Դաս 2

Բջջի օրգանական նյութերը։ Բջջի հիմնական օրգանական նյութերից են սպիտակուցները, նուկլեինաթթունները, ածխաջրերը, ինչպես նաև ճարպերը և մի շարք համեմատաբար փոքր մոլեկուլներ՝ հորմոնները, գունակները /պիգմենտները/, ամինաթթուները, նուկլեոտիդները և այլն։

Բջիջները զանազանվում են տարբեր քանակի օրգանական նյութերի պարունակությամբ։ Օրինակ, բուսական բջիջներում գերակշռում է ածխաջրերի, իսկ կենդանական բջիջներում՝ սպիտակուցների քանակը։

Բջջի օրգանական նյութերից շատերը, օրինակ՝ սպիտակուցները կամ նուկլեինաթթուները, կենսաբանական պոլիմերներ են, որոնք կազմված են կրկնվող կառույցներից՝ մոնոմերներից։ Այդպիսի նյութերի զանգվածը շատ ու շատ մեծ է։

Սպիտակուցների կառուցվածքը։ Սպիտակուցների կառուցվածքը բավականին բարդ է։ Նախ, բոլոր սպիտակուցները բաղկացած են O-ի, C-ի, N-ի և H-ի ատոմներից։ Շատ սպիտակուցներ պարունակում են նաև ծծմբի, տարբեր մետաղների՝ երկաթի, ցինկի, պղնձի ատոմներ։

Բոլոր սպիտակուցները պոլիմերներ են, որոնց մոնոմերները ամինաթթուներն են։ Ցանկացած կենդանի օրգանիզմում ընդգրկված են մեծ քանակությամբ տարբեր տեսակի սպիտակուցներ․ մարդու օրգանիզմում, օրինակ, հանդիպում են տասնյակ հազարավոր տեսակի սպիտակուցներ։ Ուշագրավ է, որ այդպիսի բազմազանությունը պայմանավորված է տարբեր քանակներով ներկայացված ընդամենը 20 տեսակի ամինաթթուներով, որոնք իրար հետ կարող են առաջացնել չափազանց մեծ թվով տարբեր տեսակի համակցություններ։ Այսպիսով, սպիտակուցները տարբերվում են միմյանցից ամինաթթուների թվաքանակով, դրանց տեսակներով և դասավորման հաջորդականությամբ։ Տարբեր ամինաթթուների մոլեկուլներում մի մասը միատեսակ է։ Այն կազմված է ամինախմբից (-NH₂) և կարբօքսիլային խմբից (-COOH), իսկ մյուս մասը բոլոր ամինաթթուներում տարբեր է և կոչվում է ռադիկալ (R)։

Սպիտակուցների մոլեկուլները կարող են լինել տարբեր ձևի՝ պարուրաձև, ծալքավոր կամ գնդաձև, ընդ որում, դրանք ունեն կառուցվածքային մի քանի մակարդակներ՝ առաջնային, երկրորդային, երրորդային, չորրորդային։

Շարունակել կարդալ →

Վերլուծություն՝

Վահագն Դավթյանի հերթական պայծառ, համոզող և հագեցած բանաստեղծությունը։ Վահագն Դավթյանի բնությունը լիովին տարբերվում է մյուս անվանի գործիչների ստեղծագործության բնություններից։ Վահագն Դավթյանը բնությունը ներկայացնում է որպես աշխատասեր, բուռն հագեցած, պայծառ, շողշողացող մի պատկեր, որում արտացոլվում են ամեն բույսի, ամեն ծառի ու կենդանու արկածները։ Վահագնը պատմում է, թե ինչպես է զարգացած առօրյան։ Գետը վազում է, ինչքան արագ որ կարող է, ծառերի տերևները պահմտոցի են խաղում։ Այս հանգիստ, հարաբերական տրամադրությունը ավել չէ, լրացուցիչ էֆֆեկտ չէ, այն հենց համապատասխանում է բանաստեղծության իմաստի հետ։ Վահագնի բնությունը՝ այդ հիանալի, հանգիստ և մեկտեղ խառնիխուռն տրամադրությամբ հագեցած երևույթը, ընթերցողին փոխանցում է խառնվածություն, և ընթերցողը կարծում է, որ ամեն ինչ խառնված է, շփոթված է և ձուլված է ուրիշների հետ, բայց որ ընթերցողը շարունակում է խորանալ բանաստեղծության մեջ հասկանում է, որ բոլորը ինչ-որ չափով իրար հետ կապված են, իրար հաջորդող հանգամանքներ են։ Եթե մյուս գործիչները բնությունը համեմատում կամ նմանացնում են մարդու հետ, ապա Դավթյանը բնությունը նմանեցնում է մարդկանց առօրյայի հետ, թե իբրև, ոմանք շտապում են աշխատանքի, ուրիշները՝ երեխաները, պահմտոցի են խաղում, ոմանք քնած են, ոմանք՝ արթուն, իսկ վերջինները իրենց գժի պես են պահում։ Նաև, որպես կերպար կա նաև երեխա, որը իմ կարծիքով բուռն տրամադրության հետ բռնում է, քանի որ ավելի հետաքրքիր է կարդալ փոփոխվող սյուժեներով տեքստ, քան թե միայն մեկ խառնիխուռն սյուժեյով։ Այդ սյուժեն հետևյալն է։ Սկզբից ավելի խառն է ամեն ինչ, ամեն ինչ շփոթված է, բոլորը ինչ-որ գործով են զբաղված, բայց երբ գալիս և հասնում ենք տղային, ամեն ինչ մի պահ դադարում է, կյանքը դադարում է, այդ առօրյան դադարում է։ Դա է հետաքրքություն առաջացնում։ Վահանի բանաստեղծությամբ է պայմանավորված օրը, օրվա առօրյան։ Հիանալի, հանգիստ մեկտեղ լարված ու խառը բառերով՝ բանաստեղծը կարողացավ լիովին փոխանցել առօրյային համապատասխան մի երևույթ՝ որպես բնության մասնիկ։

Վերլուծություն՝

Լեռները՝ որպես հաղթանդամ վեր խոյացած հերոսներ։ Հեղինակը այնքան սիրուն, այնքան վեհ ու դիմացկուն բառերով ու հատկանիշներով է բնութագրում լեռներին, որ իմ մեջ զարթնում է հայրենասիրական ոգին։ Հեղինակը ցանկանում է ասել, որ լեռները համեմատաբար անապատի ավելի լավ ու օգտակար տեղանք են։ Ու դրա համար օրինակ է բերում ուղտերին, որոնք դես ու դեն փնտրելով ջուր, սատկում են անապատում։ Նույնն էլ կարելի է ասել մարդկանց մասին։ Անապատները դիտարկվուն եմ որպես դատարկություն, իսկ լեռները բացի այն, որ մեզ ջուր են տալիս խմելու, նաև նոր տեսարաններ են բացում, որը հեղինակը ցանկանում է փոխանցել։ Իմ կարծիքով հեղինակը պատահական չի ընտրել Հայաստանի լեռները, քանի որ այդ լեռները ամենահաճախ հանդիպվողն են մեր երկրում, բայց դրանց մասին քիչ ստեղծագործություններ կան։ Նա սարերը դիտարկում է, որպես ծերունիներ, որոնք դարեդար ապրելով, սերունդներ փոխելով, դեռ կանգուն են մնացել։ Սա հավերժության նշանն է։ Ընդհանրապես, բնության մասին բանաստեղծությունները շատ հանգիստ են գրվում։ Հեղինակները փորձում են այնպես բնութագրել Հայց բնական աշխարհը, ինչքան որ դա հնարավոր լինի բնութագրել մարդկային տեսքով։ Դավթյանը, իր հերթին, հայկական լեռները շատ վեհ, վեհափառ ու փառապանծ է ներկայացնում, թե իբրև իրանք անհաղթելիներ են։ Նա ներկայացնում է, որ անցող-դարձողը ծարավում է, չոքում է իր դեմ, խոնարհվում է լեռների դեմ, բայց միևնույնն է լեռները՝ որպես անհաղթելի էակներ, մնում ու մնում են կանգուն, ուշադրություն չդարձնելով տարբեր փորձություններին։ Դավթյանի բնությունը, ու ուրիշ հեղինակների բնությունը տարբեր են․․․

Task 1

Part A: Read about Tony the teacher and answer the questions. Write full sentences please.

This is Tony. He’s a teacher. He’s old and a little fat. He works at the school. He teaches English.

Every day he gets up at half past six in the morning. He takes a shower and puts on shirt and tie. Then he eats breakfast at seven o’clock. At quarter past seven, he rides his motorcycle to school.

Tony starts work at eight o’clock. He cleans the classroom. Then, he talks with his students’ parents. He starts teaching at nine o’clock. At twelve o’clock, he has lunch. He teaches again in the afternoon. He goes home at half past four.

In the evening, he feeds his goldfish and he watches TV. He has dinner at half past six. Then he corrects students’ homework. At ten o’clock, he goes to bed.

1. What’s his name? — His name is Tony.
2. Where does he work? — He works at the school.
3. Is he thin? — No he isn’t. He is a fat man.
4. Does he walk to work? — No, he doesn’t. Every morning he rides his motorcycle to school.
5. Does he get up at five o’clock? — No, he doesn’t. He wakes up at half past six in the morning.
6. Does he eat breakfast at seven o’clock? — Yes, he does.
7. Does he clean the classroom? — Yes, he does. Every morning he’s cleaning the class.
8. Does he watch TV in school? — No, he doesn’t. He is teaching in the school.
9. What time does he have lunch? — At twelve o’clock.
10. Has he got any pets? — Yes, he has. He has a goldfish.
11. What time does he have dinner? — He has dinner at half past six.
12. What time does he go to the bed? — At ten, he goes to the bed.

Task 2. Translate into English

1. Անցյալ տարի Թոմը մի նոր մեքենա գնեց, բայց նա դեռ չի վաճառել իր հին մեքենան։ — Tom bought a new car last year, but he hasn’t sold his old car yet.

2. Մերին երկու տարի է, ինչ Ճապոնիայում է, և նրան շատ դուր է գալիս իր նոր աշխատանքը։ — Mary has been in Japan for two years and she likes her new job a lot.

3. — Դուք երբևէ եղե՞լ եք Ֆրանսիայում։ — Այո՛, անցյալ տարի ես երկու շաբաթ անցկացրի Փարիզում։ — Have you ever been to France? — Yes, last year I spent two weeks in Paris.

4. — Երկար ժամանակ է չեմ տեսել Չարլզին։ — Նա հիվանդ էր անցյալ շաբաթ և դեռ չի վերադարձել աշխատանքի։ — I haven’t seen Charles for a long time. — He was sick last week and hasn’t returned to work yet.

5. Վեց ամիս առաջ Աննան մեկնեց Իսպանիա, և այդ օրվանից ի վեր ես նրանից լուր չունեմ։ — Anna went to Spain six months ago, and I haven’t heard from her since that day.

6. Ես փնտրում եմ իմ բանալիները։ — Դուք տեսե՞լ եք դրանք։ — Այո՛, երեկ դրանք թողել էիք մեքենայում։ — I’m looking for my keys. — Have you seen them? — Yes, yesterday you left them in the car.

7. — Դու վերջերս տեսե՞լ ես Ֆիլիպին։ — Անցյալ շաբաթ ես նրան զանգահարեցի մի քանի անգամ, բայց ոչ ոք չպատասխանեց։ — Have you seen Phillip lately? — I called him several times in the last week, but nobody answered.

8. -Եկե՛ք գնանք նախաճաշելու միասին։ — Շնորհակալություն, ես հենց նոր եմ նախաճաշել։ — Let’s have breakfast together. — Thanks, but I just had breakfast.

9. Ողջու՛յն, Բի՛լ։ Քեզ շատ վաղուց չեմ տեսել։ Որտե՞ղ էիր։ — Hi! Bill. I haven’t seen you for a long time. Where have you been?

10. — Լսել եմ, որ Թեդը Ավստրալիայում է։ — Միթե՞ չգիտեիր։ Արդեն երկու ամիս է, ինչ նա այնտեղ է։ — I heard that Bill is in Australia. — Didn’t you know? He has been there for two months.

Առաջադրանք 33

ա․ Ալեկոծություն, ածխագործ, ակաղձուն, ամբարձիչ, այտուցվել, անձավ /քարայր/, անձեռոցիկ, առաձգական, առանցք, առեղծված, առկայծել, արձանագործ, արվարձան, արտառոց, արցունք, բազմափորձ, բարյացակամ, բարձել, բարձրախոս։

բ․ Բարձրահասակ, գանձարան, գարեհաց, գեղձ, գլուխգործոց, գլուխկոնծի, գծուծ, դարձյալ, դարձնել, դարձվածք, դեղցան, դեղձենի, դերձակ, դյուցազն, խեցեղեն, ծածկանուն, կաթնահունց, կաթվածահար, կառուցվածք, կրծոսկր, հանդերձարան, մրցավար։

գ․ Ածխահանք, ածխաթթու, ասացվածք, ատաղձագործ, արձագանք, արձակագիր, արձակուրդ, բարձիթողի, բարձրադիր, դեղձանիկ, դողէրոցք, եղծել, երկնաբերձ, զեղծարար, ընդարձակ, ընթացք, ընթերցել, թախանձել, թախծադեմ, թյուրիմացություն։

դ․ Թռցնել, թրծել, ժողովածու, լայնարձակ, լացակումած, լացուկոծ, լծկան, լռակյաց, լվացք, լուցկի, խավարամած, խավարծիլ, խավիծ, խեցգետին, խոտհունձ, կազմվածք, կայծկլտալ, կայծքար, կառամատույց, կառուցել, կատարածու, փորձություն։

ե․ Ածխահոր, անձկալի, անմրցելի, ապատարց, բարձրանիստ, բարձրուղեշ, դերձան, թախծել, խեցեգործ, ծածկել, կեղծամ, կերցնել, կեցվածք, կորցնել, կրծել, կցկտուր, կցմցել, կուրծք, հայացք, հանգուցյալ, հանդերձանք, հանդերձյալ, հանդիպակաց։

Շարունակել կարդալ →