Այս օրը ես կարդացի “Փոխնախագահ”գլուխը։ Իմ կարծիքով դա ամենահետաքրքիր ու ամենից շատ բացահայտող հատորն էր։ Այդ գլխում հեղինակը՝ Էվան Օզնոսը, պատմեց Բայդենին՝ իբրև փոխնախագահի պաշտոնը ստանձնած բիձուկ։ Այո, տարօրինակ է հնչում, բայց այդպես էր իրականում։ Բայդենը՝ Օբամայի կառավարության ու իշխանության ժամանակ Սպիտակ տան անդամ էր, ու զբաղեցնում էր փոխնախագահի պաշտոնը։ Նրանք Օբամայի հետ շատ լավ գործընկերներ էին ու շատ լավ ընկերներ։ Գրքում պատմում է, որ Օբաման Բայդենից սովորեց համարձակություն, իսկ Բայդենը Օբամայից՝ փորձառություն։ Բայդենը միշտ իր զեկույցներում ու հայտարարություններում տեղ-տեղ դուրս է գալիս տեքստից ու խոսում է իր բառերով։ Հիմա էլ ենք դա նկատում համաշխարհային քաղաքականության մեջ։ Նա չէր շփոթվում, նա ասում էր այն ինչ տեսնում էր, ու նա չէր կարևորում այն փաստը, թե դա դուր կգա արյդոք մարդկանց, թե ոչ։ Ինքը խոսում էր սրտանց իր քայլերի մասին, ու Ամերիկան ծաղկեցնելու մասին։ Դրա համար մարդիկ իրան անվանում էին բիձա, քանի որ նա արդեն ուշացել էր այդ դարաշրջանից՝ Քենեդիի դարաշրջանից։ Օբաման միշտ կասկածում էր Բայդենի կարողությունների վրա, բայց չէր ցույց տալիս դա։ Նա միշտ լրագրողների հետ առանձազրույցներում կամ էլ կառավարության անդամների հետ զրույցներում ասում էր, որ կասկածում է, թե Բայդենը կարժանանա բավարար ուշադրության։ Բայց նա սխալվեց։ Հանդիպումների ժամանակ Օբաման, լինելով ԱՄՆ-ի նախագահ, ավելի քիչ այցելուներ ուներ, քան Բայդենը։ Բոլորը ցանկանում էին զրուցել այն “բիձու” հետ, ով ամեն անգամ ինչ-որ նոր բան է ասում, թռցնում իր բերանից։ Այսպես անցնում էին տարիները, իսկ Օբաման ու Բայդենը ավելի էին ամրապնդում իրենց կապերը։ Բայդենը այցելելով տարբեր հուշահամալիրներ, տարբեր վայրերի բացումների, երբեք չէր ցանկանում երկխոսության մեջ մտնել լրագրողների հետ։ Նա կարևորում էր հանգստությունը, քանի որ ուզում էր պարզապես դիտել բացումը։ Երբ նրան հարց էին տալիս, նա չէր պատասխանում, նույնիսկ չէր էլ նայում այն մարդկանց վրա, ովքեր այդ հարցն են տվել։ Եվ այդպես քայլ առ քայլ ձևավորվեց նրա կոպիտ ու խիստ կեցվածքը, որով նա շարունակելու էր իր քաղաքական ճանապարհը։

1. Տոկոսը անկրճատելի կոտորակի տեսքով

Տոկոսը ներկայացրու անկրճատելի կոտորակի տեսքով: 

35%=35/100=7/20

2. Սովորական կոտորակը տոկոսի տեսքով (հարյուրավորներ)

Սովորական կոտորակները գրիր տոկոսների տեսքով:

83/100=83%

2/100=2%

3. Սովորական կոտորակները տոկոսի տեսքով

Կոտորակները գրիր տոկոսների տեսքով:

94/100=94%

5/10=50/100=50%

4. Սովորական կոտորակը պետք է գրել տոկոսի տեսքով

21/50 կոտորակը գրիր տոկոսի տեսքով:

21/50=42/100=42%

5. Գործվածքի կտորի տոկոսը

10 մետր գործվածքից կտրեցին 3 մ:

Նշիր, թե գործվածքի քանի՞ տոկոսը կտրեցին:

3/10=30/100=30%

6. Կոտորակից անցումը տոկոսի

Կոտորակը գրիր տոկոսի տեսքով:

39/50=78/100=78%

7. Պատկերի ներկված մասը

Գտիր, թե պատկերի ո՞ր տոկոսը ներկված չէ կարմիր գույնով:

Այստեղ կա 20 քառանկյուն մեծ ուղղանկյան մեջ․

14-ը ներկված չեն կարմիր գույնով,ըստ այդ կարող ենք կազմել հետևյալ համակարգ․

x-ը քառանկյունիներն են․

20x=100%

14x=?%

14x*100/20=70%

Պատ․70%

8. Մեծության տոկոսը

1. Ընտրիր ճիշտ շարունակությունը՝ 1տ-ը հավասար է

• 10000 կգ
• 10 կգ
• 1000 կգ
• 100 կգ

1տ=1000կգ

2. 4տ-ի 84%=?

4տ=4000կգ

4000կգ=100%

x=84%

4000*84/100=3360կգ

9. Կոտորակի և տոկոսի համեմատումը

Թվի 3/5-երորդ մասը կարող ենք ներկայացնել հետևյալ ձև․

5-100%

3-?%

Այսինքն ստացվելու է 100/5*3=20*3=60%

Համեմատություն՝ 60%>58%

Պատ․60%

10. Բանջարեղենի գինը

Խանութը ստացավ 200 կգ գազար:

Աննան գնեց ամբողջ գազարի 4%-ը, իսկ Արմենը՝ 1%-ը:

Քանի՞ կգ գազար գնեց նրանցից յուրաքանչյուրը:  

Աննան գնեց ? կգ գազար:

Արմենը գնեց ? կգ գազար:

200կգ=100%

x=4%

200*4/100=8 կգ

Աննան գնեց 8 կգ։

Արմենը գնեց 1 կգ։

11. Դետալի գինը

Դետալի պատրաստման վրա ծախսվում է 1200 դրամ:

Նոր տեխնոլոգիաների ներդրման միջոցով հաջողվեց դետալի ծախսը իջեցնել 2%-ով:

Որքա՞ն դարձավ դետալի նոր գինը:

1200=100%

x=100%-2%=98%

Քանի,որ 1200-ը 100 տոկոս է,մեկ տոկոսը գտնելու համար կարող ենք 1200/100=12

1%=12

98%=12*98=1176

2% իջեցումը հավասար կլինի նախնական թվի ու ստացված թվի տարբերությանը․ուստի կստացվի․

1200-1176=24-ով իջավ․

Նոր գինը՝ 1176 դրամ։

12. Գումարը բանկային հաշվի վրա

Եթե նախնական գումարը կազմում է 8000 դրամ,իսկ տարեկան ավելանում է 2%-ով,ուստի մյուս տարի այն կլինի 102%

8000=100%

x=102%

102%-ը գտնելու համար կարող ենք 8000/100*102=8160 դրամ

Պատ․8160 դրամ․

13. Տրված թվի տոկոսը

Հաշվիր 700-ի 5%

700=100%

5=x

x=700*5/100=35

14. Գրքի էջերը

Տղան կարդաց գրքի 198 էջ, որը կազմում է ամբողջ գրքի 18%-ը:  

Քանի՞ էջ կա գրքում:

198=18%

x=100%

198*100/18=1100 էջ։

15. Թվի հաշվելը իր տոկոսի միջոցով

Գտիր թիվը, եթե նրա 10% -ը հավասար է 60 -ի:

60=10%

x=100%

60*10=600

600=100%

16. Մտապահված թիվը

Գտիր այնպիսի թիվ, որի 29%-ը 609-ն է:

29%=609

100%=x

609*100/29=2100

17. Տատիկի կարկանդակները

Տատիկը թխեց 150 կարկանդակ, որոնցից 6-ը կերավ Հայկը:

Որոշիր, թե կարկանդակների քանի՞ տոկոսը կերավ Հայկը:

150=100%

144=x%

144*100/150=4%

18. Դպրոցի աղջիկների թիվը

Դպրոցում սովորում է 700 աշակերտ, որոնցից 413-ը աղջիկներ են: 

Դպրոցի աշակերտների քանի՞ տոկոսն են կազմում աղջիկները:

700=100%

413=x%

413*100/700=59%

19. Թվի գտնելը իր տոկոսով

Գտիր թիվը, եթե նրա 27%-ը հավասար է 945-ի:

27%=945

100%=?

945*100/27=3500

20. Խնձորների թիվը

Այգուց հավաքեցին 3100 կգ խնձոր, որոնց 13% -ը ուղարկեցին խանութ, իսկ մնացածը՝ շուկա:   

Քանի՞ կգ խնձոր ուղարկեցին շուկա:

3100=100%

x=13%

3100*13/100=403

3100-403=2697

21. Պանրի նոր գինը

Պանիրը արժեր 700 դրամ: Որքա՞ն է պանրի նոր գինը 15% -ով էժանանալուց հետո:

700=100%

x=15%

700-105=595

22. Տնկած ծառերի թիվը

Պուրակումծառեր տնկեցին:

Ծառերի 80%-ը ամրացավ, իսկ մնացածը՝ չորացավ: 

Հաշվիր, թե քանի՞ ծառ տնկեցին, եթե ամրացավ դրանցից 16-ը:

80%=16

100%-80%=x

20%=x

1%=16/80=0,2

20%=0,2*20=4

80%+20%=16+4

100%=20

Տնկել են ընդհանուր 20 ծառ․(16+4)

Պատ․20 ծառ

Գրել մարսողական համակարգը և կառուցվածքը

Մարսողության շնորհիվ սննդանյութերը ներծծվում են արյան հուն։ Հետո էլ յուրացվում բջիջների կողմից: Չմարսված մնացուկները հեռանում են մարսողական խողովակից որպես կղանք: Մարսողական համակարգը սկսվում է բերանից, որից հետո գալիս են ըմպանը, կերակրափողը, ստամոքսը, բարակ ու հաստ աղիները։ Այս օրգաններից յուրաքանչյուրն ունի իր հատուկ գործառույթը և կազմում է ընդհանուր երկար և ոլորուն խողովակի մաս։ Այն կոչվում է մարսողական տրակտ:

Մարսողական օրգանների հիվանդությունները և կանխարգելումը

Մարսողական օրգանների պատճառով կարող են մարդու օրգանիզմում առաջանալ շատ տարբեր օրգանների հիվանդություններ, որոնց մեծ մասը չունի իր կանխարգելման միջոցները։ Առաջին հիվանդությունը կարող է առաջանալ ստամոքսում մարսման շնորհիվ։ Դա ստամոքսաաղիքային հիվանդությունն է։ Դրանք հաճախ առաջանում են մանրէների հետևանքով։ Կանխարգելումը կարող է դառնալ շտապ բուժօգնությունը։ Աղիներում այդ մանրէները բազմանում, արտադրում են թունավոր նյութեր և պատճառ դառնում օրգանիզմի թունավորմանը: Ստամոքսաղիքային հիվանդությունները հաճախ կոչվում են ոչ մաքուր, կեղտոտ ձեռքերի հիվանդություններ: Նրանց հարուցիչներն ընկնում են սննդամթերքների, որտեղից և ձեռքերի վրա և ապա բերանի խոռոչ:

Խոլերային հարուցիչ

Երկրորդ հիվանդությունը խոլերային հարուցիչն է, որը առաջանում է խոլերայի ոչ ճիշտ գործառույթից։ Խոլերան հաճախ դրսևորվում է վարակից 2- 3 օր հետո: Խոլերային հարուցիչներն ընկնելով բարակ աղի, արագորեն բազմանում են։ Այդ ընթացքում օրգանիզմը կորցնում է որոշակի քանակությամբ ջուր և հանքային աղեր, վիտամիններ և օրգանիզմի գործառույթի համար կարևոր նյութեր: Հիվանդին կարելի է փրկել միայն հակաբիոտիկներ օգտագործելու միջոցով:

Մարսողական գեղձեր, դրանց ֆունկցիաները և կառուցվածքները

Մարսողական համակարգը կազմված է մարսողական խողովակի օրգաններից ու մարսողական գեղձերից։ Մարսողական գեղձերը գտնվում են օրգանիզմի տարբեր վայրերում ու կատարում են տարբեր գործառույթներ։ Գլխավորները գտնվում են ստամոքսում, բերանում։ Բերանում են գտնվում թքագեղձերը, մանր գեղձերը, որոքն նպաստում են մարսման ու ներծծման գործառույթին։ Լյարդը, ենթաստամոքսային նաև լորձաթաղանթում գտնվող գեղձերը նպաստում են ներծծման գործընթացին։ Նաև աղիներում կան գեղձեր, որոնք նպաստում են նյութերի, սննդանյութերի արտաթորմանը և արյան հուն մտնելու գորառույթին։ Գեղձերից է նաև լեզուն, բերանը, որոնք նպաստում են ուտելիքի մանրացմանը։

Սնման հիգիենա

Սնունդը մեր կյանքի ամենակարևոր բաղադրիչն է, քանի որ նրա միջոցով օրգանիզմը ստանում է իր կենսագործունեության համար ամեն ինչ։ Սնունդը ունի հինգ բաղադրիչ։

• Սպիտակուցներ
• Ջրեր
• Ածխաջրեր
• Ճարպեր
• Աղեր

Սպիտակուց — ձու, ձուկ, միս, կաթնամթերք

Ածխաջրեր — միրգ, հաց, մակարոն, բանջարեղեն

Աղ — բոլոր միկրոէլեմենտներ

Ջուր — ջրեր

Ճարպ — յուղ, ձեթ, կարագ

Վիտամիններ; դրանց դերը մարդու կյանքում

Օրգանիզմ ներմուծված սննդանյութերի մեջ պարունակվում են նյութեր, բաղադրամասեր, որոնցից են վիտամինները, որոնք անհրաժեշտ են նյութափոխանակության կարգավորման և բջիջների բնականոն կենսագործունեության համար: Նաև նպաստում են արյան հուն ներթափանցելուն։ Վիտամինների քանակությունն ավելի շատ է բուսական օրգանիզմներում, սակայն որոշ վիտամիններ բավարար քանակությամբ կան նաև կենդանական ծագում ունեցող սննդամթերքում:

Օրգանիզմի վիճակը վիտամինների բացակայության դեպքում կոչվում է ավիտամինոզ, անբավարարության կամ մի որոշ պակասության դեպքում` թերվիտամինոզ (հիպովիտամինոզ), իսկ հավելյալ քանակի դեպքում՝ գերվիտամինոզ (հիպերվիտամինոզ): Գերվիտամինոզի դեպքում խիստ արագանում են նյութափոխանակության։ Սննդի միջոցով վիտամինների ընդունումը նպաստում է ֆերմենտների և այլ կենսաբանական ակտիվ նյութերի առաջացման գործընթացին: Դրանց անվանումը տրվում է լատիներեն լեզվի գլխատառերով՝ A,B,C,D և այլն: Կան նաև բաղաձայն տառերով վիտամիններ։

Վիտամինների թերֆունկցիայից առաջացած հիվանդությունները

Որևէ վիտամինի անբավարարությունը կամ բացակայությունը հանգեցնում է նյութափոխանակության խանգարումների, որոնց հետևանքով նվազում է մարդու աշխատունակությունը, դիմադրողականությունը տարբեր հիվանդությունների, շրջակա միջավայրի անբարենպաստ գործոնների նկատմամբ։

Միօրինակ սնվելիս կամ վիտամինազուրկ սննդամթերք օգտագործելիս, ինչպես նաև օրգանիզմի կողմից վիտամինների յուրացման շարժընթացի խանգարման դեպքում կարող է առաջանալ վիտամինային անբավարարություն (թերվիտամինություն (հիպովիտամինոզ), ավիտամինություն)։ Վիտամինների ավելցուկային ընդունումը նույնպես կարող է հանգեցնել հիվանդությունների՝ գերվիտամինությունների (հիպերվիտամինոզ)։ Դրանք կարող են առաջանալ որևէ վիտամինի մեծ չափաքանակի միանվագ ընդունումից կամ օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական պահանջները գերազանցող քանակությամբ երկարատև օգտագործելիս։

Ապրիլ ամսվա աշխատանքներս՝

Վիտամիններ;

Մարսողական օրգանների հիվանդություններ;

Մարսողություն աղիներում։ Սննդանյութերի ներծծումը;

Մարսողական համակարգի կառուցվածքը։ Գործառույթը և ֆունկցիաները։

Կատարման ժամկետը՝ 25,04․2022-29․04․2022 թթ․

Առաջին և երկրորդ պարապմունքներ

Ամփոփիչ հարցեր դասարանում

Ինչպե՞ս ստեղծվեց Ռուսական պետությունը (ոչ կայսրությունը, այլ պետությունը)։

Ե՞րբ է Քրիստոնեությունը ընդունվել Ռուսաստանում։

986-ին իշխան Վլադիմիրի մոտ են գալիս վոլգյան բուլղարների պատվիրակները և առաջարկում նրան ընդունելու իսլամ։ Երբ նրանք ներկայացրեցին այն ծեսերը, որոնք պետք է պահպանել, այդ թվում և գինի խմելու արգելքի մասին, Վլադիմիրը պատասխանեց հայտնի արտահայտությամբ. «Ռուսները ապրում են խմելու բերկրանքով», որից հետո մերժեց բուլղարների առաջարկը։ Նրանցից հետո Կիև ժամանեցին Վատիկանի կողմից ուղարկված գերմանացի միսիոներները։ Սակայն ռուս իշխանը չցանկացավ ընդունել մկրտություն նրանց կողմից։ Հաջորդը եղան Խազարական հրեաները, որոնք առաջարկեցին Վլադիմիրին ընդունել հուդայականություն։ Վլադիմիրը հրաժարվեց նաև հուդայականություն ընդունելուց։ Հետո Ռուսիա ժամանեց բյուզանդացի, որին ռուս ժամանակագիրը իմաստության համար անվանել է Փիլիսոփա։ Նա պատմեց ռուս իշխանին բիբլիական պատմության և քրիստոնեական կրոնի մասին։ Սակայն Վլադիմիրը դեռևս չի ընդունում վերջնական որոշում և խորհրդակցում է իր բոյարների հետ։ Որոշում է ընդունվում փորձարկել կրոնը, ներկա գտնվելով մուսուլմանների, գերմանացիների և հույների կրոնական ծեսերին։ Կոստանդնուպոլիսից Կիև վերադարձած պատվիրակները հիացմունքով հայտնեցին իշխանին. «Չէինք հասկանում որտեղ էինք մենք` երկնքում թե երկրի վրա»։ Դրանից հետո Վլադիմիր իշխանը ընտրություն կատարեց հունական ծեսով քրիստոնեության օգտին։

Ինչպե՞ս ստեղծվեց Ռուսական կայսրությունը։ Մանրամասնել կայսրության հիմնադրի մասին։

Ռուսական կայսրություն՝ կայսրություն, որը հիմնադրվել է 1721 թվականին և գործել է մինչև Ռուսաստանի հանրապետության հռչակումը Ժամանակավոր կառավարության կողմից, որը իշխանության եկավ 1917 թվականի Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո։

Ռուսական կայսրությունը եղել է համաշխարհային պատմության մեջ ամենախոշոր կայսրություններից մեկը, որը սփռվում էր երեք մայրցամաքներով և իր չափերով զիջում էր միայն Բրիտանական և Մոնղոլական կայսրություններին։

Պետրոս Մեծը (1672–1725) գլխավոր դերակատարում ունեցավ Ռուսաստանը եվրոպական կառավարման համակարգով պետության վերափոխելու մեջ։ Այնուամենայնիվ, այս հսկայական տարածքում ապրում էր ընդամենը 14 միլիոն մարդ։ Ցորենի արտերը մշակվում էին հիմնականում արևմտյան հատվածում, և համարվում էր բնակչության հիմնական եկամտի աղբյուրը։

ՊԵՏՐՈՍ ՄԵԾ

Պետրոս Առաջինը թագավոր (ցար) հռչակվել է 1682 թվականին՝ 10 տարեկան հասակում, սկսել է ինքնուրույն կառավարել 1689 թվականին։ Մինչև 1696 թվականը Պետրոս Առաջինին գահակից էր նրա եղբայր Իվան V-ը, որի մահից հետո կառավարել է միանձնյա։ Մանկուց հետաքրքրություն է ցուցաբերել գիտությունների և եվրոպական ապրելաձևի նկատմամբ, ռուսական ցարերից առաջինը երկարատև ճանապարհորդություն է կատարել Արևմտյան Եվրոպայի երկրներում։ 1698 թվականին վերադառնալով Ռուսաստան՝ նախաձեռնել է ռուսական պետության ու հասարակական կացութաձևի լայնածավալ և արմատական բարեփոխումներ։ Պետրոս Առաջինի գլխավոր ձեռքբերումներից է դեռևս 17-րդ դարում սահմանված խնդրի իրականացումը՝ Ռուսաստանի տարածքների ընդլայունումը Բալթիկ ծովի առափնյա շրջանների ընդգրկման շնորհիվ, որ տեղի է ունեցել Շվեդիայի դեմ Մեծ հյուսիսային պատերազմում տարած հաղթանակի արդյունքում։ Դա թույլ տվեց նրան 1721 թվականին հռչակել Ռուսական կայսրություն և ընդունել կայսրի տիտղոսը։ Ռուսաստանի նոր մայրաքաղաքը դարձավ Սանկտ Պետերբուրգը։ Վերջինիս պատմությունը սկիզբ է առնում 1703 թվականի մայիսի 27-ին, երբ կայսրը շվեդներից ազատագրած Ինգերմանլանդիա կոչվող տարածքների վրա հիմնադրում է Սանկտ-Պիտեր-Բուրխ ամրոցը։ Պետրոս Առաջինը վախճանվել է 1725 թվականին, սակայն նրա ստեղծած պետությունը շարունակել է եռանդուն կերպով զարգանալ և ընդլայնվել 18-րդ դարի ողջ ընթացքում։

Ի՞նչ վիճակ էր Արցախում 19-րդ դարի առաջին կեսին։

19-րդ դարի երկրոդ կեսին Արցախի տնտեսական-քաղաքական մշակութային կյանքում տեղ գտած շրջադարձը և առաջավոր մտքի վերելքը զգալիորեն կապված և պայմանավորված էին Արևելահայ հատվածում, ինչպես նաև Ռուսաստանում, Անդրկովկասում իրագործվող արմատական փոփոխությունների հետ, որոնք ուղղակի ազդեցություն էին թողնում նաև հայ հասարակական-քաղաքական շարժումների վրա: Սոցիալ-տնտեսական հարաբերությունների որոշ առաջընթացը շոշափում էր նաև հոգևոր կյանքի ոլորտը: Նոր խնդիրներ ու պահանջներ են առաջադրվում նաև ժողովրդական լուսավորության ասպարեզում: Արցախի ժողովուրդը ևս մոտիկից հաղորդակցվում է արևելահայ հատվածում տեղի ունեցող սոցիալ-քաղաքական ու հասարակական տեղաշարժերին: Ազգային զարթոնքը, ժողովրդական ինքնա գիտակցության բերելու անհրաժեշտությունը հրամայաբար պահանջում էին հրաժարվել հին կրթական համակարգից։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ 19-րդ դարի 50-60-ական թթ. սկսած ռուսական առաջավոր մշակույթի ազդեցությամբ հայ իրականության մեջ անհամեմատ սկսեց զարգանալ կրթական գործն ու մանկավարժական ­միտքը։

Ասպարեզ են մտնում Ռուսաստանում և Եվրոպայում մանկավարժություն ուսած մասնագետ պրակտիկ մանկավարժներ՝ Ղ. Աղայան, Ա. Բահաթրյան, Ն. Տեր-Ղևոնդյան, Ս. Բեկզադյան, Ս.Մանդինյան, Խորեն Ստեփանեն և ուրիշներ: Նրանց հետ միասին երկարամյա կամ կարճատև
մանկավարժական գործունեություն են ունենում նաև հայ գրողներից շատերը: Նրանք իրենց հրա պարակախոսական հոդվածներում և գեղարվեստական 213 գործերում ուսուցման, դաստիարակության վերաբերյալ բազմազան խնդիրներ են առաջացնում, քննարկում մանկավարժական կարևոր հարցեր: Նկատի ունենք Պ. Շանշյանին, Պերճ Պռոշյանին, Րաֆֆուն, Մուրացանին և ուրիշների: Լուսավորության տարածման, դպրոցական գործի զարգացման բնագավառում հսկայական դեր կատարեց ժամանակի պարբերական մամուլը: Լույս տեսնող
շատ պարբերականներ արտահայտում էին դեմոկրատական խավերի տրամադրություններն ու հայացքները:

Ի՞նչ վիճակ էր Սյունիքում 19-րդ դարի առաջին կեսին։

Անցնելով ռուսական տիրապետության տակ՝ Սյունիքը, բնականաբար, կապվեց Ռուսաստանի սոցիալ-տնտեսական կյանքին, թեպետ ավանդական առևտրական կապերը Պարսկաստանի հետ շարունակվում էին դեռ երկար ժամանակ: Խոսելով առևտրականների հին սերնդի մասին՝ Ակ. Բակունցը նշում է, որ նրանք Գորիսում տակավին օգտագործում էին պարսկական չափն ու կշիռը: Զանգեզուրի տնտեսության հիմնական ճյուղերն էին անասնապահությունն ու հողագործությունը: Զանգեզուրի բնակչության զբաղմունքի բնույթի մեջ որակական փոփոխություն է կատարվում 1840-ական թվականներից, երբ երկար ընդմիջումից հետո Կապանում սկսվում է պղնձի հանույթը: Կապանի պղնձահանքերի մասին տեղյակ էր գեներալ Վ. Մադաթովը: Այդ մասին նա գրում է Երմոլովին 1823 թ. հղած իր նամակում: 1824 թ. սկսած Կապանի պղնձահանքերի ուսումնասիրմամբ զբաղվել է ռուս չինովնիկ Յակով Ռոզովը: 1848 թ. Ռոզովը Ագարակ գյուղի մոտ կառուցում է առաջին պղնձաձուլական գործարանը: Բայց նա 1850 թ. մահանում է, և սկսած գործը շարունակում են հույները՝ Ալավերդի Խարլամպի Կոնդարովի գլխավորությամբ: Հետագայում ֆրանսիացիների կողմից պղնձաձուլական գործարաններ են կառուցվում Ղաթարում, Կավարտում, Բեխում և Նորաշենիկում: Կապանի հանքերում աշխատելու համար գալիս էին Պարսկաստանից, իսկ 19-րդ դարի երկրորդ կեսին այստեղ բնակություն հաստատեցին հույն հմուտ պղնձագործներ: Հույն հանքագործները հիմնեցին Բաշքենդ գյուղը, ուր 1861 թ. կառուցեցին ուղղափառ եկեղեցի: 1845-67 թթ. Զանգեզուրում գործել են պղնձի ձուլման յոթ փոքր գործարաններ: 1886 թ. ձուլվել է 8000 փութ պղինձ, 1887 թ.՝ 16000, 1888 թ.՝ 24000: Մինչև 1917թ. այնտեղ ձուլվել է 33000 տ մաքուր պղինձ: Չնայած պղնձարդյունաբերության զարգացմանը՝ քաղաքային բնակավայր դեռևս չէր ձևավորվում: 1897 թ. մարդահամարի տվյալներով՝ Կավարտ և Բարաբաթում բնակավայրերում ապրում էր 465-ական մարդ, իսկ պղնձարդյունահանման հետ կապված 21 բնակակետերում՝ 43-ական մարդ: Կապանի հանքերի հայ արդյունաբերողներից հայտնի էին Հ. Խոջամիրյանը, Մ. Ազարյանը: Պղնձի արդյունահանման և մշակման տեխնիկան դժվարությամբ էր զարգանում:

Տակավին 19-րդ դարում աշխատանքներ էին տարվում Քաջարանի ընդերքի ուսումնասիրման ուղղությամբ: Այն առաջինն ուսումնասիրել է գերմանացի երկրաբան Է. Հ. Աբիխը՝ 1835 թ.: 1897 թ. մարդահամարի տվյալներով՝ Քաջարանի տարածքում եղած մի քանի բնակավարերում ապրող բնակչության թիվը եղել է 2000 մարդ, որոնց թվում նաև հույներ:

«Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնիկներից, որոնց միջև արանքներ կան», նման ենթադրությունները գիտության մեջ անվանում են վարկածներ: Վարկածների իրավացիությունը ստուգվում է փորձերով:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր — երեք սրվակ,սրվակների պատվանդան,ջուր,կալիումի պերմանգանատ

Աշխատանքի ընթացքը. առաջին սրվակի մեջ ջուր լցրեցի, մեջը լցրեցի կալիումի պերմանգանատի բյուրեղներ, մատով փակեցի սրվակի բերանը, թափահարեցի, ստացա համասեռ լուծույթ: Այնուհետև ներկված լուծույթից մի քիչ լցրեցի երկրորդ սրվակի մեջ, և վրան ավելացրեցի մաքուր ջուր: Այժմ երկրորդ սրվակից մի քիչ ներկված ջուր լցրեցի երրորդ սրվակի մեջ և նորից վրան ավելացրեցի մաքուր ջուր: Ուշադիր նայեցի կատարված փորձին(երեք սրվակներին) և պատասխանեցի հետևյալ հարցերին։

1. համեմատիր առաջին, երկրորդ, երրորդ  սրվակների ներկված լուծույթների գույները՝ ո՞ր սրվակում եղած լուծույթն է ավելի թույլ ներկված և ինչո՞ւ

Առաջին սրվակի մեջ լցնելով որոշ քանակությամբ, նկատեցի, որ այն տարածվեց։ Այսինքն, պերմանգանատի մասնիկները այնքան փոքր են, որ տեղավորվեցին ջրի մասնիկների արանքում։

Երկրորդ սրվակում, երբ մենք ավելի քիչ քանակությամբ պերմանգանատ լրցրեցինք, միևնույնն է, այն գունավորվեց։ Դա ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ այդ մասնիկները այնքան փոքր են, որ մենք չենք կարող դրանց տեսնել, ու իրանք կարող են միմյանց մեջ տեղավորվել։

Երրորդ սրվակի մեջ մենք լցրեցինք ամենաքիչ քանակությամբ պերմանգանատը։ Նրանք խառնվեցին, մենք ականատես եղանք դիֆուզիա երևույթին, որը կատարվեց հեղուկներում։ Պերմանգանատի փոքր մասնիկները տեղավորվեցին ջրի փոքր մասնիկներում, և դրա համար մենք ստացանք գունավոր լուծույթ։ Իմ կարծիքով վերջին սրվակում ավելի նոսր էր, ավելի բաց էր գույնը, քան երկրորդում կամ էլ առաջինում, քանի որ այնտեղ պերմանգանատի ամենաքիչ քանակությամբ էինք լցրել։

2. քո պատկերացմամբ ի՞նչ կառուցվածք ունեն այս նյութերը, ինչպե՞ս են կոչվում այդ փոքրագույն մասնիկները, որոնցից բաղկացած են այդ նյութերը

Իմ կարծիքով դրանք ունեն շատ փոքր կառուցվածք։ Դրանց մենք անվանում ենք մոլեկուլներ։

3. կատարված փորձի դիտարկումներից, ի՞նչ կարող ես ասել մոլեկուլների չափերի մասին և իրար նկատմամբ դասավորվածության մասին

Մոլեկուլները այնքան փոքր են, որ նրանց հնարավոր չէ տեսնել: Կարող եմ ասել, որ մոլեկուլների չափերը այնքան փոքր են, որ մենք դրանք չենք կարողանում տեսնել։ Նրանք այնքան փոքր են, որ տեղավորվում են ուրիշ նյութերի մոլեկուլների մեջ՝ խառնվելով։

Եզրակացություն. համարո՞ւմ ես ,որ այս փորձով ապացուցվեց վարկածի իրավացիությունը

Այո, համարում եմ։

Իմ պատրաստած տեսանյութը՝

Ապրիլի  22

Սեղանի մակերեսը

Դասարանում

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից ,342,343,345,էջ 105

Վարժ․342

Վարժ․343

Վարժ․344

Վարժ․345

ա) AD=21 սմ; BC=17 սմ; BH=7 սմ

բ) <D=30⁰; AD=10 սմ; BC=2 սմ; CD=8 սմ

գ) CD⟂AD; AD=5 սմ; CD=8 սմ; BC=13 սմ

Տանը

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից,346-351,էջ 106

Վարժ․346

Վարժ․347

Վարժ․348

Վարժ․349

Վարժ․350

Վարժ․351

ex. a, page 51

1. Tell me about it. — պատմիր ինձ դրա մասին
2. In other words, … — այլ կերպ ասած
3. What’s the point of …? — Ո՞րն է նպատակը․
4. Come on — Դադարիր, Լավ էլի /խոսակցական/
5. Know what? — Գիտես ի՞նչ
6. … as long as … — այնքան երկար ինչպես ․․․

ex. b

1. A: Sandra told me that she doesn’t like you very much.

B: Know what? I don’t really care!

2. A: Can I use your mobile phone?

B: Sure, as long as you don’t make an international call.

3. A: I think I’m the worst student in the class!

B: Oh, come on, Peter! You know that isn’t true.

4. A: I think I’m too tired to go out tonight.

B: Tell me about it, you don’t want to go to the cinema.

A: That’s right.

5. A: Homework! Homework!

What is the point of having all this homework?

6. A: I’ve got hardly money at all.

B: In other words! I had to ask my little brother to lend me a pound this morning.

1. I think I don’t, because there are no things that can get me stressful. Because I am doing my homework, when I came home. I did all the homework in the evening.
2. Yes, that’s it. When I am feeling me sad, only one thing can help me, it’s laughing. Yes, jokes helps me very much, but there are many types of events, where the laughing isn’t working.
3. I have friends like that. It’s normal. I think without them, I can’t work so hard. The joke creators, helps me to feel me better.

ex. a, page 53

1. This book isn’t written in English.
2. Mane films are produced in Hollywood.
3. The Olympic Games aren’t held every year.
4. Chocolate is made from cocoa beans.
5. Thousands of Beatles CDs are sold every year.
6. How many cans of coke are bought every day?
7. How often is the World Cup held?

ex. b

1. Come on, Ken. These jeans look awful. Don’t make a fool of yourself.
2. She’s delightful. She always makes me smile.
3. I think it’s great to be with friends and have a good laugh.
4. Have you made any new plans since we last met?
5. You cannot always have a good time. Life isn’t always east!

ex. c

1. I haven’t eaten any fast food since last month.
2. My dad has been ill in bed for four days.
3. My cousins have lived in their house for 20 years.
4. I haven’t seen Jane since 10 o’clock.
5. I really like this CD, but I haven’t listened to it for a long time.
6. My sister’s boyfriend has phoned her eight time on Friday.
7. We haven’t eaten anything since breakfast.

Vocabulary

1. In Britain, if you’re over 18, you’re an adult.
2. The opposite of old is young.
3. A six or seven-year-old is a child.
4. Someone who is about 50 is middle-aged.
5. A more polite word of old is
6. This person is over 65 years old and doesn’t work anymore.
7. If you’re 14, you’re a teenager.

The crossword’s word is Toddler.

ex. a, page 54

1. A nuclear bomb — F

2. A volcano — D

3. A tsunami — C

4. An earthquake — B

5. A flood — E

6. A hurricane — A

ex. c, page 55

1. The dead man was found late last night.
2. The house was robbed at midnight.
3. I am often confused with my older brother.
4. A lot of litter were dropped on the streets in our town.
5. A film was made about the earthquake from them.
6. She was called “the Queen of Music”.
7. The Empire State Building was completed in 1932.
8. The window of our classroom was broken last night.

ex. d

The hurricane hit New Orleans on 29 August 2005, and 1500 people were killed. About 7500 people were rescued by police and firefighters. The city was badly damaged — about 80 per cent of the city was flooded. A lot of money was lost — a total of about 90 billion dollars.

Grammar

1. This photo was taken two years ago.
2. She’s really upset because her bicycle was stolen last night.
3. These houses were built in the seventeenth century.
4. This book was written in 2007.
5. Computers were not used in our school until 1997.

Ինչպես գիտենք, ԱՄՆ-ն ամենահարուստ, ամենազարգացած ու ամենաազդեցիկ երկիրն է աշխարհում։ Դժվար է պատկերացնել, թե ի՞նչ կլինի աշխարհի հետ, եթե Միացյալ Նահանգները չլինեն։ ԱՄՆ-ն աշխարհի ամենաազդեցիկ պետությունն է, որն ամեն մայրցամաքում ունի իր ազդեցությունը ու իր քաղաքականությունը։ ԱՄՆ-ն աշխարհին շատ հատյի գյուտեր է նվիրել, ինչպես ժամանակակից, այդպես էլ հին, որոնք մեզ են նվիրել հայտնի գյուտարարները, որոնցից էին Նիկոլա Տեսլան, Էդիսոնը և ալյոք։ ԱՄՆ-ն մեզ նվիրել է ժամանակակից գյուտեր, որոնցից է լույսը՝ լուսակիրը, որը նվիրել է աշխարհին Թոմաս Էդիսոնը։ Եթե ԱՄՆ-ն չլիներ, չէր լինի նաև հանրահայտ դեկլորացիան՝ հուլիսի չորսի։ ԱՄՆ-ն ամենահայտնի, ամենազարգացած պետությունն է, և գաղտնիք չէ, որ կունենա մեծ պաշարներ։ ԱՄՆ-ն ունի շատ մեծ պաշարներ վառելիքաէներգետիկ արդյունաբերության։ Ունի նավթի, գազի, կապարի, ոսկու, պղնձի, նիկելի, տիտանի, սև և գունավոր այլ մետաղների, ինչպես նաև մարմարի ու թանկարժեք քարերի ահռելի պաշարներ։

Շարունակել կարդալ →

Դասի հղումը 

Բնութագրեք ԱՄՆ- աշխարհագրական դիրքը:

ԱՄՆ- աշխարհագրական դիրքը շատ նպաստավոր է։ ԱՄՆ-ն գտնվում է երկու օվկիանոսների՝ Ատլանտյանի և Խաղաղի մեջտեղում։ Աշխարհագրական դիրքը շատ բազմազան է։ Արևմտյան մասում գերակշռող մասը անապատային է, իսկ արևելյանը ավելի շատ դաշտային գոտի է։ Հյուսիսային հատվածում կան շատ մեծ լճեր, որոնցից են Միսուրին և Միսիսիպպին։ Աշխարհագրական դիրքը շնորհել է ԱՄՆ-ն ունենալ նավթի ու գազի մեծ պաշարներ, դրա հետ մեկ տեղ՝ մանգանի, կապարի, պնղձի, և այլ տարբեր սև և գունավոր մետաղների մեծ, ահռելի պաշարներ։ Աշխարհագրական դիրքը նպաստել է հարևան լինել հյուսիսից՝ Կանադայի, ամենազարգացած պետություններից մեկի և հարավից՝ Մեքսկիայի հետ, որից ԱՄՆ-ն քիչ-քիչ հեռանում է։ Աշխարհագրական դիրքը խոնավ է, քանի որ երկու կողմից և հյուսիսից ափերն են ողողում տարբեր ջրավազաններ։ Կանադայի հետ գտնվում է շատ լավ հարաբերությունների մեջ, այնուհանդերձ կոնֆեդերացիայի շրջանակներում նույնպես։ ԱՄՆ-ն, բացի բուն աշխարհագրական մասին ունի նաև լրացուցիչ տարածքներ, որոնցից են Ալյասկան, որը հանձնվել է ԱՄՆ-ին Ռուսաստանի կողմից 1867 թվականին, Պուերտո Ռիկոն, Ամերիկյան Սամոան։ Ամն-ի հատվածը բաժանված է նահագների և մեկ ֆեդերալ օկրուգից՝ Կոլումբիայից, որտեղ գտնվում է մայրաքաղաք Վաշինգտոնը։ Ամեն նահանգ ունի իր սահմանադրությունը, իրավունքները։ Աշխարհագրական դիրքը և պատմական իրադարձությունների շնորհիվ, ԱՄՆ-ն դարձել է ամենահզոր, ամենաազդեցիկ ու ամենազարգացած պետությունը։ ԱՄՆ-ն ծովային ուղիներով կապված է Եվրոպայի հետ։ Այդ կապը թույլ է տալիս ռազմավարական-քաղաքականություն անցկացնել այդ տարածաշրջանում։ Գլխավոր նախադրյալը դա ազդեցությունն է ամբողջ աշխարհում։ Կարելի է ասել, որ նա է ղեկավարում ամբողջ աշխարհը։

Որո՞նք են ԱՄՆ- զարգացման նախադրյալները: 

Ամենամեծ զարգացման նախադրյալը դա աշխարհագրական դիրքն է, որը թույլ է տալիս սահմանակցել հզոր պետությունների հետ։ Նախադրյալ է կլիման, ռելիեփը։ Օվկիանոսները, ծոցերը, ծովերն ու լճերը նույնպես շատ կարևոր նախադրյալ են։ Տուրիզմը շատ կարևոր ու գլխավոր ճյուղերից է տնտեսության։ ԱՄՆ-ն ամենաշատ այցելվող երկրների ցուցակում է՝ Ֆրանսիայից հետո։ ԱՄՆ-ի զարգացման նախադրյալը դա բանակն է։ ԱՄՆ-ն ունի ամենաուժեղ բանակը, ու ամենահզորը։ ԱՄՆ-ն առաջին երկիրը դարձավ, որը բարեհաջող փորձարկեց ատոմային զենքը “Մանհեթոնի” ծրագրի ընթացքում։ ԱՄՆ-ի տնտեսությունը ամենազարգացածն է համարվում։ ԱՄՆ-ի գլխավոր արդյունաբերական նախադրյալներից դա սև և գունավոր մետաղների արտահանումն է ու ներմուծումը։ Նաև վառելիքաէներգետիկ արյդունաբերության բոլոր ճյուղերը։ ԱՄՆ-ն հարուստ է գրեթե բոլոր քիմիական տարրերով։ Ունի նավթի, գազի, կապարի, պղնձի, մարմարի, երկաթի, ցինկի, ուրանի, մոլիբդենի, գունավոր մետաղների, թանկարժեք քարերի ու այլ տարբեր հանածոների ահռելի պաշարներ։ Բայց կան նաև տարրեր, որոնց սպառվում են, դրանցից են կոբալտը, նիկելը։ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ եղել է երևույթ, որը կոչվել է “Ոսկե տենդ”։ Այդ ժամանակ, բոլորը տարբեր վայրերում գտնում էին ոսկու հանքեր։ Եվ դրա պատճառով ԱՄՆ-ի ոսկու գլխավոր արտահանողն է ու մշակողը։ ԱՄՆ-ի տարածքի մեծ մասը գտնվում է բարեխառն ու մերձարևադարձային գոտիներում։ Կլիման մեծ հնարավորություններ է ընձեռում գյուղատնտեսության ու արդյունաբերության համար։ Երկրի արևմտյան հատվածում կարևոր նշանակություն ունեցող երևույթները դա գետերն են, որոնցից են Կոլորադոն ու Կոլումբիան, որոնք հոսում են չոր շրջաններով։ Դրանք օգտագործվում են, որպես էներգետիկ աղբյուր։ Մեծ նշանակություն ունի Մեքսիկայի սահմանին՝ Ռիո-Գրանդե գետը։ Այն նույնպես ունի ոռոգիչ ու էներգետիկ նշանակություն։

Որո՞նք են ԱՄՆ-ի խոշոր Ագլոմերացիաները:

ԱՄՆ-ի խոշոր ագլոմերացիաներից են Լոս-Անջելեսը, Սան-Ֆրնասիցկոն, Վաշինգտոնը։

ԱՄՆ-ի խոշորագույն Ագլոմերացիան դա Վաշինգտոնն է։ Վաշինգտոն ագլոմերացիայի բնակչությունը 2015-ին կազմում է 8,3 միլիոն մարդ։ Լոս Անջելեսը ԱՄՆ-ի մեծությամբ երկրորդ քաղաքն է Նյու Յորքից հետո։ Լոս Անջելես քաղաքային ագլոմերացիայի բնակչությունը կազմում է 17,5 միլիոն մարդ։ Բնակչության թվաքանակով խոշորագույնն է նահանգում և երկրորդը՝ պետության մեջ քաղաքը համարվում է համանուն շրջանի վարչական կենտրոնը, ինչպես նաև Մեծ Լոս Անջելեսի՝ 17 միլիոն բնակչություն ունեցող ագլոմերացիայի կենտրոնը։ Իսկ Չիկագոն ԱՄՆ-ի մեծությամբ երրորդ քաղաքն է Նյու Յորքից և Լոս Անջելեսից հետո։ Չիկագո ագլոմերացիայի բնակչությունը 2015-ին կազմում է 9,8 միլիոն մարդ։

Քաղաքային ագլոմերացիաների միաձուլումից գոյանում են Մեգալոպոլիսներ։ ԱՄՆ-ում ձևավորվել են երեք Մեգալոպոլիսներ՝ Մերձատլանտիան կամ Բոսվաշ, Մերձլճային և Մերձխաղաղօվկիանոսյան։ Ամենախոշորը Բոսվաշն է, մոտ 50 միլիոն մարդ։ Ընդգրկում է մոտ 40 քաղաքային ագլոմերացիա։

Ինչպես է ամերիկացի ազգը:

Ամերիկացի ազգը տարիների ընթացքում կազմավորվել է գաղութների միջոցով։ Նրանք ձուլվելով իսպանացիների, ֆրանսիացիների, իռլանդացիների մեջ ստեղծել են նոր ազգ։ Ամերիկացիներին կարելի է բաժանել խմբերի, որոնք գաղութներ են ներկայացնում։ Ամերիկացիները իրենք մի ազգ չեն, նրանք ազգերի միաձուլում են։ Ամերիկայում ներկա պահին բնակչվում է 331,893,745 մարդ։

Ուկրաինայում ստեղծված ներկա իրավիճակը ավելի խորը ուսումնասիրելու ու պատճառներ գտնելու համար, որոշեցի փնտրել նյութեր, փաստեր Ուկրաինայի մասին։ Ուկրաինան շատ գեղեցիկ ու մեծ երկիր է Եվրոպայում։ Իհարկե հիմա այն կործանման եզրին է որոշ հանգամանքների շնորհիվ։ Ներկայացնում են թարգմանական-հետազոտական աշխատանք։ Թարգմանել եմ հետևյալ կայքից և օգտվել եմ հետևյալ կայքից։

Թարգմանական — ամերիկյան կայք

Հետազոտական — հայկական կայք, 2

Հետաքրքիր փաստեր՝

1. Ինչքան էլ, որ զարմանալի է, գտնվելով մեծ հանրապետությունների ու պետությունների կողքը՝ Ուկրաինան համարվում է Եվրոպայի ամենամեծ երկիրը։ Տարածքը կազմում է 609.550 կմ քառակուսի։ Հիմա տարածքում կան որոշ վիճելի տարածքներ, որոնցից են Ղրիմը, Դոնբասը, որի համար էլ հիմա ընթանում է պատերազմ։ Հիմա, երբ Ուկրաինան ամենամեծ երկիրն է Եվրոպայում, այն ամենամեծը չէ բնակչության հաշվով։ Հիմա այնտեղ բնակվում է 46 միլիոն մարդ։ Բնակչության թվով այն փոքր է, քան Ֆրանսիան և Գերմանիան։

2. <<Արսենալնա>>-ն ամենախորը մետրոպոլիտենն է աշխարհում։ Կիևում գտնվող այդ մետրոն իրար է կապում Սվետոշենկո-Բրովարսկա ուղիները։ Խորությունը կազմում է 105.5 մետր։ Պատճառն, որ Արսենալը 105,5 մետր խորություն վրա է գտնվում, այն է, որ մետրոն պետք է շրջանցի Դնեպր գետը, որը բարձրանում է Կիևի վրա եւ շրջապատում է այն:

3. Ուկրաինան ամենակրթված ազգերի, պետությունների ցուցակում է։ Զբաղեցնում է 4-րդ տեղը ամբողջ աշխարհում ըստ կրթվածությամբ։ 15 տարեկանից բարձր երեխաների 99.4%-ը կարող է կարդալ և գրել։ Դեռահասների 70%-ը ունի երկրորդ կամ բարձրագույն կրթություն։ Ի դեպ ուկրաինական դպրոցներում երեխաները գնահատվում են 12-բալլանոց համակարգով։ Ամենաբարձր թվանիշը դա է։

4. Ուկրաինան ամենաէժան եվրոպական երկրներից է, որտեղ կարելի է ճամփորդել։ Գտնվելով Եվրոպայում այն չափազանց էժան է ոչ շատ հարուստ տուրիստների համար։

5. Ուկրաինան՝ Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմից հետո, զբաղեցնում է երկրորդ տեղը գաղթածների թվով։ Ներկա պահին ռուս-ուկրաինական պատերազմի ժամանակ, Ուկրաինան լքել է մոտավորապես 4.5 միլիոն մարդ։

6. Ազգային հագուստը կոչվում է “Վիշիվանկա”։ Սա տարբերվում է մյուսներից, քանի որ իր զարդարվածությամբ, ներկայացնում է ուկրաինական ասեղնագործությունը։ Հագուստը պարզ սպիտակ կտավատի վերնաշապիկ է, որը զարդարված է ձեռագործ ծաղկային կամ դեկորատիվ զարդերով ու նախշերով: Իսկ կոստյումի առանձնահատկությունն այն է, որ այն կրում են ինչպես տղամարդիկ, այնպես էլ կանայք։

Հայկական կայքից՝

1. Խրեշչատկի փողոցը, որը գտնվում է Ուկրաինայի Կիև քաղաքում, ամենակարճն է:

2. Կիև-Մոհիլա ակադեմիան, որը գտնվում է Ուկրաինայի տարածքում, համարվում է ամենահին ուսումնական հաստատությունը:

3. Ուկրաինայի ամենաերկար քարանձավը կոչվում է «Լավատես»:

4. Ամենաբարձր անապատներից մեկը գտնվում է Ուկրաինայում և ունի «Ալեշկովսկայա» անվանումը:

5. Ուկրաինական գրիվնան միջազգային ֆինանսական բանկի կողմից ճանաչվեց որպես ամենագեղեցիկ արժույթը:

6. Ուկրաինացիներին հաջողվեց զարգացնել աշխարհի ամենամեծ ինքնաթիռը, որն ունի «An 225 մրիա» անվանումը: Սակայն այն ոչնչացվեց հենց ուկրաինական բանակի կողմից՝ ռուս-ուկրաինական պատերազմի առաջին օրերին։

7. Ուկրաինան միակ պետությունն է, որը խաղաղ ճանապարհով հրաժարվեց միջուկային զենքից ԽՍՀՄ-ի կազմավորման ընթացքում։

8. Trembita — ազգային ուկրաինական գանձ, ամենաերկար երաժշտական ​​գործիքն է աշխարհում: Այն ունի 5 մետր երկարություն։

9. Ուկրաինացիների մոտ 77% -ը երբեք չի եղել արտերկրում: Այդպես նրանք ցանկանում են ապացուցել, որ իրենց երկրում ավելի բարեկեցիկ է ու ապահով։

10. Ուկրաինայի հիմնը բաղկացած է ընդամենը 6 տողից:

11. Աղբատար մեքենայի հուշարձանը գտնվում է Ուկրաինայի տարածքում: Նա միակն է:

12. Ուկրաինայի ամենաերկար քաղաքը Կրիվոյ Ռոգն է, որտեղ ծնվել և մեծացել է Ուկրաինայի նախագահ՝ Վոլոդիմիր Զելենսկին։

Читаем первую часть обсуждаем.

Спенсер Джонсон «Кто украл мой сыр»

Давным-давно, в далекой стране жили четыре существа. Они бегали по лабиринту в поисках вкусного сыра, которым можно было набить животик и почувствовать себя счастливым.

Двух мышек звали Нюхач и Шустрик. Были и два маленьких человечка — размером как мыши, но в остальном, как обычные люди. Звали их Мямля и Хлюпик.

Эти существа были очень маленькие, так сразу и не скажешь, чем же там они занимаются. Но если приглядеться — какой интересный мир открывался перед вами.

Каждый день мыши и человечки проводили в лабиринте в поисках своего, особенного кусочка сыра.

Мыши — Нюхач и Шустрик — не могли похвастаться особенным интеллектом. Что с них взять, простых грызунов? Зато у них отличные инстинкты находить крошки твердого сыра, который мыши так любят.

У человечков — Мямли и Хлюпика — есть полноценные мозги, а в них так много идей. И основная из них — найти Сыр (с большой буквы «С»). Сыр, что сделает их счастливыми и успешными.

Такие разные, мыши и человечки, каждое утро делали одно и тоже. Они надевали спортивные костюмы, беговые кроссовки (и мыши тоже — до чего удивительные существа), выходили из своих домиков и отправлялись в лабиринт в поисках любимого сыра.

Лабиринт состоял из коридоров и комнат. И в некоторых из них был очень вкусный сыр. Но и были и темные закоулки, тупики и узкие проходы, что никуда не вели. Потеряться в лабиринте было проще простого. Но тех, кто отваживался нырнуть в эти бесконечные коридоры, могла ждать настоящая награда.

У мышей совсем простой интеллект. Поэтому они использовали примитивный, далеко не самый лучший метод постоянных проб и ошибок. Нюхач искал примерную дорогу, используя свой замечательный, чувствительный к запахам носик, а Шустрик бежал впереди. Они часто попадали в тупики, бежали в неверном направлении да и вообще, врезались в стены.

А вот человечки Мямля и Хлюпик полагались на свой, сложный способ поиска сыра, в котором во всю использовался интеллект и предыдущий опыт. Хотя эмоции и фантазии постоянно все усложняли.

И однажды все они, такими разными способами, нашли именно то, что искали всегда. Особенный сыр, что скрывался на Сырной Станции А.

Теперь каждое утро мыши и человечки бежали прямо на Сырную Станцию А. Прошло немного времени, и это стало их основным маршрутом.

Нюхач и Шустрик просыпались рано утром и бежали через лабиринт, всегда одинаковым маршрутом.

Прибежав на место, они снимали беговые кроссовки, связывали их между собой и вешали на шею — на случай, если вдруг понадобятся. Ну а затем наслаждались душистым сыром.

Мямля и Хлюпик тоже каждое утро прибегали на Сырную Станцию А, чтобы отведать тамошних вкусняшек.

Однако, со временем все начало меняться.

Постепенно, Мямля и Хлюпик просыпались все позже, одевались все медленнее, и неспешно, вразвалочку, шествовали на Сырную Станцию А. В конце-концов, сыр был там, зачем куда-то спешить?

Они не задавались вопросом, откуда же этот сыр взялся или кто его там оставил. Их устраивало, что он там просто есть.

Приходя на Сырную Станцию А, Мямля и Хлюпик устраивались там, как у себя дома. Кроссовки они вешали на стену и надевали шлепки. Им стало очень сыто, уютно и комфортно, ведь сыра было предостаточно.

«Как здорово, — сказал Мямля. — Этого сыра нам хватит на всю жизнь». Маленькие человечки чувствовали себя успешными и счастливыми. Им казалось, что все проблемы позади.

Прошло еще немного времени. Мямля и Хлюпик стали считать сыр на Сырной Станции А своим. Сыра было так много, что они переехали поближе к нему, а вся их социальная жизнь теперь проходила прямо на Станции.

Мямля и Хлюпик украсили стены жилищ картинами с сыром, что так их радовал. На одной из них было написано:

Домашнее задание :

Читать рассказ до 4 главы ( рисунка )

Упражнения

1.Подберите не менее трех синонимов к каждому слову:

— Отважный, смелый, храбрый, устойчивый

— Холодный, ледяной, прохладный, морозный

— Друг, товарищ, знакомый, приятель

— Говорить, рассуждать, беседовать, болтать

— Дом, изба, хата, лачуга

2. Какие пары слов не являются синонимами?

А)  1. Погасить – потушить;

2. Лелеять – нежить;

3. Бесхитростный – незатейливый;

4. Горе – случай;

Б)  1. Преграда – помеха;

2. Привлекать – манить;

3. Скука – горе;

4. Склон – откос;

5. Забавный  — занимательный.

5. Солидный – видный.

3.Найдите лишнее слово в синонимическом ряду:

1. Красный, багряный, фиолетовый, алый, огненный.
2. Томительный, утомительный, томный, пятитомный.
3. Всадник, наездник, человек, верховой, ездок, конный.
4. Собака, Бобик, животное, Барбос.

«Սարալանջ» ռադիոյի եթերում նոր հաղորդաշար է. «Թող այսպես էլ շրունակվի» խորագրով: Ներկայանում են ութերորդցիները:

Հաղորդավարներ` Հասմիկ Սարգսյան, Ավագ Առաքելյան
Համակարգումը` Անահիտ Մելքոնյանի

Հույսով ենք, որ ամսագիրը կհաջողվի։ Կփորձենք մեր ամբողջ ուժերը ներդնել, որպեսզի այս հաղորդաշարը ծաղկի։ Մենք այս ամսագրի շրջանակներում կշրջենք, կծանոթանանք երեխաների, սովորողների և ուսանողների հետ, նաև կիմանանք նրանց կարծիքը կրթահամալիրի մասին։

«Կապույտ լուսակիրը»

Մի անգամ Միլանի Դուոմոյի հրապարակի լուսակիրը մի տարօրինակ բան արեց: Նրա բոլոր լույսերը հանկարծակի կապույտ դարձան, և մարդիկ չգիտեին` ինչպես վարվել:
-Փողոցն անցնե՞նք, թե՞ չանցնենք: Կանգնած մնա՞նք, թե՞ չմնանք:
Իր բոլոր «աչքերից» բոլոր ուղղություններով լուսակիրն անսովոր կապույտ ազդանշան էր տալիս, այնպիսի կապույտ, ինչպիսին Միլանի երկինքը երբեք չէր եղել:
Սպասելով, որ ինչ-որ բան կհասկանան, մեքենաների վարորդները գոռգոռում էին և ազդանշան տալիս, մոտոցիկլիստները շարժիչներին ստիպում էին մռնչալ, իսկ ամենագեր հետիոտները բղավում էին.

-Դուք չգիտեք, թե ես ով եմ:
Սրամիտները կատակներ էին անում.
-Կանաչը պաշտոնյաներից մեկը կերած կլինի քաղաքից դուրս ամառանոց կառուցելու համար:
-Կարմիրն օգտագործել են «Ջարդինի» այգիների ձկներին ներկելու համար:
-Իսկ գիտե՞ք` ինչ են անելու դեղինի հետ: Ավելացնելու են ձիթապտղի յուղին:
Վերջապես ժամանեց մի ոստիկան և կանգնեց խաչմերուկի մեջտեղում` երթևեկությունը կարգավորելու համար: Մի ուրիշ ոստիկան գտավ կառավարման վահանակը, որպեսզի ուղղի թերությունը, և անջատեց հոսանքը:
Մինչև անջատվելը լուսակիրը հասցրեց մտածել. «Խեղճեր: Ես նրանց ազատ ճանապարհի ազդանշանն էի տվել երկնքի համար: Եթե ինձ հասկանային, հիմա բոլորը թռչել կիմանային: Բայց միգուցե քաջությունը չբավականացրեց»:

Ի՞նչ է խորհրդանշում այստեղ կապույտ գույնը:

Կապույտ գույնը ազատությունն էր խորհրդանշում։ Կապույտ գույնը թույլ կտար ավտոմեքենաներին ազատ տեղաշարժվել, մինչ դեռ լուսկիրի տակ, նրանք անազատ կանգնած էին, որպես ստրուկներ, սպասելով հերթական կանաչին։ Մարդիկ, երբ սպասում են այդ կանաչ լույսին, նրանք գտնվում են անազատ, մյուս դեպքում շարժման վիճակում։ Ստացվում է, որ նրանք ստիպված ենթարկվում էին։ Լուսակիրը ստիպում էր մարդկանց ու մեքենաներին ենթարկվել նրան, այսինքն հուզմունքով սպասել կանաչին, որպեսզի ազատ տեղաշարժվեն թեկուզ և սահմանափակված ժամանակում։

Քո կարծիքով, ինչու՞ է ազատ ճանապարհը տանում դեպի երկինք:

Իմ կարծիքով կախված է նյութական օգուտներից։ Այսինքն ճանապարհի վրա, երբ ավտոմեքենաները կանգնած են, նրանք ստիպված են գնալ, շարժվել միմիայն դեպի առաջ։ Եթե նրանք շեղվեն ուղղությունից ու գնան աջ, ձախ կամ էլ հետ, ապա նրանք կխանգարեն մյուս ավտոմեքենաներին։ Ստացվում է, որ իրանք պետք է ենթարկվեն լուսակիրին։ Լուսակիրն է որոշում, թե ուր գնա ավտոմեքենան և երբ։ Ստացվում է, որ մեքենաները պարզապես կերպարներ են, որոնք սպասում են իրենց հրամանին, երբ շարժվեն։ Ճանապարհի վրա մարդը և ավտոմեքենան կարող է գնալ միմիայն առաջ, քանզի հակառակ դեպքում կխանգարի, կամ էլ կխաղտի օրենքը։ Իսկ երկնքում ավտոմեքենան ուր ուզի, երբ ուզի կարող է գնալ։ Այսինքն նրա առջև բոլոր դռները բաց են։ Այն կարող է գնալ առաջ, հետ, աջ, ձախ, վերև կամ էլ ներքև։ Այսինքն ուր ցանկանա, երբ ցանկանա։ Սա ազատության խորհրդանիշն էր։

Զուգահեռներ անցկացրու այս պատմվածքի և մեր օրերում կատարվող դեպքերի միջև:

Համեմատելով մեր ու հեքիաթային կյանքը գտել եմ ավելի շատ տարբերություններ, քան նմանություններ։ Բայց կար մեկ նմանություն։ Տա անտարբեր լինելն էր։ Երբ լուսկիրի տակ կանգնած մարդիկ անկոմնորոշության մեջ էին, նրանցից ոմանք ինքնահաստատվում էին, ասելով, թե “գիտես, ես ով եմ” և այդպես շարունակ։ Դա շատ է նման մեր ազգին, ընդհանրապես հասարակությանը։ Տարբերություններից կարող եմ ասել, որ պատմվածքում մարդիկ կուրախանային երկնքում ապրել ու այնտեղ թռչել, բայց մեր հասարակությունում մարդկանց եթե այդպիսի հնարավորություն տրվեր, միգուցե այլ ձև ընդունվեր։ Դա կլիներ քաոսային վիճակ։ Եթե պատմությունը ունենար շարունակություն, իմ կարծիքով, մարդիկ ու մեքենաները կշարունակեին նորմալ ու ստանդարտ կանգնել լուսկաիրի տակ, բայց հասարակության մեջ այդ երևույթը ուղղակի վիրավորական է հնչում, քանի որ մարդիկ հիշաչար են, վատն են և մտածում են, ինչու իմ դիմացի ավտոմեքենան անցավ, իսկ ես ոչ։ Ուղղակի համբերատար չենք, ցանկանում ենք միշտ առաջին տեղը լինել, առանց պայքարելու։

Ապրիլի 20-21

Թեմա՝  Մեկ անհայտով գծային անհավասարումներ

Դասարանում

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից՝ 431-433,էջ 151

Վարժ․431

ա) 2(x-1)<4

2x-2<4

2x<6

x<3

(-∞;3)

բ) 3(2x-1)>12

2x-1>4

2x>5

x>2,5

(2,5; +∞)

գ) 4(1+x)<8-4x

4+4x<8-4x

4x+4x<8-4

8x<4

x<0,5

(-∞;0,5)

դ) 25-10x>-5(2x-7)

25-10x>-10x+35

-10x+10x>35-25

0>10

Լուծում չունի

Վարժ.432

ա) x(2-x)<(3-x)(3+x)

2x-x²<9-x²

2x-x²+x²<9

2x<9

x<4,5

(-∞;4,5)

բ) 3(x-1)(x+1)>3(1+x²)

3(x²-1)>3(1+x²)

3x²-3>3+3x²

3x²-3x²>6

0>6

Լուծում չունի

գ) (x-2)(x-3)+(4-x)(x+2)>0

-3x+14>0

-3x>-14

3x<14

x<14/3

(-∞;14/3)

դ) (2x-1)(x+2)-(x-5)(2x+1)>0

2x²+4x-x-2-2x²-x+10x+5>0

12x>2-5

12x>-3

x>-0,25

(-0,25;+∞)

Վարժ․433

ա) x-1/3<1

x-1<3

x<4

x ∈ (-∞;4)

բ) x/2-x/3>2

3x-2x>12

x>12

x ∈ (12;+∞)

գ) 2x/3<x/4-1

8x<3x-12

8x-3x<-12

5x<-12

x<-12/5

x ∈ (-∞,-12/5)

դ) 3x/2+x/6-2x/3>8

9x+x-4x>48

6x>48

x>8

x ∈ (8;+∞)

ե) x-4/5>2-x/3

3(x-4)>30-5x

3x-12>30-5x

8x>42

x>21/4

x ∈ (21/4;+∞)

զ) 2x+1/4+2<3x+2/3

3(2x+1)+24<4(3x+2)

6x+3+24<12x+8

6x+27<12x+8

6x-12x<8-27

-6x<-19

6x>19

x>19/6

x ∈ (19/6;+∞)

է) x-1/2-x/4<x/6+x-2/3

6(x-1)-3x<2x+4(x-2)

6x-6-3x<2x+4x-8

3x-6<6x-8

3x-6x<-8+6

-3x<-2

3x>2

x>2/3

x ∈ (2/3;+∞)

ը) 7x-2/4>1-x-1/3+2.1/12*x

7x-2/4>1-x-1/3+25/12x

3(7x-2)>12-4(x-1)+25x

21x-6>12-4x+4+25x

21x-6>16+21x

-6>16

x ∈ ⊘

Տանը

Առաջադրանքներ հետևյալ խնդրագրքից՝ 434-436,էջ 152

Վարժ․434

ա) 2+x>0

2+(-2)>0

0>0

Լուծում է։

բ) 4+2x<0

4+2*(-2)<0

4+(-4)<0

0<0

Լուծում է։

գ) 7-x<0

7-(-2)<0

9<0

Լուծում չէ։

դ) 9+5x>2-3x

9+5*(-2)>2-3*(-2)

9+(-10)>2-(-6)

-1>8

Լուծում չէ։

ե) 4x>-5+4x

4*(-2)>-5+4*(-2)

-8>-5+(-8)

-8>-13

Լուծում է։

զ) 2(1+x)<2x

2*(1+(-2))<-4

2+(-4)<-4

-2<-4

Լուծում չէ։

Վարժ․435

ա) 3,1-2x<5,1-x

-2x+x<5,1-3,1

-x>2

x<-2

x ∈ (-∞;-2)

բ) 3x-6<(1-3x)-2x+1

3x-6<1-3x-2x+1

3x-6<2-5x

3x+5x<2+6

8x<8

x<1

x ∈ (-∞;1)

գ) (2x-1)-(5-3x)>2-5x

2x-1-5+3x>2-5x

5x-6>2-5x

5x+5x>2+6

10x>8

x>4/5

x ∈ (4/5;+∞)

դ) (x-2)*(x+2)<4-x+x²

x²-4<4-x+x²

-4<4-x

x<4+4

x<8

x ∈ (-∞;8)

Վարժ․436

ա) 2x+1/5>2

2x+1>10

2x>10-1

2x>9

x>4,5

x ∈ (4,5;+∞)

բ) 2x/3-x/6<1

4x-x<6

3x<6

x<2

x ∈ (-∞;2)

գ) 4x+3/2>2-2x-1/3

3(4x+3)>12-2(2x-1)

12x+9>12-4x+2

12x+9>14-4x

16x>5

x>5/16

x ∈ (5/16;+∞)

դ) x/2+x/3+x/6<5

3x+2x+x<30

6x<30

x<5

x ∈ (-∞;5)