զատկաբզեզին բազմացնում են լաբորատորիաներում և բաց են թողնում ազատ տարածության մեջ՝ լվիճների դեմ պայքարելու համար: Դա վնասատու միջատներին ճնշելու, բնության մեջ նրանց թվաքանակը կարգավորելու և հասցրած վնասը նվազեցնելու նպատակով կիրառվող պայքարի կենսաբանական մեթոդի օրինակ է: 

Թեփուկաթևավորների կարգ  Այս կարգում ընդգրկված են թիթեռները: Ներկայացուցիչներն են՝ 

 I. Այս կարգին պատկանող միջատների մարմինը, հատկապես թևերը, պատված են թեփուկներով: Դրանք ձևափոխված, տափակացած խիտինե մազիկներ են, որոնց խոռոչում գտնվում են տարբեր գունանյութեր:Թեփուկների գունանյութերի երանգավորմամբ թիթեռները ոչ միայն ճանաչում են միմյանց, այլև քողարկվում ու դառնում անտեսանելի: II. Թիթեռների բերանային ապարատը ծծող տիպի է:III. Զարգանում են լրիվ կերպարանափոխությամբ: Նրանց թրթուրները ունե հատուկ գեղձ, որն արտադրում է մետաքսաթել: Այն պատում է թրթուրը և հարսնյակավորում նրան:IV. Մեծամասամբ ազատ կենսակերպ վարող կենդանիներ են, որոշ տեսակները մշակովի բույսերի վնասատուներ են: Կաղամբաթիթեռ  Կաղամբաթիթեռը ձվադրում է կաղամբի և խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող այլ բույսերի վրա: Թրթուրը կանաչավուն է՝ հարմարված միջավայրին, նոսր ու կարճ մազիկներով պատված: Տերևներով սնվելիս՝ նա արագ աճում է և այդ ընթացքում մի քանի անգամ մաշկափոխվում: Բավականաչափ մեծացած թրթուռը խառերի վրա հարսնյակավորվում է և սկիզբ տալիս հասուն թիթեռի: Հանդիսանում է գյուղատնտեսության վնասատու: 

 Երկթևանիների կարգ  Այս կարգում ընդգրկված են ճանճերը, մոծակները: Ներկայացուցիչներն են՝  I. Այս կարգին պատկանող միջատներն ունեն միայն մեկ զույգ թևեր: Թևերի երկրորդ զույգն ապաճել է և վերածվել է բզզանների՝ օդում հավասարակշռությունը պահպանող հարմարանքների: II.Ճանճերի բերանային ապարատը լիզող տիպի է՝ մոծակներինը, քոռուկներինը՝ ծակող — ծծող:III. Զարգանում են լրիվ կերպարանափոխությամբ: Նրանց թրթուրը զուրկ է ոտքերից, իսկ մոծակի թրթուրները զարգանում են միայն ջրի մակերեսին: Այդ պատճառով էլ մալարիայի կրող անոֆելես մոծակը ձվադրում է ճահճային տարածքներում:IV. Մակաբուծային և գիշատչային կենսակերպով ապրող օրգանիզմներ են: Որոշ տեսակներ մարդու ծանր հիվանդությունների կրողներ են՝ անոֆելես, ցեցե ճանճ — քնախտ: Մարդը վարակվում է տվյալ հիվանդությամբ միջատի խայթոցով: Քոռուկ  Սնվելու համար հետապնդում են կենդանիներին, նաև մարդուն: Նրանք բերանի օրգաններով կտրում են կենդանիների մաշկը և կնճիթով լիզում արյունը: Մեկ քոռուկը ծծում է այնքան արյուն, որքան 70 մոծակը միասին: Քոռուկների թրթուրներն ապրում են խոնավ հողում: Հանդիսանում է գիշատիչ օրգանիզմ: 

Թաղանթաթևանիների կարգ Այս կարգում ընդգրկված են մեղուները, մրջյունները և նրանց տարատեսակները: Ներկայացուցիչներն են՝ 

 I. Այս կարգին պատկանող միջատներն ունեն երկու զույգ թաղանթանման թևեր: Դրանք թռիչքի ժամանակ կցվում են և գործում որպես մեկ զույգ: Ունեն լավ զարգացած զգայարաններ, որոշ դեպքերում հզոր բերանային ապարատ՝ ուժեղ ծնոտներով: Որոշ տեսակներ, օրինակ՝ մեղուն, ունի փորիկի ծայրին գտնվող ձևափոխված ձվադիր՝ խայթիչ: Այն լցված է մրջնաթթվով և կարող է մխրճել հակառակորդի մարմինը: Սակայն խայթոցի հետ դուրս են գալիս նաև մեղվի ներքին օրգանները և նա սատկում է: II. Բերանային ապարատը կրծող է՝ մրջյուններ, տերմիտներ և կրծող — ծծող՝ մեղուներ, իշամեղուներ: III. Մեծամասամբ վարում են ազատ կենսակերպ, սակայն կան նաև մակաբույծ ձևեր: Հայտնի են տնտեսապես օգտակար ձևեր՝ մեղու և վնասակար ձևեր՝ տերմիտ: Մրջյուն Մրջյունները, բոլոր իշամեղուները, տերմիտները և մեղուների մի մասն ապրում են կազմակերպված խմբերով: Յուրաքանչյուր խումբ մեկ մորից և նրա սերնդից կազմված ընտանիք է, որի հիմնական մասը անպտուղ դուստրերն են՝ աշխատավորները:Միջատների ընտանիքն ընդունված է համարել հասարակություն:  Այդ պատճառով խմբերով ապրող միջատներին անվանում են հասարակական: Մրջյունների փորիկը միացած է կրծքին ցողունիկով, նրանք ունեն երկար, ծնկաձև բեղիկներ և լավ զարգացած վերին ծնոտներ: Մրջյունների խայթիչը կարճ է, նրանք չեն խայթում, սակայն դուրս են ցայտում մրջնաթթու պարունակող թույն: 

Մրջյունների ընտանիքը կազմված է մորից, էգերից, արուներից և աշխատավոր մրջյուններից, որոնք նույնպես էգեր են, սակայն ընդունակ չեն բազմանալու և անթև են: Բեղմնավորումից հետո արուները վերանում են, իսկ էգերը զրկվում են թևերից: Մրջյունների ընտանիքում կան նաև զինվորներ, որոնք ունեն ավելի խոշոր գլուխ և հզոր ծնոտներ:

26․04-30․04

Թեման․<<ՈՒժեր>>՝

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ39-ից 

մինչև էջ 51-ի տարբերակները կրկնել,քանի ,որ հաջորդ դասը լինելու է այդ տարբերակներից ինքնաստուգում։

Է..Ղազարյանի դասագրքից էջ173-ից լուծել 82 խնդրից սկսած,քանի հատ որ  կարող եք։

5․04-9․04;12․04-16․04;19․04-23․04

Թեման․Շփման ուժ:Շփման ուժի դերը բնության մեջ և կենցաղում:

    Դասարանում  քննարկվող հարցեր.

 Լաբորատոր աշխատանք «Շփման ուժի չափումը ուժաչափով,տարբեր մակերևույթների վրա»

Քննարկվող հարցեր.

1.Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ:

Մերկասառույցի ժամանակ կոշիկի ներբանի և սառույցի միջև շփումը մեծացնելու համար սառույցի վրա ավազ են լցնում, ճանապարհի առավել վտանգավոր հատվածներում ավտոմեքենայի անվադողերին հատուկ շղթաներ են հագցնում և այլն:

Փորձենք շարժել սեղանին դրված ծանր գիրքը ՝ նրա վրա ազդող հորիզոնական ուղղված ուժով: Կնկատենք, որ ազդող ուժը բավականաչափ փոքր է, այսինքն գիրքը դադարի վիճակում է: Եվ սկսում է շարժվել միայն այն դեպքում, երբ ազդող ուժ է լինում: Այդ ուժը մարմնի և սեղանի մակերևույթների միջև առաջացած դադարի շփման ուժն է:

2.Ինչով է պայմանավորված շփումը

Շփման ուժը պայմանավորված է շփման ուժի մեծության և շփվող մարմինների ողորկության ձևից:

3.Թվարկել շփման տեսակները և բերել օրինակներ:

Մարմինների հպվող մակերևույթների միջև առաջացող և միմյանց նկատմամբ նրանց շարժումը խոչընդոտող ուժը կոչվում է դադարի շփման ուժ:

Սահքի շփման ուժ:  Առաջանում է, եթե մի մարմինը սահում է մյուս մարմնի մակերևույթին: Այդպիսի ուժ է առաջանում, երբ ձյան վրա սահնակն է սահում, հատակի վրայով բազմոցը կամ պահարանն են քաշում: 

2. Գլորման շփման ուժ: Այդպիսի ուժ է առաջանում, երբ ցանկացած մարմին գլորվում է մեկ այլ մարմնի մակերևույթին՝ շարժվում է անիվներով:

Օրինակի համար,երբ ավտոմեքենան շարժվում է ուղղությամբ:

3. Դադարի շփման ուժ:  Այդ ուժն առաջանում է, երբ մենք փորձում ենք տեղից շարժել դադարի վիճակում գտնվող մարմինը:Դադարի շփման ուժը մեծությամբ միշտ հավասար է քաշող, հրող ուժին և հակառակ է ուղղված դրան:Եթե դաշնամուրը տեղափոխելու համար ազդող ուժը բավականաչափ մեծ չէ, ապա այն տեղից չի շարժվի: Պատճառը հատակի կողմից պահարանի վրա ազդող դադարի շփման ուժն է: 

4.Օրինակներով ցույց տալ,որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:

Գլորման շփման ուժը փոքր է, որովհետև երբ սահնակը սղալով է իջնում, նրան հեշտ է կանգնացնելը։ Նա դիպչելով մի մեծ քարի կկանգնի, իսկ գլորվող սահնակը վրայով կանցնի և դժվար կլինի նրան կանգնացնել։

5.Բերել շփման դրսևորման օգտակար օրինակներ

Շփման ուժի օգտակար օրինակ է ավտոյի անիվները:Որովհետև հենց նրանց շնորհիվ է ավտոմեքենան շարժվու,նաև միանում է շփման ուժը:

6.Բերել շփման դրսևորման վնասակար օրինակներ

Բանավոր

7.Ինչպես կարելի է մեծացնել շփումը

Շփումը կարելի է մեծացնել տարբեր մարմիններով,որոնք կխոչընդոտ են մեր մարմնի շփման ուժին:

8.Ինչպես կարելի է փոքրացնել շփումը

Շփման ուժը կարելի փոքրցնել ֆիզիկապես,փոխելով տարբեր քսուկներ և յուղեր,նաև կարելի է փոքրացնել շփման ուժը ուղղության խորթուբորդություններով.

9.Բերեք օրինակներ,երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ;

Օրինակ,երբ մարմինը կախված է ինչ-որ չափիչ սարքից:Այդ ժամանակ,նրա վրա ազդում է մարմնի կշիռ,առաձգականության և ծանրության ուժը.

Ուրիշ օրինակ

Երբ մենք տարբեր խորթություններով հարթության վրա փորձում ենք սահեցնել մարմինը:Այդ ժամանակ գործում է առաձգականության,շփման ուժերը:

 Սովորել Է..Ղազարյանի դասագրքից էջ75-ից մինչև էջ79-ը։Կատարել

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I  >>-ից էջ48-ից 

մինչև էջ 51-ը

Լրացուցիչ առաջադրանք.պատրաստել նյութ էջ77-ի և79«Հետաքրքիր է իմանալ»թեմայից՝Լեոնարդո դա Վինչին,որպես ճարտարագետ-գիտնական։

Մարմինների հպվող մակերևույթների միջև առաջացող և միմյանց նկատմամբ նրանց շարժումը խոչընդոտող ուժը կոչվում է դադարի շփման ուժ:

Խնդիրներ

1․Երեք գործարարներ ստեղծեցին առևտրային ընկերություն: 1-ինը կատարեց 150 000 դրամ ներդրում, 2-րդը՝ 100 000 դրամ և 3-րդը՝ 125000 դրամ: Առևտուրը կատարելուց հետո նրանք ստացան 105000 դրամ ընդհանուր եկամուտ: Որքա՞ն կլինի յուրաքանչյուր գործարարի բաժին եկամուտը:

1-150․000 դրամ

2-100․000 դրամ

3-125․000 դրամ

Ընդհանուր եկամուտ ֊ 105․000 դրամ

Յուրաքանչյուրը ֊ ?

150.000+125.000+100.000 դրամ = 375․000 դրամ

375․000-100 տոկոս

150.000-?%

150.000*100/375.000=40% (1)

100.000*100/375.000=27% (2)

40+27=67

100-67=33% (3)

105.000=100%

?=40%

105.000*40/100=42.000 դրամ (1)

105.000*27/100=28.350 դրամ (2)

105.000-42.000-28.350=34.650 դրամ (3)

Պատ. 1-42.000 դրամ

2-28.350 դրամ

3-34.650 դրամ

2․Խանութում ապրանքի գինը նախ իջեցրին 10%-ով, իսկ հետո նոր գինը
բարձրացրին 10%-ով: Արդյունքում թանկացա՞վ, թե՞ էժանացավ ապրանքը:
Դիտարկեք նաև հակառակ դեպքը, երբ սկզբում գինը բարձրացնում են,
հետո` իջեցնում: Ստացված արդյունքների հիման վրա եզրակացություններ արեք:

Ոչ,էժանացավ.

օրինակ

100- 10 % -?

100*10/100=10

ապա կլինի 100-10=90 դրամ,իսկ հիմա,որ բարձրացնենք նույն 10%

90=100%

10%=?

90*10/100=9

90+9=99 դրամ,ուրեմն ստացվում է,որ չի մնա նույնը։Ստանում ենք,որ 1% ամեն անգամ իջնում է։

3․Արթուրն իր խնայած 3 միլիոն դրամը որպես ավանդ մեկ տարի ժամկետով ներդրեց բանկում՝ 14% տոկոսադրույքով: Տարին լրանալուց հետո, որքա՞ն գումար նա կստանա, եթե հայտնի է, որ ավելացված գումարի 10%-ը գանձվում է որպես եկամտահարկ:

3.000.000=100%

?=14%

3.000.000*14/100=420.000 դրամ

420.000=14%

?=10%

420.000*10/14=300.000 դրամ

420.000-300.000=120.000 ստացավ

Պատ.120.000 դրամ

4․Խանութում ապառիկ, առանց կանխավճարի վաճառվում է 279 000
դրամ արժողությամբ համակարգիչ՝ պայմանով, որ պարտքը պետք է
փակվի 9 ամսվա ընթացքում: Շուշանը գիտեր, որ խելամիտ կլինի, եթե
պարտքը չգերազանցի եկամուտի 30%-ը: Հարմա՞ր է նրան գնել այդ
համակարգիչը, եթե իր եկամուտը ամսական կազմում է 110000 դրամ:

Լուծում

110000×9=990000

990000×30/100=297000

Պատ՝․Շուշանին հարմար է գնել .

5․Անհատ ձեռներեցին հարկավոր էր մեկ տարով 5 միլիոն դրամ վարկ
վերցնել: Նա պարզեց, որ «Ա» բանկը կարող է ցանկացած չափի վարկ
տալ տարեկան 18% տոկոսադրույքով, իսկ «Բ» բանկը վարկ է տալիս՝
մինչև 2 միլիոն դրամի դեպքում 17%, իսկ 2 միլիոն դրամից ավելիի
դեպքում 19% տոկոսադրույքով:
Ինչպիսի՞ ընտրություն կատարի ձեռներեցը, որպեսզի վարկի համար
վճարելիք ծախսը լինի նվազագույն: Հաշվել այդ ծախսը:

Անհատ ձեռներերեցը պետք է «Ա» բանկից վերցնի 3 միլիոն դրամ վարկ, իսկ «Բ» բանկից երկու միլիոն դրամ վարկ։Այդպես նա կծախսի 558000 դրամ։

6․Հիմնարկի հաստիքացուցակն ունի հետևյալ տեսքը՝
Պաշտոն Աշխատավարձ
Տնօրեն 400 000 դրամ
Հաշվապահ 270 000 դրամ
Բաժնի վարիչ 250 000 դրամ
Գլխավոր մասնագետ 200 000 դրամ
Մասնագետ 150 000 դրամ
Գործավար 100 000 դրամ

Տնօրեն	400 000 դրամ
Հաշվապահ	270 000 դրամ
Բաժնի վարիչ	250 000 դրամ
Գլխավոր մասնագետ	200 000 դրամ
Մասնագետ	150 000 դրամ
Գործավար	100 000 դրամ

Տնօրենը Ձեզ առաջարկում է նոր հաստիք՝ խորհրդատու, որի աշխատավարձի չափը որոշվում է բոլոր աշխատողների աշխատավարձերի բնութագրիչ ցուցանիշներից մեկով՝ կա՛մ ըստ միջին թվաբանականի, կա՛մ ըստ մոդայի, կա՛մ ըստ միջնաթվի: Դուք ո՞ր ցուցանիշն եք ընտրում բարձր աշխատավարձ ունենալու համար:

100,000 + 150,000 + 200,000 + 250,000 + 270,000 + 400,000 = 1,370,000
1,370,000 : 6 ≈ 230,000
(400,000 + 100,000) : 2 = 250,000
250,000 > 230,000

1. Գորտերի աչքերը հատուկ կառուցվածք ունեն: Սա նրանց թույլ է տալիս տեսնել վեր, առաջ և կողքից: Այս դեպքում գորտերը կարող են միաժամանակ տեսնել 3 հարթություններում: Գորտերի այս տեսողության առանձնահատկությունն այն է, որ նրանք դժվար թե փակեն իրենց աչքերը: Դա տեղի է ունենում նաև քնի ժամանակ:

2. Գորտերն ունեն երրորդ կոպ: Այս երկկենցաղին անհրաժեշտ է երրորդ կոպ ՝ աչքերը խոնավ պահելու և դրանք փոշուց և կեղտից պաշտպանելու համար: Գորտերի երրորդ կոպը թափանցիկ է և համարվում է ակնոցների մի տեսակ:

3. Գորտերին հաջողվում է որսալ օդում առկա բոլոր թրթռումները, բայց ամենահետաքրքիրն այն է, որ նրանք ջրի մեջ լսում են ներքին ականջի շնորհիվ, իսկ գետնին ՝ մաշկով և ոսկորներով, օդի զանգվածի աուդիո թրթռանքի պատճառով:

4. Գտնվելով երկրի վրա, ինչպես շատ այլ կենդանիներ, գորտերը շնչում են իրենց թոքերով: Waterրի մեջ նրանք թթվածին են «ներշնչում» իրենց ամբողջ մարմնով:

5. birthնունդից և մեծանալուց հետո գորտերը պոչ ունեն, բայց երբ նրանք չափահաս են դառնում, նրանք թափում են այն:

6. Գորտերի մեջ սեփական մարմնի չափի ռեկորդակիրը ՝ Գոլիաթ: Դրա չափերն իսկապես տպավորիչ են, քանի որ նրա մարմինը 32 սմ երկարություն ունի, իսկ քաշը ավելի քան 3 կգ է: Ետևի զանգվածային ոտքերի պատճառով այս տեսակի գորտը ցատկում է 3 մետր հեռավորության վրա:

7. Միջին հաշվով, գորտը կարող է ապրել 6-ից 8 տարի, բայց եղել են դեպքեր, երբ նման նմուշների կյանքի տևողությունը հասել է 32-40 տարվա:

8. Գորտերի ոտքերի կառուցվածքը տարբերվում է `կախված նման երկկենցաղի բնակավայրից: Օրինակ ՝ գորտերի ջրային տեսակները ունեն ցանցավոր ոտքեր, որոնք թույլ են տալիս նրանց կատարելապես լողալ ջրի մեջ: Գորտերի ծառատեսակներում մատների վրա կան հատուկ ծծողներ, որոնք օգնում են նրանց հեշտությամբ շարժվել ծառի վրա:

9. Երբ գորտը ցամաքում շարժվում է, աշխատում է միայն մեկ ատրիում, իսկ ուղեղը զարկերակային արյան միջոցով թթվածին է ստանում: Եթե ​​նման երկկենցաղը տեղափոխվում է ջուրը, ապա սրտի 2 բաժանմունք միանգամից սկսում է աշխատել:

10. Կենսաբանների նկարագրած 5000 երկկենցաղներից 88% -ը գորտեր են:

11. Ոչ բոլոր գորտերը կարող են «կռռացնել»: Գոլիաթ գորտը համարվում է համր, իսկ որոշ այլ տեսակներ նույնիսկ ընդհանրապես երգում են: Որոշ գորտեր կարող են ոչ միայն երգել, այլեւ փնթփնթալ, զանգահարել ու հառաչել:

12. Գորտը օգտագործում է իր աչքերը սնունդը կերակրափողի մեջ մղելու համար: Նա լեզվով նման գործողություններ կատարելու ունակություն չունի, ուստի գորտերը դրա համար օգտագործում են իրենց աչքերը ՝ լարելով որոշ մկաններ: Ահա թե ինչու գորտերը ուտելիս պարբերաբար թարթում են:

13. Շատ գորտեր, որոնք ապրում են հյուսիսում, սաստիկ ցրտահարության մեջ, ընկնում են կասեցված անիմացիայի մեջ: Նրանք սկսում են արտադրել գլյուկոզա, որը չի ցրտահարվում, և գարնան գալուն պես մեռած երկկենցաղները սկսում են «հարություն առնել»:

14. theառի գորտի գեղձերը հալյուցինոգեններ են արտազատում, որոնք կարող են առաջացնել հիշողության խանգարում, գիտակցության կորուստ և հալյուցինացիաների դրսևորում:

15. Գորտերը, ի տարբերություն երկկենցաղների դասի մյուս ներկայացուցիչների, չունեն պարանոց, բայց նրանք կարող են թեքել գլուխը:

Դասի հղումը 

Ի՞նչ տարբերություն կա նյութական արտադրության ոլորտների և ձնկորսության, անտառային տնտեսության, որսորդության միջև:

Կա մեծ տարբերություն։Դա այն է,որ նյութական արտադրության ոլորտներում չեն օգտագործում բնության բարիքներից,այլ ստանում են,իսկ օրինակ ձկնորսությունը,որսորդությունը վերցվում են մորթին,կաշին,միսը բնության բարիքներից։Մարդ ոչինչ չի տալիս բնությանը,չի կերակրում,աճեցնում,խնամում,բայց ստանում է կյանքի համար պայմաններ։

Ի՞նչ նյութական բարիքներ է մարդուն տալիս անտառը և այդ բարիքները տնտեսության ո՞ր ճյուղերում են օգտագործվում:

Տալիս է շատ բարիքներ։Օրինակ բնությունը՝ծառը տալիս է նյութ,որից ստանում են թուղթը,իսկ թուղթը մեր օրերին կարևոր դեր է խաղում։Ուրիշ,բնությունը տալիս է խոտաբույսեր,դեղաբույսեր,թեյի բույսեր,սերմեր,պտուղներ,հատապտուղներ ,որոնք օգտակար են մարդու օրգանիզմի համար։

Իսկ այս ամենը մեծ կիռարում ունի սննդի ոլորտում,քիմիական արդյունաբերության ոլորտում,դեղամիջոցների և այլոք։Բնությունը տալիս է մարդու համար պտուղներ,բույսեր,որոնք կարևոր են մարդու կյանքի համար։Տալիս է այնպիսի բաներ,որոնց բացակայության դեպքում մարդու կյանքը այլ ձև կդասավորվեր։

Ի՞նչ հետևենաքներ են թողնում ձնկորսությունը, անտառային տնտեսությունը և որսորդությունը բնության վրա:

Թողնում է վնաս։Ինչու՞

Որովհետև մարդը չի խնամում,չի պահում,կերակրում,հոգ տանում,աճեցնում ձկներին,/բայց կենդանիներին մասամբ/ և դրանից ստանում է միմիայն օգուտ իր համար՝կաշի,միս,մորթի և այլն․․․

Անտառային տնտեսության դեպքում ուրիշ է․Մարդ կարող է աճեցնել ծառ և այն կտրել,դա ուրիշ է,բայց ինչքան գիտենք զարգացել է ծառահատությունը,որը մեծ վնաս է բերում մարդկությանը,որովհետև օդը՝թթվածինը քչանում է։Իսկ եթե գոնե մարդը կտրելուց հետո տնկի երեք ծառ ապա կլինի շանս մարդկության ապրելու համար։Անտառային տնտեսությունից ստանում են նյութ,որից ստանում են թուղթը,մասամբ այդ իսկ պատճառով են կտրում ծառերը,իսկ բացի դրանից ծառը ունի հեղուկ,նյութ,որից ստանում են այլ կարևոր նյութեր և մասամբ օգտագործում։

Ապրիլի 21-22

Թեմա՝ Կորդինատային հարթություն

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից

Դասարանում

Վարժ․440

Վարժ․441

ա/

բ/

գ/

Տանը

Լրացուցիչ

Վարժ․443

0;1 հատման կետ

Վարժ․444

Երկկենցաղները վարում են ջրացամաքային ապրելակերպ. առաջին ողնաշարավորներն են, որ դուրս են եկել ցամաք և ունեն օդային շնչառություն։ Ապրում են լճերում,գետերի ափերին,ճահիճներում, ստվերոտ և խոնավ անտառներում։

Երկկենցաղների ճնշող մեծամասնությունը թրթուրային շրջանում ապրում է ջրում և շնչում խռիկներով (շերեփուկ), իսկ հասուն շրջանում (գորտեր, դոդոշներ)՝ ցամաքում և շնչում է թոքերով ու մաշկով, որտեղից էլ ծագել է նրանց անունը՝ երկկենցաղներ։

Սիրտը եռախորշ է, արյան շրջանառությունը՝ երկու շրջանով։ Ցամաքում տեղաշարժվում են զույգ վերջույթներով։

Ի տարբերություն ձկների՝ երկկենցաղների մարմինը տափակացած է մեջքափորային ուղղությամբ, կազմված է գլխից, իրանից, պոչից և երկու զույգ հոդավորված վերջույթներից։ Մաշկը մերկ է, հարուստ է լորձ արտադրող գեղձերով և արյան մազանոթներով, մշտապես խոնավ է, որով և պայմանավորված է մաշկային շնչառությունը։ Մաշկային որոշ գեղձեր օժտված են բակտերիասպանիչ հատկությամբ։ Ծառագորտը և դոդոշները մաշկում ունեն թունավոր գեղձեր, որոնցով պաշտպանվում են թշնամիներից։

Գորտի գլուխը շարժուն ձևով միացած է իրանի հետ, սակայն այդ շարժումները սահմանափակ են, քանի որ պարանոցն արտահայտված չէ, գլխի և իրանի միջև ընդգծված սահման չի նկատվում։ Գլխի վրա՝ վերին մասում, գտնվում են քթանցքերը, դուրս ընկած աչքերը, իսկ յուրաքանչյուր աչքի հետևում՝ գլխի կողքերին՝ թմբկաթաղանթները։ Աչքերն ունեն կոպեր՝ վերին մաշկային և ստորին թաղանթային։

Կմախքը և վերջույթները

Գորտի կմախքը կազմված է գանգից, ողնաշարից, վերջույթների գոտիներից և բուն վերջույթներից։ Գորտի գանգը ավելի քիչ ոսկորներ է պարունակում, քան ձկներինը։

Ողնաշարը կազմված է պարանոցային, իրանային, սրբանային և պոչային բաժիններից։ Պարանոցը և սրբանը կազմված են մեկական ողերից, իսկ իրանը՝ յոթ։ Գորտը կողոսկրեր և կրծքավանդակ չունի։

Անոտները և պոչավոր երկկենցաղներն ունեն շատ կարճ կողեր։ Պարանոցային և իրանային ողերի վերին աղեղներն առաջացնում են ողնաշարային խողովակը, որտեղ տեղավորված է ողնուղեղը։

Առջևի և հետևի վերջույթների գոտիները կազմված են երեք զույգ ոսկրերից։ Վերջույթները տեղավորված են մարմնի կողքերիմ և միացած են գոտիներով։ Առջևի վերջույթի գոտին է՝ զույգ թիակ, երկու անրակ, երկու կտցոսկր և մեկ կրծոսկր։ Հետևի վերջույթի գոտին (կոնքը) կազմված է երեք զույգ ոսկրերից։

Առջևի վերջույթները կազմված են բազուկից, նախաբազուկի երկու ոսկրերից և դաստակից, իսկ հետևինները՝ ազդրից, սրունքի երկու ոսկրերից և թաթից։ Դաստակը կազմված է չորս, իսկ թաթը՝ լողաթաղանթներով միացած հինգ մատներից։Գորտի թաթը

Մկանները կորցրել են ձկներին բնորոշ հատվածավորությունը։ Հատկապես լավ են զարգացած անպոչ երկկենցաղների վերջույթների, իսկ պոչավորների՝ պոչի մկանները։

Երկկենցաղների բազմազանությունը և դասակարգումըԵրկկենցաղների դաս Ինչպես արդեն ներկայացրել ենք, երկկենցաղները պատկանում են քորդավորների տիպի ողնաշարավորների ենթատիպին և հանդիսանում են ամենասակավաթիվ կարգաբանական խումբը: Երկկենցաղների դասը ներկայացված է 4,7 հազար տեսակներով, որոնք խմբավորված են 3 հիմնական կարգերում՝

• Անոտանիների կարգ
• Պոչավորների կարգ
• Անպոչների կարգ

Երկկենցաղները, ինչպես արդեն գիտեք, հանդիսանում են առաջին անգամ ցամաք դուրս եկած ողնաշարավոր կենդանիները: Երկկենցաղների կյանքը սերտորեն կապված է երկու կենսամիջավայրերի՝ ջրի և ցամաքի հետ: Այդ կապը հատկապես երևում է բազմացման և գորտընկիթից երկկենցաղների զարգացման ընթացքում: 

Երկկենցաղների հարմարումը ցամաքային կենսամիջավայրում ընթացել է մթնոլորտային թթվածնի և Երկրի ձգողության ուժի ազդեցությամբ:Ցամաքում տեղաշարժվելու, Երկրի ձգողությունը հաղթահարելու և հավասարակշռությունը պահպանելու համար երկկենցաղները ձեռք են բերել ազատ հոդավորված վերջույթներ, որոնք վերջանում են շարժուն մատներով: Շնչում են մթնոլորտային օդը թոքերով և մաշկով: Ունեն արյան շրջանառության երկու շրջան և եռախորշ սիրտ: Երկկենցաղների դասակարգումը և կարգաբանական դիրքը կենդանիների թագավորությունում հետևյալն է. 

 Միասին կդիտարկենք հիմնական կարգերի առանձնահատկությունները և բազմազանությունը:  I. Անոտանիների կարգ  

Այս կարգում ընդգրկված կենդանիները իրենցից ներկայացնում են երկար, անոտ մարմնով, որդանման կենդանիներ: Դրանք բնակվում են հիմնականում Աֆրիկայի, Հրվ. Ամերիկայի, Հրվ. Ասիայի խոնավ և արևադարձային անտառներում: Այս կենդանիները հարմարվել են և անցել ցամաքային — փորող կենսակերպին, ապրում են հողի ոչ շատ խորը, վերին շերտերում, տերևների տակ, արմատների արանքում: Այդ իսկ պատճառով ենթարկվել են կառուցվածքային այն բոլոր փոփոխություններին, որոնք բնորոշ են փորող կենսակերպով օրգանիզմներին: Նրանք կորցրել են վերջույթները, տեսողությունը, միջին ականջը: Անոտների կարգում առկա են մոտ 200 տեսակներ: Հիմնական ակնառու ներկայացուցիչն է որդուկը: 

  II. Պոչավորների կարգ  

Պոչավորները կառուցվածքով և կենսակերպով նմանվում են հնադարյան երկկենցաղներին: Նրանց մեծ մասը չի հեռանում ջրից, շատերը նույնիսկ չունեն թոքեր և շնչում են արտաքին խռիկներով ու մաշկով: Պոչավորների ակնառու ներկայացուցիչներից են տրիտոններն ու սալամանդրաները: Գարնանը արու տրիտոնի մեջքի վրա առաջանում է սանրաձև կատար: Այն ուժեղացնում է մաշկային շնչառությունը և իր վառ գունավորմամբ գրավում էգերին: Բազմացման ժամանակ արուները ջրամբարի ափերին գտնվող քարերին, խոտերին սոսնձում են սերմնաբջիջով լցված պարկիկներ, որոնք էգը մտցնում է իր կոյանոցի մեջ և կատարվում է բեղմնավորում: Բազմացումից հետո տրիտոնները դուրս են գալիս ցամաք: Ներկայացուցիչներն են՝ 

  III. Անպոչների կարգ  

Անպոչ երկկենցաղները հասուն վիճակում պոչ չունեն և տեղաշարժվելիս մարմինը չեն գալարում: Այս կարգի ներկայացուցիչներին բնորոշ են ցատկող ետևի լավ զարգացած վերջույթները: 

 Սրանց թվին են պատկանում գորտերը, դոդոշները, ծառագորտերը, սխտորագորտերը: Դոդոշները ցամաքային պայմաններին համեմատաբար լավ հարմարված երկկենցաղներ են. ունեն ավելի լավ թոքեր և չոր մաշկ: Դոդոշների ետևի ոտքերն ավելի կարճ են և նրանք հիմնականում վատ են ցատկում: Ցերեկը դոդոշները թաքնվում են, իսկ գիշերը դուրս են գալիս որսի: Արևադարձային անտառներում ապրում են չափերով և գունավորմամբ խիստ բազմազան դոդոշներ: Նրանք սնվում են միջատներով, առավել խոշոր տեսակները նույնիսկ մողեսներով ու մկներով: Լճագորտը ամբողջ կյանքն անցկացնում է ջրում կամ դրանից ոչ հեռու: Նա լավ լողում է լողաթաղանթներ ունեցող ետևի երկար ոտքերի օգնությամբ:Անդրկովկասյան գորտը չափերով ավելի փոքր է լճագորտից և ավելի քիչ է կապված ջրային միջավայրի հետ: Ծառագորտերը բարեկազմ մարմնով, վառ կանաչ գունավորված երկկենցաղներ են, ապրում են մեծամասամբ ծառերի և թփերի վրա: Նրանց մատների ծայրերին կան կպչուն սակավառակաձև ծծիչներ, որոնցով կարող են կպչել հարթ մակերեսին:  Ներկայացուցիչներն են՝ 

Երկկենցաղների նշանակությունը Երկկենցաղները մանր գիշատիչներ են, ոչնչացնում են բույսերի վնասատու միջատներին, մարդու և կենդանիների հիվանդությունների հարուցիչներ տարածողներին: Երկկենցաղների մեծ մասը որս անելով գիշերը կամ մթնշաղին՝ ոչնչացնում է ցերեկային թռչունների համար անմատչելի վնասատուներին: Մեկ դոդոշն օրական ուտում է 25−30 միջատ, իսկ 1 հա տարածքի վրա դոդոշներն ոչնչացնում են տարեկան մոտ 100 հազար վնասատու միջատների:

Պատրաստել եմ վիդեո․

Ապրիլի 20

30,18,12,45

1.Ամենամեծի և ամենափոքրի գումարը

45+12=57

2.30 և 45

45-30=15 ,գումարենք 15

3․18*12=216=2+1+6=9

4.2*30+3*18=60+54=104

5. 18 & 12= -18+(-12)= -30

6.30*1/12=2.1/2

7.1/18+1/12=2+3/36=5/36

8.18*2=36

45-3=42

42-36=6

9.12*4=48

3*30=90

90-48=42

10.30+45= 1/30+1/45=3+2/90=5/90=90/5=18

11.30 և 12 ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը

30/2=15/3=5/5=1

12/2=6/2=3/3=1

{30,12}=60 ա․ը․բ․

12․18 & 45 ա․ը․բժ

18/2=9/3=3/3=1

45/3=15/3=3/3=1

3*3=9

13.18*12=216

18*45=810

810-216=594

14.18²=324

12²=144

324-144=180

15.18²=324

324-18=306

16.45³=91125

91125-45=91080

17.5*5*5=125

125-30=95

18․18 քանի կենտ թիվ կա չգերազանցող

1,3,5,7,9,11,13,15,17

ընդհանուր 9 հատ թիվ

19․30/2=15/3=3/3=1

18/2=9/3=3/3=1

12/2=6/2=3/3=1

45/3=15/3=5/5=1

Ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը

2*5*2*3*3=180

ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը

20․ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը

30/2=15/3=3/3=1

18/2=9/3=3/3=1

12/2=6/2=3/3=1

45/3=15/3=5/5=1

ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը դա 3-ն է

ՔԱՄՈՒ ՀԱՄԲՈՒՅՐԸ

Քամու համբույրից դողաց մի տերև,
Շշուկով դիպավ իր հարևանին,
Խշխշաց հանկարծ իմ գլխի վերև
Ու տարուբերվեց հինավուրց կաղնին:

Կռացավ կաղնին նորից բարձրացավ,
Ճյուղերով դիպավ ուրիշ մի ծառի,-
Եվ շշուկն այսպես ծառից-ծառ անցավ,
Հասավ հեռավոր խորքերն անտառի:

Ալեկոծվում էր անտառը հուզված
Ու ոսկեզօծված գլուխն օրորում,
Իր մեծ գրկի մեջ քամու համբուրած
Փոքրիկ տերևն էր կարծես որոնում:

Խշշում էր անտառն ու տարուբերվում,
Երկինք էր հասնում խշշոցը նրա…
Իսկ քամին ուրախ սուլում էր հեռվում
Եվ ծիծաղում էր անտառի վրա:

 Բնություն-մարդ կապն ինչպես  է արտացոլվում ստեղծագործություններում:

Վերլուծություն․

Ինձ համար այս բանաստեղծությունը շատ զգացմունքային էր և միքիչ հուզող։Այստեղ հեղինակը պատմում էր,որ քամին այսպես ասած կառավարում էր երկիրը,տերևները,ալիքները և այլն․․․։Հեղինակը օգտագործում է շատ հանգիստ,հուզիչ,գայթակղիչ բառեր,որոնցով ստիպում է ընթերցողին խորանալ այս պատմության մեջ։Այստեղ մարդ-բնություն հարաբերությունը իմ կարծիքով կա,որովհետև մարդն է տեսնում այս ամենը,տեսնում է․թե քամին ինչ է անում,ինչ է հրամայում։Քամու համբույրից տերևնը դողաց,այսինքն քամին փչեց և առաջին տերևը սկսեց շար-ժվել և իջնել հատակին։Շատ հետաքրքիր էր։Բնությունը կառավարում էր եղանակը,այսպես ասած,ասում էր,թե ինչ պիտի լինի։Կաղնին ճյուղերով դիպավ մյուս կաղնուն։Իմ կարծիքով սա խորհրդանշում է աշունը,որովհետև աշնանն է տեղի ունենում տերևաթափը,իսկ այստեղ կապ ունի տերևաթափի հետ։Հեղինակը ուզում էր ասեր,որ քամին ղեկավարում է և սկիզբ է դնում նոր կյանքի,նոր շնչի։

Ապրիլի 19

Թեմա՝ Ֆունկցիայի սահմանունը

Ֆունկցիան երկու մեծությունների կախվածությունը

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից

S=V*t

V=40

S=40*t-բանաձև

t=0,1,2

S=0,40,80

Դասարանում

վարժ․419

ա/

y(2)=3

y(2)=3*2-1=6-1=5

սխալ է

բ/

y(5)=17

y(5)=3*5-1=14

սխալ է

գ/

y(1/3)=0

y(1/3)=3*1/3=1-1=0

ճիշտ է

դ/

y(-1)= -3

y(-1)=3*(-1)-1= -3-1= -4

սխալ է

վարժ․420

y(4)=3x-6

y(-6)=x²-3

y(3)=6x

Տանը

վարժ․421

ա)

y(6)=1-(6*4)= -23

y(7)=1-(4*7)= -27

y(0,5)=1-(4*0,5)= -1

y(2/3)=1-(4*2/3)= -1,6

բ)

y(5)=19 (ոչ)

y(-2)=9 (այո)

y(0)=1 (այո)

y(-0.5)=2 (ոչ)

y(-3/4)=4 (ոչ)

Վարժ.422

ա/y=2x

բ/y=x-2

գ/y=5+x

դ/y=4x

ե/y=x/7

զ/y=2x²

Մեր աշխարհը լի է հետաքրքիր,բազմազան տարբեր երևույթներով,որոնք որոշ տեղ թվում են միամիտ,իսկ տեղ-տեղ շոկային։Ամեն երկիր ինչ-որ բանով առանձնահատուկ է և ինչ-որ հատկությունով ավելի շատ է,քան մյուսները։Այդպիսի երկրները շատ-շատ են։Նույնիսկ կան այնպիսի երկրներ,որոնց գոյության մասին ու փաստերի մասին մարդկույթունը դեռ չգիտի։Եկեք այսօր լրացնենք այս բացթողումը և բացահայտենք մեր աշխարհի տարբեր ծայրերի հետաքրքիր ձաստերը,հատկությունները։Գնացինք!

Կատարել եմ հետազոտական աշխատանք

Օգտվել եմ հետևյալ կայքերից

1 կայք

2 կայք

1. Հին հունարենից թարգմանված «աշխարհագրություն» բառը նշանակում է `« հողերի նկարագրություն »:
2. Ամազոնի անտառները կարևոր դեր են խաղում մեր մոլորակը թթվածնով հարստացնելու գործում: Նրանք արտադրում են աշխարհի թթվածնի 20% -ը:
3. Ստամբուլը մոլորակի միակ քաղաքն է, որն աշխարհագրորեն գտնվում է միաժամանակ աշխարհի 2 մասերում ՝ Ասիայում և Եվրոպայում:
4. Գիտե՞ք, որ աշխարհում միակ պետությունը, որը չի պատկանում որևէ պետության, Անտարկտիկան է (տե՛ս հետաքրքիր փաստեր Անտարկտիդայի մասին):
5. Սիրիայի մայրաքաղաք Դամասկոսը համարվում է երկրի ամենահին քաղաքը: Նրա մասին առաջին հիշատակումները հայտնվում են մ.թ.ա. 2500-ից թվագրված փաստաթղթերում:
6. Հռոմը մարդկության պատմության մեջ գումարած առաջին միլիոն քաղաքն է:
7. Աշխարհի պետական ​​կարգավիճակ ունեցող ամենափոքր կղզին Պիտկերնն է (Պոլինեզիա): Դրա մակերեսը կազմում է ընդամենը 4,5 կմ 2:
8. Արհեստական ​​ծագում ունեցող երկրի ամենախորը անցքը Կոլա ջրհորն է ՝ 12,262 մ:
9. Հետաքրքիր փաստ է այն, որ աշխարհի անտառների 25% -ը կենտրոնացած է Ռուսական Սիբիրում:
10. Վատիկանը, լինելով գաճաճ անկլավային պետություն, համարվում է աշխարհի ամենափոքր պետությունը: Դրա տարածքը ընդամենը 0,44 կմ 2 է:
11. Հետաքրքիր է, որ աշխարհագրական առումով աշխարհի բնակչության 90% -ը ապրում է Հյուսիսային կիսագնդում:
12. Շանհայում բնակվում են ամենամեծ թվով մարդիկ, քան մոլորակի ցանկացած այլ քաղաք ՝ 23,3 միլիոն բնակիչ:
13. Կանադան պարունակում է երկրի բոլոր բնական լճերի ավելի քան 50% -ը:
14. Կանադան նաև աշխարհի առաջատարն է ավելի քան 244,000 կմ երկարությամբ ափամերձ գծերի երկարությամբ:
15. Ռուսաստանի Դաշնության տարածքը (17,1 մլն կմ 2) միայն փոքր-ինչ զիջում է Պլուտոնի տարածքին (17,7 մլն կմ 2):
16. Այսօրվա դրությամբ Մեռյալ ծովը գտնվում է ծովի մակարդակից 430 մ ցածրության վրա ՝ ամեն տարի ընկնելով մոտ 1 մ:
17. Տարածքի առումով մոլորակի ամենամեծ պետությունը Ռուսաստանն է: Այստեղ կա 11 ժամային գոտի:
18. Հետաքրքիր փաստ է այն, որ աշխարհագրորեն Աֆրիկան ​​գտնվում է բոլոր 4 կիսագնդերի խաչմերուկում:
19. Խաղաղ օվկիանոսը ջրի ամենամեծ պաշարն է ինչպես տարածքի, այնպես էլ ջրի ծավալի առումով:
20. Ամենամեծ Բայկալ լիճը պարունակում է 20% քաղցր ջրի հեղուկ վիճակում: Քչերին է հայտնի այն փաստը, որ ավելի քան 300 գետ է հոսում այնտեղ, և դուրս է հոսում միայն մեկը ՝ Անգարան:
21. Պտղաբերության ամենաբարձր ցուցանիշը նկատվում է Աֆրիկայում, ինչպես նաև մահացության ամենաբարձր ցուցանիշը:
22. Վիճակագրության համաձայն, կյանքի ամենաերկար տևողությունը գրանցվել է Անդորրայում, Japanապոնիայում և Սինգապուրում ՝ 84 տարի:
23. Բուրկինա Ֆասոն համարվում է ամեն անգրագետ պետությունը: Քաղաքացիների 20% -ից պակաս կարող է կարդալ այստեղ:
24. Գրեթե բոլոր գետերը հոսում են դեպի Հասարակած: Նեղոսը (տե՛ս Նեղոսի մասին հետաքրքիր փաստեր) միակ գետն է, որը շարժվում է հակառակ ուղղությամբ:
25. Այսօր ամենաերկար գետը Ամազոնն է, ոչ թե հայտնի Նեղոսը:
26. Սպիտակ ծովը ջրի ամենացուրտ մարմինն է, որի ջրի ջերմաստիճանը հասնում է -2 ° C:
27. Victoria Land- ը (Անտարկտիկա) ունի ամենաուժեղ քամիները, որոնք կարող են հասնել ֆանտաստիկ 200 կմ / ժամ:
28. Աֆրիկայի բոլոր երկրներից միայն Եթովպիան երբեք չի եղել որևէ մեկի գերակայության ներքո:
29. Կանադան գետերի քանակով համարվում է աշխարհի առաջատարը: Նրանց թիվը մոտ 4 միլիոն է:
30. Հյուսիսային բևեռում ոչ մի տեղ հող չեք տեսնի: Դրա հիմքը 12 միլիոն կմ 2 լողացող սառույց է:

1. Ամենաշատ բանտարկյալ ունեցող երկիրը համարվում է ԱՄՆ-ն

ԱՄՆ-ում բնակվում է Երկիր մոլորակի ամբողջ բնակչության 5%-ը, իսկ կալանավայրերում են ամբողջ աշխարհի բանտարկյալների 25% -ը՝ 2 մլն. 200 հազար մարդ:

Երկրորդ տեղը զբաղեցնում է Ռուսաստանը՝ 1 մլն. 500 հազար բանտարկյալ: Երրորդ տեղում Չինաստանն է՝ 870 հազար բանտարկյալ:

2. Ամենագեր բնակչություն ունեցող երկիրը՝ Նաուրու

Այդ փոքր կղզի -պետության բնակչության 95%-ն ունի ավելորդ քաշ: Պատճառը՝ շատ են ուտում, քիչ շարժվում:

3. Երկիր, որն ամենաբարձր հավանականությամբ կհայտնվի ջրի տակ՝ Մալդիվյան կղզիներ

Այս երկրի բնակչությունը կանգնած է կործանման լուրջ վտանգի առջև՝ գլոբալ տաքացման հետեւանքով ամեն տարի կղզին ավելի ու ավելի է ընկղմվում ջրի մեջ:

4. Ֆրանսիա՝ առավելագույն ժամային գոտիներ ունեցող երկիրը

Ֆրանսիայի ամբողջ տարածքը գտնվում է 12 ժամային գոտիներում, ԱՄՆ-ն՝ 11, Ռուսաստանը՝ 9:

5. Գուամ՝ աշխարհում միակ երկիրը, որտեղ ճանապարհները պատրաստված են մարջանից

Գուամում չկա բնական ավազ, այդ պատճառով այնտեղ ասֆալտը պատրաստում են մարջանից եւ նավթից:

6. Աֆղանստան՝ ամենաշատ քանակությամբ ափիոն արտադրող երկիրը

Այստեղ արտադրվում է ամբողջ աշխարհի ափիոնի 95% -ը:

7. Ռուսաստան՝ աշխարհի ամենաշատ թթվածին արտադրող երկիրը

Սիբիրում աճում է ամբողջ աշխարհի անտառների 25%- ը, որն ավելի շատ տարածք է ընդգրկում, քան ԱՄՆ-ի մայրցամաքային մասը, ինչը Ռուսաստանին դարձնում է աշխարհում ամենահզորը ածխածնի երկօքսիդից արժեքավոր թթվածնի մշակման գործընթացում

8. Սոմալի՝ աշխարհի ամենա ոչ խաղաղասեր երկիրը

Համաձայն Global Peace index-ի տվյալների՝ Սոմալին դարձել է աշխարհի ամենահաճախ պատերազմող երկիրը՝ շրջանցելով Իրաքին: Սոմալիի բնակչությունը գտնվում է ինչպես մշտական պատերազմական դրության, այնպես էլ շարունակական հեղափոխությունների մեջ: Այս ամենի պատճառը Սոմալիի բնակչության ծայրահեղ աղքատությունն է, որտեղ նույնիսկ սնունդը չի բավարարում բնակչությանը:

9. Աշխարհի ամենակիրթ հասարակություն ունեցող երկիրը  համարվում է Կանադան

Բնակչության գրեթե 50%-ն ունի միջին մասնագիտական կրթություն, Կանադային հաջորդում են Իսրայելը՝ 45% -ով, Ճապոնիան՝ 44%-ով:

10. Աշխարհի խոշորագույն քաղաք-պետություն՝ Սինգապուր

11.Պապուա Նոր Գվինեա՝  ամենաշատ լեզուներ ունեցող երկիրը

Չնայած որ անգլերենը համարվում է պետական լեզուն, իրականում դա միայն ֆորմալ առումով է այդպես, անգլերենով այստեղ խոսում են բնակչության ընդամենը 2%-ը: Պապուա Նոր Գվինեայի բնակչությունը խոսում է ավելի քան 820 տարբեր լեզուներով, ինչը կազմում է ամբողջ աշխարհի լեզուների 12%-ը:

12. Ամենաշատ տանկ ունեցող երկիրը համարվում է Ռուսաստանը

Ռուսաստանում կա  21.000 տանկ, երկրորդ տեղը զբաղեցնում է ԱՄՆ-ն՝ 16.000 տանկով:

13. Իր երկրի սահմաններից դուրս ամենաշատ բնակչություն ունեցող երկիրը համարվում է Մալթան

Տնտեսական մի քանի ճգնաժամերի եւ ծնելիության մակարդակի աճի հետեւանքով Մալթայում գրանցվել է անսովոր արտագաղթ, ինչի հետեւանքով ներկայում այդ երկրի սահմաններից դուրս ավելի շատ Մալթայի  քաղաքացիներ կան, քան երկրի ներսում:

14. Ամենաբազմազան երկիրը աշխարհում համարվում է Հնդկաստանը

Գրեթե բոլոր առումներով՝ մշակութային, տնտեսական, կլիմայական, ռասսայական, լեզվական, էթնիկ եւ կրոնական,  Հնդկաստանը համարվում է ամենաբազմազան երկիրն աշխարհում:

Արաբական երկրներում խիստ տարածված է ուղտերի մրցավազքը: Իսկ որպես ժոկեյ սովորաբար օգտագործում են երեքից չորս տարեկան երեխաներին: Նրանց նստեցնում են ուղտի մեջքին, եւ ուղտն ինքն իրեն վազում է: Պատճառն այն է, որ երեխաներն ավելի թեթեւ են, քան մեծահասակները, բացի այդ, նրանք վախից բարձրաձայն լաց են լինում, որն էլ առաջ է մղում ուղտերին:

«Ընտանեկան ջերմություն» ասվածը լիովին կարելի է արտահայտել թվերով: Երկու մեծահասակներից եւ երկու երեխաներից բաղկացած ընտանիքը տարեկան արտադրում է 1300 կՎտ/ժամ ջերմային էներգիա:

Հնագետների կողմից ամենահին խաղալիքը, որը 3000 տարվա պատմություն ունի, հայտնաբերվել է հնագույն Պարսկաստանի տարածքում եւ այժմ պահվում է Լուվրում:

Ինդիգո երեխաներ եղել են միշտ եւ բոլոր քաղաքակրթությունների ժամանակ: Այսպիսի երեխաները համարվում էին հանճարներ կամ էլ մոլեռանդներ: Մոցարտը, Լեոնարդո դա Վինչին եւ Լոմոնոսովը տիպիկ ինդիգոներ են եղել:

Վերջերս ԱՄՆ-ում մոդայիկ է դարձել երեխաներին կոչել հայտնի ապրանքանիշերի անուններով: Ամենից շատ գրանցվել են աղջիկներ «Շանել», «Արմանի», «Դիոր» անուններով, եւ տղաներ` «Nike», «BMW», «Reebok» անուններով:

ԵՄ չափանիշների համաձայն՝ որպեսզի երեխան փորձի պոկել թավշե խաղալիքի գլուխը, պետք է գործադրի ձեռքերի 10 կիլոգրամանոց ուժ:

20-րդ դարում մահապատժի ենթարկված ամենաերիտասարդ ամերիկացին 14-ամյա սեւամորթ Ջորջ Ստիննին էր, որին ձերբակալել էին 1944 թվականին երկու սպիտակամորթ աղջիկների սպանության կասկածանքով: Ստանդարտ էլեկտրական աթոռը նրա համար շատ մեծ էր, եւ որպեսզի նրան բարձրացնեին, նրա տակ դրել էին Աստվածաշունչը, որը նա իր հետ տարել էր բանտախուց:

14.04-20.04

Классная работа

1.Читаем рассказ и обсуждаем

«Дедушкин характер» (Rus_7Makmilan стр. 55-57,упр. 2-9 )

стр.55-57 упр.2-9

Упражнение №2

Рыбочка — это мелкая рыба

Рыбка — это чуть побольше мелкого

Рыба — это нормальный размер рыбы

Рыбина — это уже побольше,такие особи обитают в океанах

Рыбища — эта огромная рыба

Упражнение №3

Одинокий — один (корень)

Рыбак — рыба (корень)

Старик — старый (корень)

Зубастый — зуб (корень)

Дедушкин — дедушка,дед (корень)

Упражнение №4

Меньше — больше (У мене нема бiльше слов) (У меня нет больше слов)

Слабый — сильный (Самый сильный человек на земле может поднять до 300 кг веса)

Большой — маленький (Я увидел маленькую собачку на краю улицы)

Хорошо — плохо (Я всегда стараюсь не вести себя плохо)

Дешёво — дорого (В наших магазинах так дорого,будто как в аэропорту)

Упражнение №5

1. У Андрея Петровича был внук.

2. У старика не было жены.

3. Щеки у мальчика посинели.

4. Утром у Андрюши не было температуры.

Упражнение №6

1.На берегу сибирского озера в селе Юдино.

Упражнение №7

1.Я часто бывал в доме старого старика.

2.Во внуке дед узнавал свой характер.

3.Мальчику бросилась в глаза большая замороженная щука.

4.Я рассказал,что для ловли больших щук нужен крепкий шнур.

5.Андрей чато ловил рыбу в озере.

6.Мальчик поймал щуку,которую не мог вытянуть.

7.Я вытащил огромную щуку,которую поймал мальчик.

Упражнение №8 и №9

Краткие формы прилагательных

Домашнее задание

Упражнение 1

Образуйте краткие формы прилагательных. Составьте предложения.

Хитрый, горелый, оранжевый, острый, достойный, бордовый, трудный, сиреневый, злой, запоздалый, бредовый, проливной, отсталый, человеческий, синий, красный, свободный, кислый.

Хитер, горел, остер, достоин, труден, зол, человечен, свободен.

Упражнение 2

Замените полную форму прилагательных краткой.

1. Сегодня я еще (больной), а завтра буду (здоровый). 2. Сегодня мы (свободные), а завтра будем (занятые). 3. Поверхность озера (спокойная, гладкая и ясная). 4. Окружающая природа в лучах заходящего солнца была (дикая и величественная). 5. Эти люди были (добрые и приветливые). 6. Вы (правые). 7. Ветер до того (сильный и жгучий), что нельзя идти вперед. 8.Порывы ветра очень (сильные). 9. Ее глаза были (грустные). 10. Небо сегодня (ясное, полное) света. 11. Июльские дни в Украине (знойные и сухие). 12. Ночь была (свежая и прекрасная). 13. Туристы (молодые), движения их (быстрые), песни (бодрые и веселые).

1. Сегодня я ещѐ  болен (больной), а завтра буду здоров (здоровый).
2. Сегодня мы свободны (свободные), а завтра будем заняты (занятые).
3. Поверхность озера спокойна,гладка и ясна (спокойная, гладкая и ясная) .
4. Окружающая природа в лучах заходящего солнца была дика и величественна (дикая и
величественная).
5. Эти люди были к нам добры и приветливы (добрые и приветливые).
6. Вы правы (правые).
7. Ветер был до того силен и жгуч (сильный и жгучий), что нельзя было идти вперѐд. 8. Порывы ветра очень сильные (сильные).
9. Еѐ глаза были грустны (грустные).
10. Небо сегодня  ясно,полно (ясное, полное) света.

11. Июльские дни на Украине знойны и сухи (знойные и сухие).
12 . Ночь была свежа и прекрасна (свежая и прекрасная).
13. Туристы были  молоды (молодые), движения их были  быстры (быстрые), песни  бодры и веселы .(бодрые
и весѐлые).

Classwork.

Fill in the correct form of the words in brackets (comparative or superlative).

1. My house is bigger than yours.
2. This flower is more beautiful than that one.
3. This is the most interesting book I have ever read.
4. Non-smokers usually live longer than smokers.
5. Which is the most dangerous animal in the world?
6. A holiday by the sea is better than a holiday in the mountains.
7. It is strange but often a coke is more expensive than a beer.
8. Who is the richest woman on earth?
9. The weather this summer is even worse than last summer.
10. He was the cleverest thief of all.

First exercise

1. She was taller than I thought.

2. Although the house was small I bought it.

3. Is your grandmother any better today?

4. Russia is the largest country in the world.

5. She is the most wonderful woman I have ever met.

6. I do more work than you.

7. She earns more than her husband.

8. We are not as rich as them.

9. That was the most unforgettable experience in my life.

10. My sister has the sweetest voice in my family.

11. Which is the largest bird in the world?

12. Platinum is the most precious metal.

Second exercise

1. James is as tall as his brother.
2. Alexander was one of the greatest kings who ever lived.
3. Martin is more industrious than any other boy in the class.
4. Chennai is hotter than Mumbai.
5. Very few cities in Asia are as big as Hong Kong.
6. This cathedral is the biggest in South India.
7. An airplane flies faster than birds.
8. Kitchen appliances have made cooking easier.
9. Very few countries are as rich as America.
10. Some beans are at least as nutritious as meat.
11. Naomi is less clever than her sister.
12. Clara is cleverer than Sara.

Նպատակը՝ հաշվել մարմինների վրա ազդող ուժերը

Անհրաժեշտ իրեր՝ ուժաչափ,մարմիններ,որոնց վրա պետք է գործադրենք ուժ,տարբեր ողորկությամբ հարություններ․

Ընթացքը ՝ նախքան սկսելը պետք է որոշենք ուժաչափ գործիքի բաժանման արժեքը և չափման սխալը։Հիշենք,որ բաժանումների գծիկները և որոշ գծիկների մետ գրված թվերը միասին ներկայացնում են ուժաչափի սանդղակը․

Ուժաչափի սանդղակի բաժանման արժեքը գտնելու որոշելու համար։Ես գտա սանդղակի մոտակա երկու գծիկներ,որոնց կողքին մեծության թվային արժեքներ են գրված,/1,2 Ն/այնուհետև մեծ արժեքից հանեցի փոքր արժեքը /2 Ն-1 Ն=1 Ն/։Ստացված թիվը բաժանեցի բաժանումների թվին /10/։

Բաժանման արժեքը կլինի․

1/10=0,1 Ն

Չափման սխալը կլինի բաժանման արժեքի ±

F_առ=F_ծ=P=0,9Ն

չափ

Որպեսզի որոշեմ փայտե չորսուի վրա ազդող ուժերը՝փայտե չորսուն կախում եմ ուղղահայաց կերպով ամրեցրեցի ուժաչափի կեռիկին։Նրա վրա ազդող երեք ուժերը հավասար են