Սեպտեմբերի 15
«Պայքար առանց կատաղության» Օշո
Այս դեպքը եղել է մեծ իսլամական խալիֆ Օմարի ժամանակ: Նա պայքարում էր իր թշնամու դեմ մոտ 30 տարի: Թշնամին հզոր էր, և պայքարը տևեց մի ամբողջ կյանք: Վերջապես եկավ բարենպաստ պահը. թշնամին ընկավ ձիուց, Օմարը ծնկեց թշնամու վրա՝ նիզակը ձեռքին: Մի վայրկյան, և նիզակը կմխրճվեր թշնամու կուրծքը, և ամեն ինչ կավարտվեր: Բայց այդ պահին ահա թե ինչ կատարվեց. թշնամին թքեց Օմարի դեմքին, և նիզակը օդի մեջ քարացավ:
Օմարը ձեռքով մաքրեց դեմքը, ոտքի կանգնեց և ասաց.
— Վաղը մենք ամեն ինչ նորից կսկսենք:
Թշնամին ապշահար էր:
— Ի՞նչ պատահեց,-հարցրեց նա:- Ես 30 տարի այսպիսի պահի եմ սպասել, հուսալով, որ մի օր նիզակս կուրծքդ կխրեմ, և ամեն ինչ կվերջանա: Իմ բախտն այդպես էլ չբերեց, բայց քոնն ահա բերել է: Մի վայկյանում դու կարող էիր ամեն ինչ վերջացնել: Ի՞նչ եղավ քեզ:
Օմարը պատախանեց.
— Մեր պատերազմը սովորական պատերազմ չի եղել: Ես երդվել էի, որ պայքարելու եմ առանց ներքին զայրույթի: 30 տարվա ընթացքում ես պայքարել եմ առանց բարկության:
Իսկ հիմա մեջս կատաղություն բարձրացավ: Երբ դու դեմքիս թքեցիր, հանկարծ այս ամենը անձնային դարձավ: Ես ցանկացա քեզ սպանել. դա իմ Եսից եկող ցանկություն էր: Մինչև այս պահը, 30 տարիների ընթացքում, երբեք այդպիսի խնդիր չեմ ունեցել: Մեր պայքարի
պատճառն այլ էր: Դու իմ թշնամին չես եղել. մեր կռիվը երբեք անձնային չի եղել: Ես չեմ ցանկացել քեզ սպանել, ես ուզել եմ գործը հաղթական ավարտի հասցնել: Իսկ հիմա մի պահ ես մոռացա իմ խնդիրը. դու դարձար իմ թշնամին, և ես ցանկացա ոչնչացնել քեզ:
Ահա թե ինչու ես չեմ կարող քեզ սպանել: Մի խոսքով, վաղվանից նորից սկսում ենք:
Բայց պատերազմն այդպես էլ չվերսկսվեց: Թշնամին այլևս նույնը չէր:
— Սովորեցրու ինձ: Դարձիր իմ ուսուցիչը և հնարավորություն տուր ինձ աշակերտելու քեզ: Ես էլ եմ ուզում կռվել առանց զայրույթի:
Իսկ գաղտնիքը սա է. պայքարեք՝ մի կողմ թողնելով ձեր Եսը: Եվ եթե դուք կարողանաք կռիվ տալ առանց ներքին կատաղության, ուրեմն դուք ամեն ինչ անանձնային կարող եք անել, քանի որ բախումը ամենաշատն է շոշափում մարդու Եսը: Եթե դուք դա անեք, դուք կդառնաք ամենակարող:
Բայց հիմա դուք չեք կարողանում մինչև անգամ անանձնական սիրով սիրել:
Առաջադրանքներ
Ա․ Քննարկե՛ք հետևյալ հատվածները.
Պայքարեք՝ մի կողմ թողնելով ձեր Եսը: Եվ եթե դուք կարողանաք կռիվ տալ առանց ներքին կատաղության, ուրեմն դուք ամեն ինչ անանձնային կարող եք անել, քանի որ բախումը ամենաշատն է շոշափում մարդու Եսը: Եթե դուք դա անեք, դուք կդառնաք ամենակարող:
Մտքի հետ համաձայն եմ։ Մարդիկ ամենաշատը կատաղում են, երբ իրենց հակառակորդները դիպչում են իրենց անձնական կյանքին, անձնական Եսին։ Երիտասարդների մոտ շատ են նկատվում այդպիսի խնդիրները, երբ նրանք կռվում են իրենց հեղինակությունը պահելու համար։ Սա կարդալով, ես հիշեցի մի հետաքրքիր մանկական պատմվածք, որը կոչվում էր “Պիտակը”։ Առյուծը լինելով կենդանիների թագավորը, միամիտ հանդիպում է մի կենդանու, ով իրենց պիտակ է դնում, ասելով, որ ինքը ավանակ է։ Բայց դա չի կպնում նրա տեսքին, դա վերաբերվում է նրա անձնական եսին, քանի որ կենդանին իր հեղինակությունն է վիրավորում, այլ ոչ թե տեսքը։ Եվ դրանց հետո, առյուծը կամաց-կամաց վերածվում է ավանակի։ Եվ այդպես էլ մեր կյանքում է։ Մարդիկ ցանկանալով պաշտպանել իրենց հեղինակությունը, գնում են ամեն քայլի, բայց առանց Եսի էլ կռիվ չի կարող լինել։ Մարդկանց ամենաթույլ տեղը դա անձնականն է։ Բայց ես կարծում եմ, որ կռիվը կռիվ չի լինի, այն էլ մեր դարում, որ մարդիկ չկպնեն իրենց հեղինակություններին ու իրար անձնական վիրավորանքներ չհասցնեն։
Բայց հիմա դուք չեք կարողանում մինչև անգամ անանձնական սիրով սիրել:
Մինչև մարդկությունը չհասնի այն գագաթնակետին, երբ մարդիկ կսկսեն մի քիչ ավելի հարգալից լինել, այդ ժամանակ անձնականությանը վիրավորանքներ չեն հասցվի և այդ իսկ պատճառով կռիվներն էլ կպակասեն։
Բ․ Դո՛ւրս գրեք և մեկնաբանե՛ք այն հատվածը, որտեղ ասվում է, թե ինչո՞ւ Օմարը չսպանեց թշնամուն:
Իսկ հիմա մի պահ ես մոռացա իմ խնդիրը. դու դարձար իմ թշնամին, և ես ցանկացա ոչնչացնել քեզ:
Մտածում եմ, որ համապատասխան միտքը սա է։ Երբ գլխավոր հերոսը թքեց հակառակորդի դեմքին, այդ երևույթը դիտարկվեց, որպես անձնական բնույթի երևույթ։ Հակառակորդը հասկացավ, որ այդ նվաստացուցիչ քայլը ուղղված էր նրա անձնական Եսին։ Ու քանի որ մեր դարում շատացել են մարդիկ, ովքեր իրենց հեղինակությունը պաշտպանելու համար պատրաստ են ամեն ինչի, ապա հակառակորդն էլ ցանկանալով պաշտպանել իր Եսը, փորձեց սպանել նրան, բայց երբ հասկացավ, որ հերոսը ոչ մի անձնական բնույթի վիրավորանք չէր ցանկանում հասցնել, հանդարտվեց։ Նա հասկացավ, որ իր անձնականը կարող է միայն ինքը կառավարել, ու ոչ մեկ չի կարող դրան կպնել, կամ էլ ղեկավարել։ Նա մի կողմ դրեց դա, ու որոշեց, որ նորից պետք է կռվեն։ Նա որոշեց, որ պետք է կռվի առանց անձնական եսի, որը մարդկության կռիվների մեջ ամենաթույլ ու ամենաազդեցիկ կողմն է, ու հաճախ հենց անձնականն է դառնում գլխավոր թիրախը։
Գ․ Բացատրե՛ք ստեղծագործության վերնագիրը։
“Պայքար առանց կատաղության” վերնագիրը կարելի է ասել նաև “Պայքար առանց Եսի” կամ էլ “Պայքար առանց անձնականության”։ Բոլոր մտքերը քիչ թե շատ կապված են իրար հետ։ Պայքար դեմ առ դեմ, առանց հոգիների։ Կարելի է ասել, որ վերնագիրը ցույց է տալիս այն արդյունքը, որը վերջում հասան թշնամիները։ Ես կարծում եմ, որ պայքարը առանց կատաղության կհասնի միայն այն ժամանակ, երբ մարդիկ միմյանց նկատմամբ կդառնան ավելի հարգալից։ Այսինքն առանց կատաղության պայքար դեռ չի կարող լինել, քանի որ մեր դարում, ինչպես ասացի, շատ են անիմաստ կռիվները, որոնք սկսվում են անձնական բնույթի հասցված վիրավորանքներից։ Եե դիտարկենք կատաղությունը, որպես անձնական բնույթ, ապա վերնագիրը փոխարինվում է “Պայքար առանց անձնականության”։