Շարունակում եմ ընթերցել նույն գիրքը՝ Ջո Բայդենը։ Այնքան հետաքրքիր, տեղ-տեղ մոտիվացիոն, որոշ մասերում տխուր գիրք է սա, որ ամեն տողում կա ինչ-որ խորհրդավորություն։ Այս գիրքն կարդալը ինձ մի այլ տիպի վայելք է պատճառում։ Այսօր ավարտեցի կարդալ երկորդ գլուխը։ Գլխում ներկայացվեց Բայդենի ուսանողական տարիները, նրա ընտանիքը և առաջընթացը։

Մոտիվացիոն թվաց այն պահը, երբ Բայդենը չէր կարողանում նորմալ խոսալ ու հարաբերվել մարդկանց ու ընկների հետ։ Նա կակազում էր։ Այդ դժվարությունը նա հաղթահարեց, երբ սովորում էր համալսարանում։ Նա դասերից հետո մի քանի ժամ միայնակ խոսում էր ինքն իր հետ, այդպես զարգացնելով իր խոսքը։ Ինչպես ասում են “Չկա չարիք առանց բարիք”, Ջո Բայդենը դարձավ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ առաջին ամենաերիտասարդ սենատորը ընդամենը 29 տարեկանում։ Մի քանի օր անց ավտովթարից կորցրեց իր դստերն ու կնոջը՝ Նայոմիին և Նեյլիին։ Նա այնքան էր ցավում այդ դեպքի համար, որ նույնիսկ ցանկանում էր հրաժարվել սենատորի մանդատից։ Բայց նա իր երդումը տվեց հիվանդանոցում ՝ իր որդու պալատում (որը նույնպես վիրավորվել էր ավտովթարից), այդպես բոլոր ներկաներին ու հարազատներին, որոնք չէին հավատում նրան, ապացուցեց, որ ինքը չի մտածում միմիայն իր մասին, այլ նաև մտածում է իր ընտանիքի մասին։ Նա օրական մեկ ու կես ժամ ճամփորդում էր, որպեսզի հասնի Վաշինգտոն, իր աշխատանքի վայրը։ Այդ քայլով նա ապացուցում էր, որ մարդ կարող է ոչինչ չխնայել իր սիրած աշխատանքի համար։ Նրա մեջ բայց այդ վշտի, ցավի ու կորստի զգացումը դեռ կար։ Իհարկե բավականին անցել էր ժամանակ, բայց նա դեռ մտածում էր նրանց մասին։

Ամենակարևոր դասը, որը Ջո Բայդենը քաղեց այստեղից դա “Հանրության առջև պետք է խոսել սրտով, մեկ-մեկ էլ պետք է փոփոխություններ անել տեքստում”։ Ես դա ճիշտ եմ համարում, քանի որ հստակ ու անիմաստ տեքստը, որը որոշ տեղերում կարող է լինել անհասկանալի, պետք է փոփոխել, այսինքն մարդկանց պետք է տալ այն, ինչ նրանք ցանկանում են։ Պետք չէ անել այն ինչ ուզում ես, պետք է անել ուրիշների կարծիքը հաշվելով։ Նա նաև հաղթահարել է ուրիշ մի դժվարություն։ Նա ռասիստ էր, բայց շատ կարճ ժամանակահատվածում։ Նա նույնպես ատում էր իրեն այդ գծի համար, բայց դրա հետ մեկ տեղ պայքարում էր դրա դեմ, որը ի վերջո ստացվեց մի քանի ամիս հետո։ Այս բոլոր հուշերը ցույց են տալիս, թե ինչքան մեծ կարող է լինել մարդու նպատակի իրականացումը։ Ջո Բայդենը շատ մեծ դասեր է այստեղ քաղել ու շատ կարևոր դասեր է ուսուցանել սովորական մարդկանց ու իր բարեկամներին և ծանոթներին։